ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΤρΔΕφ(Ακ)Πειρ 277/2023

Δικαιοδοσία Διοικητικών Δικαστηρίων επί ακυρώσεως αποφάσεως της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων ληφθείσας δυνάμει του άρθρου 17 παρ. 3 του π.δ. 272/1985, περί δωρεάν παραχώρησης προς το Δήμο Κυθήρων ακινήτων για αποκλειστική χρήση τους επιδιώκουσα δημόσιο σκοπό, καθώς και της εγκριτικής αυτής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κυθήρων. Κανονιστικός χαρακτήρας πράξεων - δεν συναρτώνται με πράξεις διαχείρισης της εγχώριας περιουσίας της Επιτροπής. Η αναφυόμενη εν προκειμένω διαφορά από την εφαρμογή του άρθρου 17 παρ. 3 του π.δ/τος 272/1985 είναι διοικητική, απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου ισχυρισμού των καθών. Παραπεμπτική στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία της δικηγόρου Αθηνών Κωνσταντίνας Α. Μιχοπούλου, Διδάκτορος Δημοσίου Δικαίου)

Αριθμός Απόφασης: Α277/2023

ΤΟ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Τμήμα Α1

ΑΚΥΡΩΤΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 11 Οκτωβρίου 2022 με δικαστές τους Γεωργία Ρεξίνη, Πρόεδρο Εφετών Δ.Δ, Ασημίνα Νικολακοπούλου και Νικούλα Μαρούλη, Εφέτες Δ.Δ., και γραμματέα τον Άγγελο Ανδρεαδάκη, δικαστικό υπάλληλο,

γ ι α να δικάσει την από 26.11.2021 αίτηση ακύρωσης (ΑΚ …/26.11.2021)

τ ο υ Α.Μ., κατοίκου…, ο οποίος παραστάθηκε με τη δικηγόρο Κωνσταντίνα Μιχοπούλου, την οποία διόρισε στο ακροατήριο

κ α τ ά :

1. του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΚΥΘΗΡΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΥΘΗΡΩΝ» και

2. του Δήμου Κυθήρων, που παραστάθηκαν διά του δικηγόρου Α.Σ., τον οποίο διόρισαν με πράξη του Διοικητικού Συμβουλίου και της Οικονομικής Επιτροπής, αντιστοίχως

Με την αίτηση επιδιώκεται η ακύρωση: α. της …/2017 αποφάσεως της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων και β. της ../2018 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κυθήρων.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως, από την Εισηγήτρια, Νικούλα Μαρούλη, Εφέτη Δ.Δ.

Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και

Αφού μελέτησε τη δικογραφία

Σκέφτηκε κατά το νόμο

1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αίτησης καταβλήθηκε παράβολο ποσού 150,00 ευρώ (σχετ. το e-παράβολο με κωδικό …, καθώς και το από 23.11.2021 αποδεικτικό συναλλαγής της τράπεζας Πειραιώς).

2. Επειδή, με την υπό κρίση αίτηση επιδιώκεται η ακύρωση: α. της …/2017 αποφάσεως της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων, με την οποία αποφασίσθηκε, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 17 παρ. 3 του π.δ. 272/1985, η δωρεάν παραχώρηση προς το Δήμο Κυθήρων τριών κοινοχρήστων χώρων, συνολικής εκτάσεως 3.579,65 τ.μ., ευρισκόμενων στον οικισμό … του ως άνω Δήμου, για αποκλειστική χρήση τους ως κοινόχρηστων χώρων στάθμευσης της περιοχής και β. της ../2018 απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κυθήρων, με την οποία εγκρίθηκε η ως άνω …/2017 απόφαση.

3. Επειδή, στο άρθρο 84 του ν.1416/1984 Τροποποίηση και συμπλήρωση διατάξεων της Δημοτικής και Κοινοτικής νομοθεσίας κλπ (Α` 18) ορίζονται τα εξής:« 1. Η "εγχώρια περιουσία των νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων" αποτελεί διακοινοτική περιουσία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης των Κυθήρων και Αντικυθήρων. Η περιουσία αυτή περιλαμβάνει: α) Όλες τις εκτάσεις των νησιών είτε είναι κοινόχρηστες δασικές ή χορτολιβαδικές είτε αγροτικά ή αστικά ή άλλης κατηγορίας ακίνητα, που δεν ανήκουν σε ιδιώτες ή βάσει νόμιμων τίτλων κτήσης κυριότητας στο δημόσιο, σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημόσιου δικαίου ή σε κατ’ ιδίαν κοινότητες. β) Την κινητή και ακίνητη περιουσία των ιερών προσκυνημάτων της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας, της Αγίας Μόνης και του Αγίου Ιωάννου του "εν κρημνώ" και των ανηκόντων σ’ αυτά παρεκκλησίων και γ) Τις νησίδες που βρίσκονται γύρω από τα Κύθηρα. 2. Η διαχείριση της περιουσίας της προηγούμενης παραγράφου ανήκει αποκλειστικά στην "Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας", που αποτελεί νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με έδρα την Κοινότητα Κυθήρων και υπόκειται στην εποπτεία του κράτους, που υπόκεινται και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης του νησιού … 3. Η επιτροπή όσον αφορά τη διαχείριση της "εγχώριας περιουσίας" έχει, χωρίς εξαίρεση, όλες τις αρμοδιότητες, δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης για τη διαχείριση της δημοτικής και κοινοτικής περιουσίας, καθώς και όλα τα δικαιώματα, δυνατότητες και απαλλαγές που παρέχει η νομοθεσία στους οργανισμούς αυτούς. Έχει επίσης όλα τα μέσα έννομης προστασίας της "εγχώριας περιουσίας" που έχει το δημόσιο και οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης για την προστασία των δημόσιων, δημοτικών και κοινοτικών κτημάτων. 4…». Περαιτέρω, στο π.δ. 272/1985 (Α΄ 101), το οποίο εκδόθηκε κατ΄ εξουσιοδότηση της παρ. 4 του προαναφερόμενου άρθρου 84 ν. 1416/1984, ορίζονται τα εξής: « Άρθρο 1: Σκοπός του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου με την επωνυμία " Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας " είναι η διαχείριση της εγχώριας περιουσίας των νήσων Κύθηρα και Αντικύθηρα όπως αυτή προσδιορίζεται ειδικότερα στο άρθρο 84 παρ. 1 του Ν. 1416/1984. Άρθρο 2: 1. Όργανα του νομικού προσώπου της "Επιτροπής Εγχώριας Περιουσίας" είναι η Επιτροπή και ο Πρόεδρος. … 2. … Άρθρο 3: 1. Η Επιτροπή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: Αποφασίζει για ό,τι αφορά στη διοίκηση και διαχείριση της εγχώριας περιουσίας των νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων, που προσδιορίζεται από το άρθρο 84 παρ. 1 του ν. 1416/1984, σύμφωνα με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού και του άρθρου 84 παρ. 2 κ.ε. του ν. 1416/1984, καθώς και τις διατάξεις που ρυθμίζουν τη διοίκηση και διαχείριση της δημοτικής περιουσίας. Ειδικότερα η Επιτροπή : α) Αποφασίζει για τη μίσθωση, παραχώρηση χρήσης, πώληση, ανταλλαγή ή δωρεά κινητών και ακινήτων της περιουσίας αυτής, καθώς και για την αγορά ή εκμίσθωση κινητών και ακινήτων που ανήκουν σε τρίτους με ανάλογη εφαρμογή των αντιστοίχων διατάξεων της περί δήμων νομοθεσίας. β) Αποφασίζει για την περιέλευση του συνόλου της εγχώριας περιουσίας στο Δήμο Κυθήρων, καθώς και για τη μεταβίβαση ή την παραχώρηση χρήσης ακινήτου σε αυτόν σύμφωνα με το άρθρο 17 του διατάγματος αυτού. γ) Ασκεί κάθε άλλη αρμοδιότητα, που δεν ανατίθεται ρητά με το διάταγμα αυτό σε άλλο όργανο. 2. Εφόσον δεν ορίζεται διαφορετικά στο διάταγμα αυτό, η Επιτροπή έχει, για ό,τι αφορά στη διαχείριση και τη διοίκηση της εγχώριας περιουσίας, τις αρμοδιότητες δημοτικού συμβουλίου. Άρθρο 10: 1. Πόροι της Επιτροπής Εγχώριας Περιουσίας είναι Α) Τα έσοδα της εγχώριας περιουσίας Β) …… Ε) Έσοδα από την εκποίηση κινητών ή ακινήτων της εγχώριας περιουσίας. 2. Οι πόροι και τα περιουσιακά στοιχεία κινητά ή ακίνητα που περιέρχονται στην Επιτροπή Εγχώριας Περιουσία αποτελούν "δημοτική" περιουσία κατά την έννοια του άρθρου 84 παρ. 1 του Ν.1416/84 και υπόκεινται στη διοίκηση και διαχείριση σύμφωνα με τις διατάξεις του διατάγματος αυτού. Άρθρο 16: 1.Η διοίκηση και διαχείριση της εγχώριας περιουσίας ασκείται σύμφωνα με το άρθρο 84 παρ. 2 εδ 1 και παρ. 3 του Ν.1416/1984. Κάθε δικαιοπραξία που αφορά τη διαχείριση της εγχώριας περιουσίας και γενικά κάθε πράξη διοίκησης και διαχείρισή της υπόκειται εκτός από τους όρους του διατάγματος αυτού και στους όρους και τη διαδικασία των δικαιοπραξιών και πράξεων διαχείρισης που ορίζει ο νόμος για τη διοίκηση και διαχείριση περιουσίας των Δήμων. 2. Το νομικό πρόσωπο "Επιτροπή Εγχώριας Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων" λογίζεται ότι ενεργεί για δικό του λογαριασμό και όχι ως αντιπρόσωπος και για λογαριασμό του Δήμου Κυθήρων, που δεν έχει καμιά ευθύνη απέναντι τρίτων για τις πράξεις των οργάνων του». Περαιτέρω, στο άρθρο 17 παρ. 3 του ιδίου ως άνω π.δ/τος 272/1985, όπως ισχύει κατόπιν τροποποιήσεώς του με την παρ. 15 του άρθρου μόνου του π.δ/τος 5/2017 (Α’ 10/1.2.2017), ορίζεται ότι: «Η Επιτροπή, με απόφασή της, που εγκρίνεται τουλάχιστον από τα 2/3 του συνόλου των μελών του δημοτικού Συμβουλίου Κυθήρων και από το Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μπορεί, χωρίς αντάλλαγμα, να μεταβιβάσει κατά κυριότητα ακίνητο εγχώριας περιουσίας είτε να παραχωρήσει τη χρήση του στο Δήμο Κυθήρων για την κάλυψη συγκεκριμένης ανάγκης του. Κάθε άλλη εμπράγματη ή ενοχική δικαιοπραξία της Επιτροπής προς το Δήμο Κυθήρων αποτελεί πράξη διαχείρισης, για την οποία ισχύουν τα άρθρα 3 παρ. 2 και 16 του διατάγματος αυτού». Εξάλλου, στο άρθρο 16 παρ.7α` του ν. 2946/2001 Υπαίθρια Διαφήμιση, Συμπολιτείες Δήμων και Κοινοτήτων και άλλες διατάξεις ( Α` 208) , ορίζονται τα εξής :«κατά την αληθή έννοια της περίπτωσης α` της παρ. 1 του άρθρου 84 του Ν. 1416/1984 (ΦΕΚ 18Α), υπό τον όρο "κοινόχρηστες εκτάσεις", που υπάγονται στην "εγχώρια περιουσία των Νήσων Κυθήρων και Αντικυθήρων", νοούνται τα κοινόχρηστα πράγματα, όπως ειδικότερα ορίζονται στο άρθρο 967 του Αστικού Κώδικα».

4. Επειδή, στο άρθρο 1 του ν. 702/1977 (Α΄ 268) ορίζεται ότι: «Στην αρμοδιότητα του τριμελούς διοικητικού εφετείου υπάγεται η εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως ατομικών πράξεων διοικητικών αρχών που αφορούν: α)… ια) την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, πλην εκείνων που ανάγονται στην οργάνωση και λειτουργία των υπηρεσιών τους, οι οποίες παραμένουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας. Δεν θίγονται οι διατάξεις, με τις οποίες διαφορές από την εφαρμογή της νομοθεσίας περί Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν ήδη υπαχθεί στην αρμοδιότητα του διοικητικού πρωτοδικείου ως διαφορές ουσίας, ιβ)…». Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 95 παράγραφος 1 περίπτωση α΄ και 94 παράγραφος 2 του Συντάγματος, οι οποίες χαράσσουν τα όρια μεταξύ της γενικής ακυρωτικής αρμοδιότητας του Συμβουλίου της Επικρατείας και της γενικής αρμοδιότητος των πολιτικών δικαστηρίων επί των ιδιωτικών διαφορών, προκύπτει ότι ακυρωτική διαφορά ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν προκαλεί κάθε μονομερής διοικητική πράξη παράγουσα έννομα αποτελέσματα, αλλά μόνο εκείνη από τις πράξεις αυτές, η οποία, στο πλαίσιο των διατάξεων που διέπουν τη δημόσια διοικητική δράση, επιδιώκει δημόσιο σκοπό. Οι λοιπές μονομερείς πράξεις της Διοικήσεως, όσες, δηλαδή, δεν μετέχουν του λειτουργικού αυτού στοιχείου και κινούνται σε κύκλο σχέσεων του ιδιωτικού δικαίου δημιουργούν διαφορές που ανήκουν στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων. Σε αυτήν την έννοια της εκτελεστής διοικητικής πράξεως, στην έννοια, δηλαδή, που προκύπτει από τις άνω συνταγματικές διατάξεις, αναφέρεται το π.δ 18/1989 «Κωδικοποίηση διατάξεων για το Συμβούλιο της Επικρατείας» (Α΄ 8), όταν ορίζει, στο άρθρο 45 παράγραφος 1, ότι η αίτηση ακυρώσεως επιτρέπεται μόνο κατά των «εκτελεστών πράξεων» των διοικητικών αρχών (ΣτΕ 2424/1984 Ολ., 4245/2010, 201/2019).

5. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: (…), με την …/2017 απόφαση της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας αποφασίσθηκε, κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 17 παρ. 3 του π.δ/τος 272/1985, η δωρεάν παραχώρηση των ως άνω κοινοχρήστων χώρων (συνολικής εκτάσεως 3.579,65 τ.μ., όπως αυτή περιγράφεται στα τοπογραφικά διαγράμματα του πολιτικού μηχανικού Δ.Σ.) στο Δήμο Κυθήρων για αποκλειστική χρήση της Τοπικής Κοινότητας … ως κοινόχρηστο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων στον ως άνω οικισμό. Η απόφαση αυτή ενεκρίθη με την …/2018 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Κυθήρων. Κατά των ως άνω αποφάσεων ο αιτών άσκησε την υπό κρίση αίτηση, με την οποία, όπως αναπτύσσεται με το υπόμνημα, ζητεί την ακύρωσή τους. Εξάλλου, οι καθών, με τις εκθέσεις απόψεών τους, ζητούν την απόρριψη της αίτησης, προβάλλοντας, μεταξύ άλλων, ότι είναι απαράδεκτη λόγω ελλείψεως δικαιοδοσίας των διοικητικών δικαστηρίων.

6. Επειδή, οι προσβαλλόμενες αποφάσεις που αφορούν στην άνευ ανταλλάγματος παραχώρηση κοινοχρήστων χώρων προς την τοπική κοινότητα … του Δήμου Κυθήρων για το σκοπό της αποκλειστικής χρήσης τους ως κοινόχρηστων χώρων στάθμευσης και στον καθορισμό συγκεκριμένης θέσης για τη δημιουργία των χώρων αυτών, επιδιώκουν σκοπό δημοσίου συμφέροντος συνιστάμενο σε κοινωφελείς εξυπηρετήσεις για την αντιμετώπιση των αυξημένων αναγκών, λόγω μεγάλης επισκεψιμότητας του οικισμού … και (σε αντίθεση με τις πράξεις του εδαφίου β΄ της παρ. 3 του άρθρου 17 του π.δ/τος 272/1985) δεν συναρτώνται με πράξεις διαχείρισης της εγχώριας περιουσίας της Επιτροπής (πρβλ. ΣτΕ 201/2019). Ως εκ τούτου, η αναφυόμενη εν προκειμένω διαφορά από την εφαρμογή του άρθρου 17 παρ. 3 του π.δ/τος 272/1985 είναι διοικητική, απορριπτομένου ως αβασίμου του περί του αντιθέτου ισχυρισμού των καθών. Άλλο δε το ζήτημα εάν ο αιτών θεμελιώνει έννομο συμφέρον για την άσκηση της αιτήσεως ακυρώσεως, επικαλούμενος ίδιο δικαίωμα κυριότητας (πρβλ. ΣτΕ 1257/2019). Δοθέντος δε ότι οι προσβαλλόμενες πράξεις έχουν κανονιστικό χαρακτήρα (πρβλ. ΣτΕ 2397/2016) και δεν είναι ατομικές εκδοθείσες κατ΄ εφαρμογή της νομοθεσίας περί Ο.Τ.Α, η υπό κρίση διαφορά υπάγεται στη γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας, στο οποίο και πρέπει να παραπεμφθεί κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 34 παρ. 1 του ν. 1968/1991 (Α΄ 150).

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

Παραπέμπει την υπόθεση στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στον Πειραιά, στις 18-5-2023 και η απόφαση δημοσιεύθηκε στον ίδιο τόπο στις 16-6-2023.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ

ΠΕΙΡΑΙΑΣ………….

Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ