ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Δ2α/οικ.46350/ΦΕΚ Β 2463/21.6.2019

Καθορισμός των βασικών αρχών και προδιαγραφών, των όρων, των προϋποθέσεων, των δικαιολογητικών, της διαδικασίας και κάθε άλλου θέματος σχετικού με τη χορήγηση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (Α’ 74).

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ

Έχοντας υπ' όψιν:

1. Το ν. 4139/2013 (Α' 74) «Νόμος περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις».

2. Το ν. 4600/2019 (Α' 43) «Εκσυγχρονισμός και αναμόρφωση Θεσμικού Πλαισίου Ιδιωτικών Κλινικών, Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας, Σύσταση Εθνικού Ινστιτούτου Νεοπλασιών και λοιπές διατάξεις» και δη την παράγραφο 5 του άρθρου 91 «Τροποποιήσεις ν. 4139/2013 περί Ναρκωτικών».

3. Τον Κανονισμό (ΕΕ) 2016/679 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Απριλίου 2016 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών και την κατάργηση της οδηγίας 95/46/ΕΚ (Γενικός Κανονισμός για την Προστασία Δεδομένων).

4. Το ν. 4122/2013 (Α' 42) «Ενεργειακή Απόδοση Κτιρίων - Εναρμόνιση με την οδηγία 2010/31/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις».

5. Το ν. 4067/2012 (Α' 79) «Νέος Οικοδομικός Κανονισμός»

6. Το ν. 3850/2010 (Α' 84) «Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων».

7. Το π.δ. 41/2018 (Α' 80) «Κανονισμός Πυροπροστασίας Κτιρίων».

8. Το π.δ. 121/2017 (ΦΕΚ Α' 148) με θέμα «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας», όπως ισχύει.

9. Το π.δ. 73/2015 (Α Ί16) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».

10. Το άρθρο 90 του κώδικα νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, που κυρώθηκε με το πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α' 98) «Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα», όπως ισχύει.

11. Την αριθμ. ΔΙΠΑΔ/οικ. 372 κοινή υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 1457/τ.Β'/5-6-2014) περί κανονισμών για δομικό σχεδιασμό κατασκευών».

12. Την με αριθμ. Α4β/Γ.Π./οικ.63439 (ΦΕΚ Β' 2932/ 25.08.2017) με θέμα «Πλαίσιο εκπόνησης πολιτικών ψυχικής υγείας και καθορισμός κριτηρίων, προϋποθέσεων, δικαιολογητικών, διαδικασίας και κάθε άλλης λεπτομέρειας για έγκριση σκοπιμότητας και χορήγηση άδειας ίδρυσης και άδειας λειτουργίας Μονάδων Ψυχικής Υγείας στον Ιδιωτικό Κερδοσκοπικό και μη Κερδοσκοπικό Τομέα του άρθρου 11 του ν. 2716/1999».

13. Την 17/2016 πυροσβεστική διάταξη (ΦΕΚ 388/ τ.Β'/17-2-2016) «Μέτρα και μέσα πυροπροστασίας γραφείων».

14. Τα εκάστοτε πρότυπα, τεχνικές οδηγίες και κανονισμούς για τις ηλεκτρομηχανολογικές εγκαταστάσεις (ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις, ανελκυστήρες, αποχέτευση, ύδρευση, πυρασφάλεια-πυρόσβεση, κλιματισμό, θέρμανση και φυσικό αέριο).

15. Την με αριθμ. Β1α/οικ.42048-4-6-2019 εισήγηση του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας.

16. Το υπ' αριθμ. 3375/02-08-2018 υπηρεσιακό σημείωμα του Υπουργού Υγείας στο οποίο επισυνάπτεται κείμενο βασικών αρχών και προδιαγραφών των μονάδων του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 για την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης, όπως τις επεξεργάστηκε ομάδα εργασίας που εργάστηκε στο πλαίσιο της λειτουργίας της Εθνικής Επιτροπής Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών

17. Το με αριθμ. 2316/15-7-2014 έγγραφο του Κέντρου Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕ.Θ.Ε.Α.) όπως διαβιβάστηκε στην υπηρεσία μας με το με αριθμ. 908/ 5-9-2014 έγγραφο του Υπουργείου Υγείας

18. Τις κατευθυντήριες οδηγίες των αρμόδιων διεθνών οργανισμών

19. Εθνικά κανονιστικά πλαίσια περί ίδρυσης και λειτουργίας μονάδων για ευπαθείς κοινωνικά ομάδες

20. Την ανάγκη υιοθέτησης ασφαλιστικών δικλείδων στην κατεύθυνση της προστασίας των χρηστών και της παροχής αποτελεσματικών και αποδοτικών υπηρεσιών από τις μονάδες του άρθρου 58 του ν. 4139/2013.

21. Τη σημαντικότητα της διασύνδεσης, της συμπληρωματικότητας και της αποφυγής των αλληλοεπικαλύψεων στην ίδρυση και λειτουργία οικείων συμβουλευτικών και θεραπευτικών μονάδων προς όφελος του εξυπηρετούμενου

22. Το στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Υγείας στον τομέα αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως κάθε φορά ισχύει

23. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη στον τακτικό προϋπολογισμό του Υπουργείου Υγείας σύμφωνα με την ως άνω (15) εισήγηση, αποφασίζουμε:

’ρθρο 1

Συμβουλευτικές και Θεραπευτικές Μονάδες για την Αντιμετώπιση της Εξάρτησης

1. Οι συμβουλευτικές και θεραπευτικές μονάδες για την αντιμετώπιση της εξάρτησης του άρθρου 58 ορίζονται ως κάτωθι:

Α. Μονάδες Συμβουλευτικής: η μονάδα πρώτης επαφής του εξυπηρετούμενου και της οικογένειάς του/της με το δίκτυο υπηρεσιών αντιμετώπισης των εξαρτήσεων με στόχο: α) την κινητοποίηση και προετοιμασία για την εισαγωγή στις μονάδες θεραπείας, β) τη διαχείριση (μείωση ή/και αποχή) της χρήσης ουσιών, γ) τη διαχείριση συνοδών υγειονομικών και κοινωνικών προβλημάτων, δ) τη συμβουλευτική υποστήριξη οικογένειας των ατόμων με προβλήματα χρήσης ουσιών.

Β. Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης: η μονάδα βραχείας νοσηλείας με στόχο: α) την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου στέρησης σε χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών, β) την ψυχοκοινωνική υποστήριξη των ατόμων και γ) την κινητοποίηση, προετοιμασία και παραπομπή στην κατάλληλη μονάδα θεραπείας.

Οι Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης αναπτύσσονται αποκλειστικά σε νοσοκομειακού τύπου εγκαταστάσεις, διαθέτουν περίπου 20 κλίνες και η νοσηλεία διαρκεί 3-4 εβδομάδες.

Γ. Μονάδες Θεραπείας Εσωτερικής Διαμονής: η μονάδα παρέχει ψυχοκοινωνική ή/και άλλου τύπου υποστήριξη με στόχο την πλήρη αποχή των ατόμων από ψυχοδραστικές ουσίες. Οι εξυπηρετούμενοι διαβιούν σε εικοσιτετράωρη βάση εντός της μονάδας και μπορεί να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή. Επιμέρους στόχους της μονάδας αποτελούν: α) η πλήρης αποχή από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, β) η ψυχολογική ενδυνάμωση των ατόμων και γ) η φροντίδα επιμέρους υγειονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Δ. Μονάδες Θεραπείας Εξωτερικής Παρακολούθησης: η μονάδα παρέχει ψυχοκοινωνική ή/και άλλου τύπου υποστήριξη με στόχο την πλήρη αποχή των ατόμων από ψυχοδραστικές ουσίες. Οι εξυπηρετούμενοι λαμβάνουν υπηρεσίες σε τακτική βάση και στη συνέχεια επιστρέφουν στο κοινωνικό τους περιβάλλον. Οι υπηρεσίες που παρέχονται δύναται να περιλαμβάνουν συμπληρωματικά και φαρμακευτική αγωγή. Επιμέρους στόχους της μονάδας αποτελούν: α) η πλήρης αποχή από τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, β) η ψυχολογική ενδυνάμωση των ατόμων, γ) η φροντίδα επιμέρους υγειονομικών και κοινωνικών προβλημάτων.

Ε. Μονάδες Κοινωνικής Επανένταξης: η μονάδα έχει στόχο την υποστήριξη της διαδικασίας κοινωνικής ένταξης του ατόμου που έχει προηγουμένως ολοκληρώσει με επιτυχία μια θεραπευτική διαδικασία σε μονάδες εσωτερικής διαμονής ή εξωτερικής παρακολούθησης προκειμένου να επιτευχθεί η λειτουργική και η ισότιμη ένταξη του στο κοινωνικό σύνολο.

’ρθρο 2

Στόχοι και Βασικές Αρχές Λειτουργίας των Συμβουλευτικών και Θεραπευτικών Μονάδων

1. Οι Συμβουλευτικές και Θεραπευτικές Μονάδες για την Αντιμετώπιση της Εξάρτησης στοχεύουν στην:

α) σταθεροποίηση/βελτίωση της υγείας των ατόμων που εξυπηρετούν.

β) αποχή των ατόμων που εξυπηρετούν από τη χρήση παράνομων και μη συνταγογραφημένων ψυχοδραστικών ουσιών ή στην μείωση της χρήσης και στη βελτίωση της λειτουργικότητας των ατόμων.

γ) κοινωνική ένταξη/επανένταξη των ατόμων που εξυπηρετούν

2. Οι συμβουλευτικές και θεραπευτικές μονάδες για την αντιμετώπιση της εξάρτησης οφείλουν να:

α) Παρέχουν υπηρεσίες με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, την αξιοπρέπεια του ατόμου, τις ιδιαιτερότητες κάθε εξυπηρετούμενου/ης και την ετοιμότητα του/ ης για αλλαγή.

β) Προασπίζουν το δικαίωμα των ατόμων να απολαμβάνουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας και φροντίδας, διασφαλίζοντας παράλληλα την αποφυγή των διακρίσεων και του στιγματισμού.

γ) Παρέχουν στον/ην εξυπηρετούμενο/η πλήρη πληροφόρηση για τις θεραπευτικές επιλογές που έχει εντός και εκτός της συγκεκριμένης Μονάδας.

δ) Παρέχουν στον/ην εξυπηρετούμενο/η ενδελεχή, συνεχή και πλήρη ενημέρωση αναφορικά με το προτεινόμενο θεραπευτικό πλάνο, τις θεραπευτικές διαδικασίες και μεθόδους που ακολουθούνται από τη Μονάδα και την κατάσταση της υγείας του/της.

ε) Μεριμνούν ώστε η έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας να γίνεται με απόφαση και συγκατάθεση του/ης ίδιου/ας του/ης εξυπηρετούμενου/ης.

στ) Μεριμνούν ώστε το άτομο να διατηρεί τη δυνατότητα αποχώρησης σε οποιοδήποτε στάδιο της θεραπευτικής διαδικασίας.

ζ) Παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους και η όποια οικονομική επιβάρυνση περιγράφεται και τεκμηριώνεται αναλυτικά στον κανονισμό λειτουργίας των Μονάδων.

η) Είναι προσιτές από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, στη βάση της ισότιμης και καθολικής πρόσβασης, ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας ασθένειας, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου και ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας του/ης εξυπηρετούμενου/ης.

θ) Τηρούν ένα ευρύ ωράριο λειτουργίας, διασφαλίζοντας την πρόσβαση σε άτομα με επαγγελματική απασχόληση ή/και άλλου τύπου υποχρεώσεις. Στην περίπτωση των Μονάδων Σωματικής Αποτοξίνωσης και των Μονάδων Θεραπείας Εσωτερικής Διαμονής το ωράριο είναι εικοσιτετράωρο.

ι) Ακολουθούν επιστημονικά αποδεκτές θεραπευτικές και κατευθυντήριες γραμμές. Συγκεκριμένα, εφαρμόζουν τις φαρμακολογικές και ψυχοκοινωνικές μεθόδους που έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές από την επιστήμη και υιοθετούν τις κατευθυντήριες οδηγίες διεθνών οργανισμών, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας. Η διάρκεια και η ένταση (δόση) των παρεμβάσεων ευθυγραμμίζονται με κατευθυντήριες οδηγίες που βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα.

κ) Εφαρμόζουν επιστημονικές μεθόδους διάγνωσης της εξάρτησης, ενδεχόμενης συννοσηρότητας, καθώς και άλλων προβλημάτων υγείας.

κα) Διαθέτουν σαφή περιγραφή του πληθυσμού στόχου που εξυπηρετούν και σαφή κριτήρια παραπομπής από και προς αυτές.

κβ) Καλύπτουν όλες τις ανάγκες του/της εξυπηρετούμενου/ης, διασφαλίζοντας το «συνεχές της φροντίδας» του/της. Εφόσον δεν μπορεί να καλύψει κάποιες ανάγκες, η μονάδα συνεργάζεται με άλλες δομές παραπέμποντας τον/ην εξυπηρετούμενο/η.

κγ) Διαθέτουν δίκτυο συνεργασίας/παραπομπής με υπηρεσίες διαφόρων επιπέδων του συστήματος υγείας: από τις μονάδες της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας έως συναφείς ή/και συμπληρωματικές υπηρεσίες αντιμετώπισης των εξαρτήσεων.

κδ) Διασυνδέονται με υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης για αντιμετώπιση ενδεχόμενων συνοδών προβλημάτων (περιπτώσεις συννοσηρότητας).

κε) Στελεχώνονται από ειδικά εκπαιδευμένες στον τομέα των εξαρτήσεων διεπιστημονικές ομάδες.

κστ) Προσεγγίζουν εξατομικευμένα τον/ην κάθε εξυπηρετούμενο/η, καταρτίζοντας ατομικό θεραπευτικό πλάνο. Συγκεκριμένα, ακολουθούν για κάθε περιστατικό διαδικασία αξιολόγησης που περιλαμβάνει: λήψη ιστορικού χρήσης ουσιών, ιστορικού θεραπείας, σωματικής, κοινωνικής και ψυχιατρικής κατάστασης.

κζ) Παρακολουθούν και αναθεωρούν σε τακτική βάση το θεραπευτικό πλάνο του/ης κάθε εξυπηρετούμενου/ ης και μεριμνούν ώστε οι στόχοι της θεραπευτικής πορείας του/της να τίθενται σταδιακά, να αναθεωρούνται περιοδικά και να προβλέπουν τη διαχείριση πιθανών υποτροπών. Η διάρκεια της θεραπείας καθορίζεται και αναθεωρείται στη βάση του πλάνου αυτού.

κη) Τηρούν ακριβή και επικαιροποιημένα ιατρικά και άλλου τύπου αρχεία για κάθε εξυπηρετούμενο/η τα οποία αποτελούν και προϋπόθεση για την έναρξη της θεραπευτικής διαδικασίας.

κθ) Τηρούν την αρχή του απορρήτου και της εμπιστευτικότητας, όπως αυτή προβλέπεται από τον Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας και εξειδικεύεται στον Κώδικα Δεοντολογίας που οφείλουν να υποβάλλουν για την έγκριση της λειτουργίας τους.

λ) Τηρούν την ισχύουσα κάθε φορά νομοθεσία για την προστασία των προσωπικών και ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Διαθέτουν γραπτό Κώδικα Δεοντολογίας, ο οποίος περιλαμβάνεται στον κανονισμό λειτουργίας τους.

λα) Αξιολογούν συστηματικά τις υπηρεσίες τους και ενημερώνουν περιοδικά την αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας.

’ρθρο 3

Κανονισμός Λειτουργίας των Μονάδων για την Αντιμετώπιση της Εξάρτησης

1. Οι Μονάδες διαθέτουν πλήρη και σαφή εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας. Στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας αποτυπώνονται αναλυτικά οι στόχοι της Μονάδας, οι παρεχόμενες υπηρεσίες, οι θεραπευτικές μέθοδοι και πρακτικές που ακολουθούνται, η στελέχωση της Μονάδας και οι αρμοδιότητες του προσωπικού της και ο τρόπος αξιολόγησης των υπηρεσιών της.

2. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει κώδικα δεοντολογίας.

3. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει προδιαγραφές υγιεινής, καθώς και πρωτόκολλα ασφαλείας και αντιμετώπισης έκτακτων περιστατικών.

4. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας προβλέπει αναλυτικά τις μεθόδους εσωτερικής αξιολόγησης που αυτή εφαρμόζει.

5. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει σύστημα καταγραφής πληροφοριών και προστασίας προσωπικών δεδομένων, σύμφωνα με το εκάστοτε νομικό πλαίσιο.

6. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει αναλυτική κατάσταση με τα όποια ενδεχόμενα έξοδα αναλαμβάνει ο/η ίδιος/α ο/η εξυπηρετούμενος/η, όπως για παράδειγμα ένδυση ή συμμετοχή στο κόστος φαρμακευτικής αγωγής.

7. Ο κανονισμός λειτουργίας της Μονάδας περιλαμβάνει το ωράριο λειτουργίας της, το οποίο τεκμηριώνεται στη βάση των παρεχόμενων υπηρεσιών.

’ρθρο 4

Λειτουργικές Απαιτήσεις και Υλικοτεχνικές Υποδομές

1. Οι Μονάδες στεγάζονται σε σημεία εντός των αστικών περιοχών, είναι ευδιάκριτες και προσβάσιμες με Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, και διασφαλίζουν την εύκολη πρόσβαση των εξυπηρετούμενων σε αυτές. Σε περιπτώσεις που η Μονάδα αναπτύσσεται σε περιοχές εκτός αστικής περιοχής, η επιλογή αυτή οφείλει να συνάδει με τους ειδικούς στόχους της μονάδας, τις δραστηριότητες που θα οργανώνει για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες, τα εκπαιδευτικά ή/και ψυχαγωγικά της προγράμματα. Η επιλογή ανάπτυξης της Μονάδας εκτός αστικής περιοχής τεκμηριώνεται αναλυτικά στον κανονισμό λειτουργίας της Μονάδας.

2. Οι εγκαταστάσεις των Μονάδων αποβλέπουν στη δημιουργία ενός ασφαλούς, μη επικριτικού και υγιεινού περιβάλλοντος για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες και τους/τις εργαζόμενους/ες σε αυτές.

3. Οι Μονάδες διαθέτουν ειδικά διαμορφωμένους χώρους που προσομοιάζουν με οικογενειακό περιβάλλον και υλικοτεχνική υποδομή, τα οποία εξυπηρετούν τους θεραπευτικούς στόχους, την εκπαίδευση, την προώθηση της δημιουργικότητας, την ψυχαγωγία και την φυσική άσκηση των εξυπηρετουμένων, ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας.

4. Οι απαιτήσεις των κτιριακών εγκαταστάσεων των Μονάδων είναι σύμφωνες με τις γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και το ισχύον δίκαιο για θέματα αντοχής, σταθερότητας, ευστάθειας και ανθεκτικότητας. Οι Μονάδες πληρούν τις αναγκαίες προδιαγραφές ασφάλειας, υγιεινής, πυρασφάλειας και ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων σύμφωνα με το ισχύον δίκαιο. Οι Μονάδες πληρούν τις απαιτήσεις προσβασιμότητας από ΑΜΕΑ και διασφαλίζουν ευχερή πρόσβαση σε αυτές για τα οχήματα του ΕΚΑΒ.

5. Ειδικότερα οι Μονάδες αποτελούνται από:

α) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο υποδοχής των εξυπηρετούμενων.

β) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο γραμματειακής και διοικητικής υποστήριξης.

γ) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο ομαδικής θεραπείας. Ο χώρος ομαδικής θεραπείας δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 3 τ.μ. ανά άτομο (συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού) και συνολικά μικρότερος από 25τ.μ.

δ) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους ατομικής θεραπείας, που διασφαλίζουν την ιδιωτικότητα των ατόμων και δεν είναι μικρότεροι από 12 τ.μ.

ε) Ειδικά διαμορφωμένους και διακριτούς χώρους εκπαίδευσης, φυσικής άσκησης, ψυχαγωγίας και πραγματοποίησης εκδηλώσεων ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας.

στ) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους διημέρευσης, οι οποίοι περιλαμβάνουν καθιστικό, τραπεζαρία, αναγνωστήριο, πάγκους συλλογικής εργασίας. Οι παραπάνω χώροι διαθέτουν ελάχιστη επιφάνεια 3 τ.μ. ανά άτομο (συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού).

ζ) Ειδικά διαμορφωμένο χώρο για την παρασκευή μικρών γευμάτων και αφεψημάτων (κουζίνα), στον οποίο θα έχουν πρόσβαση οι εξυπηρετούμενοι/ες. Ο χώρος της κουζίνας δεν μπορεί να είναι μικρότερος από 3 τ.μ. ανά άτομο (συμπεριλαμβανομένου του προσωπικού).

η) Ειδικά διαμορφωμένους χώρους ατομικής υγιεινής και πλύσης ατομικών ειδών για τους/τις εξυπηρετούμενους/ες.

θ) Διακριτούς χώρους εργασίας, υγιεινής και ανάπαυσης για το προσωπικό των Μονάδων.

ι) Ξεχωριστούς κοιτώνες για άνδρες και γυναίκες που διαθέτουν ελάχιστη επιφάνεια 3 τ.μ. ανά άτομο και δεν φιλοξενούν περισσότερα από 6 άτομα.

ια) Βοηθητικούς χώρους αποθήκευσης και αρχειοθέτησης.

6. Οι Μονάδες διαθέτουν:

α) θέρμανση και κλιματισμό σε όλους τους χώρους τους.

β) απαραίτητες συσκευές για τον πλήρη εξοπλισμό των χώρων υγιεινής, πλύσης ατομικών ειδών και κουζινών (και ιδιαίτερα πλυντήρια ρούχων, πλυντήριο πιάτων, ψυγεία, συσκευές και εξοπλισμό για την παρασκευή γευμάτων).

γ) εξοπλισμό για την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία των εξυπηρετουμένων, όπως ενδεικτικά: τηλεόραση, στερεοφωνικό συγκρότημα, DVD player, ηλεκτρονικούς υπολογιστές με πρόσβαση στο διαδίκτυο, τηλέφωνο, εξοπλισμό καταγραφής εικόνας και ήχου, προβολείς εικόνας, ανάλογα με τον τύπο της Μονάδας.

7. Οι Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης του άρθρου 1 της παρούσας υπουργικής απόφασης οφείλουν να διαθέτουν τον απαραίτητο ιατρικό εξοπλισμό, ο οποίος περιγράφεται αναλυτικά στον κανονισμό λειτουργίας της Μονάδας. Οι Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης του άρθρου 1 της παρούσας υπουργικής απόφασης διασφαλίζουν την καθαριότητα και σίτιση των εξυπηρετούμενων, σύμφωνα με το άρθρο 32 του ν 4600/2019 (Α'43).

8. Οι Μονάδες Θεραπείας Εσωτερικής Διαμονής του άρθρου 1 της παρούσας υπουργικής απόφασης διαθέτουν επαγγελματικού τύπου εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, ώστε να διασφαλίζουν πλήρως τη διατροφή και ατομική υγιεινή των εξυπηρετούμενων.

9. Οι Μονάδες διαθέτουν ενημερωτικό υλικό που παρέχει σαφείς και ακριβείς πληροφορίες αναφορικά με τις υπηρεσίες που παρέχουν σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή.

10. Οι Μονάδες διαθέτουν ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, η οποία περιλαμβάνει τον ενημερωτικό τους υλικό και καθιστά δυνατή την επικοινωνία με κάθε ενδιαφερόμενο/η για τις υπηρεσίες τους.

’ρθρο 5

Στελέχωση των Μονάδων Αντιμετώπισης των Εξαρτήσεων

1. Η ομάδα του προσωπικού που στελεχώνει τις Μονάδες είναι διεπιστημονική. Ο αριθμός, η σύνθεση και τα απαιτούμενα προσόντα της διεπιστημονικής ομάδας καθορίζονται με σαφήνεια στον κανονισμό λειτουργίας της μονάδας και τεκμηριώνονται στη βάση των υπηρεσιών που αυτή παρέχει. Ενδεικτικά, οι Μονάδες στελεχώνονται από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, κοινωνικούς επιστήμονες, νοσηλευτικό προσωπικό, ιατρούς, ειδικούς/κές θεραπευτές/τριες, διοικητικό προσωπικό.

2. Το προσωπικό της μονάδας έχει τα απαραίτητα τυπικά προσόντα και την εξειδίκευση ανάλογα με τα καθήκοντα που αναλαμβάνει. Ειδικότερα, στα απαραίτητα τυπικά προσόντα του θεραπευτικού προσωπικού περιλαμβάνεται η τεκμηριωμένη γνώση του επιστημονικού αντικειμένου (ακαδημαϊκοί τίτλοι σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εξειδικευμένες σπουδές στο πεδίο των εξαρτήσεων) καθώς και η αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία στο πεδίο της αντιμετώπισης της εξάρτησης.

3. Η Μονάδα αναλαμβάνει τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση του προσωπικού, αναφορικά με τις εξελίξεις στο πεδίο των εξαρτήσεων και της αντιμετώπισης της εξάρτησης.

4. Η μονάδα διαθέτει επιστημονικά υπεύθυνο/η ο/η οποίος/α είναι αρμόδιος/α για το συντονισμό και την υλοποίηση του έργου της μονάδας, την εποπτεία του προσωπικού και την παρακολούθηση της αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών. Ο/Η επιστημονικά υπεύθυνος/η διαθέτει αναγνωρισμένο στην Ελλάδα πτυχίο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και τουλάχιστον διετή εμπειρία στη διεύθυνση νοσοκομειακού τύπου δομής παροχής υπηρεσιών υγείας ή εξωνοσοκομειακού τύπου δομής παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης, ή τουλάχιστον 5ετή εμπειρία εργασίας σε φορείς αντιμετώπισης της εξάρτησης. Ο/Η επιστημονικά υπεύθυνος/η απασχολείται πλήρως και αποκλειστικά στη Μονάδα.

5. Ειδικότερα, για τις Μονάδες Σωματικής Αποτοξίνωσης το προσωπικό αποτελείται από όλες τις απαραίτητες ειδικότητες μιας νοσοκομειακού τύπου δομής που παρέχει και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, όπως ενδεικτικά, γενικοί ιατροί, ψυχίατροι, νοσηλευτές, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, ειδικοί/ες θεραπευτές/τριες.

’ρθρο 6

Αξιολόγηση και εποπτεία των υπηρεσιών των Μονάδων για την Αντιμετώπιση της Εξάρτησης

1. Οι Μονάδες οφείλουν να εφαρμόζουν μεθόδους εσωτερικής αξιολόγησης ώστε να αποτιμούν σε τακτική βάση το έργο τους και την αποτελεσματικότητα του. Στο πλαίσιο της εσωτερικής αξιολόγησης υποβάλλουν ετήσια αναφορά στην αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας.

Ειδικότερα, η ετήσια αναφορά οφείλει να περιλαμβάνει:

α) συστηματική παρακολούθηση κατά τη διάρκεια του έτους της πληρότητας τους σε κλίνες ή θέσεις θεραπείας,

β) αριθμό και χαρακτηριστικά των ατόμων στα οποία παρείχαν υπηρεσίες,

γ) αναλογία μεταξύ των ατόμων που ολοκλήρωσαν τη θεραπευτική διαδικασία και εκείνων που αποχωρήσαν πριν την ολοκλήρωσή της,

δ) πιθανή τροποποίηση του κανονισμού λειτουργίας τους,

ε) σύνθεση και αριθμό του προσωπικού τους,

στ) πιστοποίηση από μηχανικό πως πληρούνται οι λειτουργικές και υλικοτεχνικές προδιαγραφές που προβλέπει το άρθρο 4 της παρούσας.

2. Ο φορέας τηρεί οικονομικά στοιχεία και η διοικητική και οικονομική εποπτεία των οικείων μονάδων ασκούνται από τις καθ' ύλην αρμόδιες υπηρεσίες του αδειοδοτηθέντος φορέα. Σε περίπτωση που η λειτουργία των μονάδων χρηματοδοτείται και από το Υπουργείο Υγείας, ο διοικητικός-οικονομικός έλεγχος αυτών ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις του δημόσιου λογιστικού από τις καθ' ύλην αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, κατά το μέρος που του αναλογεί. Η οικονομική διαχείριση κάθε μονάδας γίνεται σύμφωνα με τις αρχές οικονομίας και χρηστής διαχείρισης και στοχεύει στην εξοικονόμηση πόρων και μεγιστοποίηση του οφέλους.

3. Οι Μονάδες δύνανται να υπόκεινται σε ανεξάρτητη εξωτερική αξιολόγηση του έργου τους και της αποτελεσματικότητας τους από την αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας ή οποιοδήποτε άλλο φορέα στον οποίο αυτή αναθέτει το έργο της εξωτερικής αξιολόγησης.

4. Οι Μονάδες υπόκεινται σε έλεγχο από το Σώμα Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π).

5. Οι κατά τόπους Υγειονομικές Υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας στις οποίες εδρεύουν οι ως άνω μονάδες υποχρεούνται να ασκούν ετήσιο επιτόπιο έλεγχο στις Μονάδες και να υποβάλλουν στο Υπουργό Υγείας σχετικό πόρισμα, προκειμένου να κινηθούν τυχόν διαδικασίες περί μεταβολής των όρων άδειας και λειτουργίας ή/και ανάκλησης των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας.

’ρθρο 7

Δικαιολογητικά και Διαδικασία για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης συμβουλευτικών και θεραπευτικών μονάδων για την αντιμετώπιση της εξάρτησης του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας μετά από εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών εκδίδεται άδεια ίδρυσης και λειτουργίας των μονάδων του άρθρου 58 του ν. 4139/2013 (ΦΕΚ Α' 74).

2. Ο ενδιαφερόμενος φορέας ή Νομικό Πρόσωπο, υποβάλλει σχετικό αίτημα προς τη αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας. Η οικεία Δ/νση, αφού εξετάσει το φάκελο του αιτήματος και διαπιστώσει την πληρότητα του όσον αφορά τα απαιτούμενα δικαιολογητικά (τυπικός έλεγχος), διαβιβάζει το αίτημα και το φάκελο που το συνοδεύει στην Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών προκειμένου αυτή να προβεί στην σχετική εισήγηση σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 2 του άρθρου 58 του ν. 4139/2013. Μετά από εισήγηση της Εθνικής Επιτροπής Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Αντιμετώπιση των Ναρκωτικών η αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας εκδίδει υπουργική απόφαση άδειας ίδρυσης.

3. Η αίτηση για της χορήγηση άδειας ίδρυσης συνοδεύεται από φάκελο, ο οποίος περιλαμβάνει:

α) Τον κανονισμό λειτουργίας της Μονάδας, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 3 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

β) Αναλυτική έκθεση, στην οποία τεκμηριώνεται η πλήρωση των Βασικών Αρχών Λειτουργίας των Συμβουλευτικών και Θεραπευτικών Μονάδων, όπως αυτές προβλέπονται στην παρ. 2 του άρθρου 2 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

γ) Χαρακτηριστικά και ιστορικό των αντίστοιχων δράσεων του φορέα που θα αναπτύξει την Μονάδα, τεχνογνωσία και εμπειρία του φορέα στη λειτουργία συμβουλευτικών και θεραπευτικών μονάδων κατά των εξαρτήσεων.

δ) Αναλυτική έκθεση λειτουργικής διασύνδεσης με υπηρεσίες διαφόρων επιπέδων του συστήματος υγείας (και ιδιαίτερα υπηρεσίες πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, συναφείς ή/και συμπληρωματικές υπηρεσίες αντιμετώπισης των εξαρτήσεων, υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας και εξειδικευμένης ιατρικής περίθαλψης για αντιμετώπιση ενδεχόμενων συνοδών προβλημάτων (περιπτώσεις συννοσηρότητας).

ε) Αναλυτική έκθεση, στην οποία περιγράφεται ο χώρος και οι εγκαταστάσεις της Μονάδας και τεκμηριώνεται ο σχεδιασμός της στη βάση των προτεινόμενων υπηρεσιών.

στ) Μελέτη μηχανικού για την καταλληλότητα και το σχεδιασμό του προτεινόμενου χώρου σύμφωνα με το άρθρο 4 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

ζ) Οικονομική μελέτη, στην οποία περιγράφονται οι πηγές χρηματοδότησης της μονάδας και η βιωσιμότητά της.

η) Πρόταση επιστημονικά υπεύθυνου/ης και βιογραφικό σημείωμα αυτού/ης, στο οποίο θα τεκμηριώνονται τα απαιτούμενα προσόντα σύμφωνα με το άρθρο 5 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

θ) Πλήρες αντίγραφο ποινικού μητρώου και υπεύθυνη δήλωση περί μη δίωξης για κακουργήματα, για κάποιο από τα αδικήματα του αρ. 8 παρ. 5 ν. 3528/2007 της δωροδοκίας και της διαφθοράς σύμφωνα και με το ν. 3560/2007 ως εκάστοτε ισχύει, της δόλιας χρεωκοπίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες σύμφωνα με την εκάστοτε κείμενη νομοθεσία, για τον/την επιστημονικά υπεύθυνο/η, το προσωπικό της Μονάδας και το διαχειριστή και τους νόμιμους εκπροσώπους της, εφόσον πρόκειται για νομικά πρόσωπα.

ι) Πιστοποιητικό περί μη πτώχευσης, μη κατάθεσης αίτησης πτώχευσης, μη κατάθεσης αίτησης για συνδιαλλαγή-εξυγίανση, μη κατάθεσης αίτησης για λύση και μη λύσης του νομικού προσώπου, εφόσον πρόκειται για νομικά πρόσωπα.

ια) Φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, εφόσον πρόκειται για νομικά πρόσωπα.

ιβ) Στην περίπτωση νομικού προσώπου που υποβάλλει την αίτηση, υπεύθυνη δήλωση ότι δεν έχουν προκύψει μεταβολές/τροποποιήσεις του καταστατικού του και των νόμιμων εκπροσώπων/διαχειριστών αυτού, άλλως υποβολή όλων των εγγράφων που αποδεικνύουν αυτές.

4. Ο φορέας οφείλει να πληροί σε ολόκληρη την περίοδο λειτουργίας της μονάδας, τις αρχές, προδιαγραφές, όρους και προϋποθέσεις της παρούσας για τη χορήγηση άδειας ίδρυσης. Για οποιαδήποτε αλλαγή των ρητώς αναγραφόμενων στη άδεια ίδρυσης της μονάδας, απαιτείται τεκμηριωμένο αίτημα του φορέα προς την αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας προκειμένου να εκδοθεί απόφαση τροποποίησης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας.

’ρθρο 8

Δικαιολογητικά και Διαδικασία για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας συμβουλευτικών και θεραπευτικών μονάδων για την αντιμετώπιση της εξάρτησης του άρθρου 58 του ν. 4139/2013

1. Εντός έξι μηνών από την χορήγηση της άδειας ίδρυσης, η Μονάδα οφείλει να αιτηθεί για την χορήγηση άδειας λειτουργίας και να προβεί στις απαραίτητες για το σκοπό αυτό ενέργειες. Ειδικότερα, η Μονάδα οφείλει να αποστείλει στην αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας τα ακόλουθα δικαιολογητικά:

α) Υπεύθυνη δήλωση του φορέα που αναπτύσσει τη Μονάδα, στην οποία περιγράφονται τα πρόσωπα που στελεχώνουν την Μονάδα και απασχολούνται σε αυτή, σύμφωνα με τον κανονισμό λειτουργία της, όπως αυτός έχει κατατεθεί κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης και σύμφωνα με το άρθρο 7 της παρούσας υπουργικής απόφασης.

β) Υπεύθυνη δήλωση του/της επιστημονικά υπεύθυνου/ης, με την οποία αποδέχεται τη θέση του/της.

γ) ’δειες άσκησης επαγγέλματος και πιστοποιητικά εγγραφής στους οικείους επαγγελματικούς συλλόγους του προσωπικού που θα απασχοληθεί στη μονάδα όπου τα παραπάνω απαιτούνται σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία.

δ) Υπεύθυνη δήλωση του φορέα που θα λειτουργήσει τη μονάδα ότι δεν έχουν προκύψει μεταβολές/τροποποιήσεις του κανονισμού λειτουργίας της Μονάδας όπως αυτός έχει κατατεθεί κατά τη διαδικασία χορήγησης της άδειας ίδρυσης.

ε) Πιστοποιητικό μηχανικού πως οι κτηριακές εγκαταστάσεις της Μονάδας πληρούν τις προδιαγραφές του άρθρου 4 της παρούσας υπουργικής απόφασης και έχουν διαμορφωθεί σύμφωνα με τη μελέτη και το σχεδιασμό που κατατέθηκαν κατά τη διαδικασία χορήγησης άδειας ίδρυσης.

2. Οι κατά τόπους Υγειονομικές Υπηρεσίες των Περιφερειακών Ενοτήτων της χώρας στις οποίες εδρεύουν οι ως άνω μονάδες υποχρεούνται να ασκούν επιτόπιο έλεγχο στις Μονάδες πριν την έναρξη της λειτουργίας τους και ύστερα από αίτημα του φορέα που θα αναπτύξει τη Μονάδα, ώστε να διαπιστώνεται η τήρηση των όρων και προδιαγραφών των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας, και να υποβάλλουν στο Υπουργό Υγείας σχετικό πόρισμα.

3. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας εκδίδεται άδεια λειτουργίας των μονάδων του άρθρου 58 του ν. 4139/ 2013 (ΦΕΚ Α' 74), εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος άρθρου.

’ρθρο 9

«Διακοπή των συμβουλευτικών και θεραπευτικών μονάδων-Ανάκληση απόφασης άδειας ίδρυσης και λειτουργίας»

1. Απαγορεύεται η διακοπή λειτουργίας της Μονάδας χωρίς προηγούμενη απόφαση του Υπουργού Υγείας, μετά από αιτιολογημένη αίτηση του φορέα που την αναπτύσσει. Η άδεια διακοπής της λειτουργίας της μονάδας δεν χορηγείται και ο φορέας δεν διακόπτει τη λειτουργία της Μονάδας, εάν δεν διασφαλιστεί η συνέχιση της φροντίδας των εξυπηρετούμενων αυτής, με μέριμνα του ίδιου του φορέα.

2. Σε περίπτωση που ο φορέας προβεί στη διακοπή λειτουργίας της μονάδας πριν την ολοκλήρωση των διαδικασιών της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου, με απόφαση του Υπουργού Υγείας αποκλείεται από τη συμμετοχή του σε νέα διαδικασία αδειοδότησης.

3. Σε περιπτώσεις παραβίασης των όρων άδειας ίδρυσης και λειτουργίας και των υποχρεώσεων του φορέα σύμφωνα με την παρούσα και πριν την επιβολή της ανάκλησης της άδειας ίδρυσης και λειτουργίας, προηγείται έγγραφη επισήμανση προς το φορέα από την αρμόδια Δ/νση του Υπουργείου Υγείας για τις διαπιστωθείσες παραβιάσεις, επί των οποίων ο φορέας δύναται να παρέχει εξηγήσεις εντός δεκαπέντε (15) ημερών. Αν οι εξηγήσεις δεν κριθούν επαρκείς, ο φορέας οφείλει εντός διμήνου, με δυνατότητα δίμηνης παράτασης προς ολοκλήρωση, να συμμορφωθεί προς τις σχετικές υποδείξεις της αρμόδιας Δ/νσης του Υπουργείου Υγείας. Σε αντίθετη περίπτωση, η άδεια ίδρυσης και λειτουργίας ανακαλείται και διασφαλίζεται η συνέχιση της φροντίδας των εξυπηρετούμενων, με ευθύνη του Υπουργείου Υγείας.

4. Σε περιπτώσεις σοβαρών υστερήσεων και παραβάσεων των δικαιωμάτων των εξυπηρετούμενων, της ποιότητας, της αποτελεσματικότητας των παρεχομένων υπηρεσιών καθώς και της επίτευξης των τιθέμενων στόχων σύμφωνα με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, τις κατευθυντήριες οδηγίες των αρμόδιων διεθνών οργανισμών και εκθέσεις αρμοδίων εποπτικών οργάνων, ο Υπουργός Υγείας δύναται να επιβάλλει άμεσα ανάκληση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας της μονάδας με κοινοποίηση αυτής στις κατά τόπον αρμόδιες Εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές, προς εκτέλεση και ενημέρωση, χωρίς τη τήρηση της ως άνω διαδικασίας-προδικασίας, φροντίζοντας τη μεταφορά των εξυπηρετούμενων σε ανάλογη μονάδα.

5. Στο φορέα στον οποίο έχει επιβληθεί ανάκληση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας των οικείων μονάδων, απαγορεύεται η χορήγηση νέας άδειας. Τα νομικά ή φυσικά πρόσωπα που λειτουργούν προγράμματα ή παρέχουν υπηρεσίες απεξάρτησης χωρίς την απαραίτητη άδεια τιμωρούνται με ποινή φυλάκισης από τρεις μήνες έως ένα χρόνο και διοικητικό πρόστιμο από τριάντα (30.000) έως πενήντα χιλιάδες (50.000) ευρώ. Η ισχύς του β' εδαφίου της παρούσης αποτελεί ρητή επιταγή του β' εδαφίου της παραγράφου 5 του άρθρου 91 του ν. 4600/2019 και άρχεται από τη δημοσίευση αυτού.

Η ισχύς της παρούσας άρχεται από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός από τις διατάξεις εκείνες όπου προβλέπεται διαφορετικά.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.