ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΤρΔΕφ(Ακ)Αθ 23/2025

Διπλωματικό Σώμα - Αρχές ισότητας, αξιοκρατίας και προστατευόμενης εμπιστοσύνης - Προαγωγή Γραμματέων Πρεσβείας -.

Η διάταξη του άρθρου 351 παρ. 1 του ν.4781/2021 που προβλέπει τετραετή υπηρεσία στον βαθμό για την προαγωγή των υπηρετούντων στους επιμέρους βαθμούς του Γραμματέα Πρεσβείας δεν αντίκειται στο Σύνταγμα.

Αριθμός απόφασης: 23/2025

ΤΟ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΚΥΡΩΤΙΚΟΣ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΤΜΗΜΑ Θ’

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 14 Νοεμβρίου 2024, με την εξής σύνθεση: Αλεξάνδρα Μπαρλά Εφέτης Διοικητικών Δικαστηρίων, Προεδρεύουσα δυνάμει της υπ’ αριθμ. 16/2024 πράξεως του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, Ιουλία Γεωργούλια και Αργυρώ Φλεριανού Εφέτες Διοικητικών Δικαστηρίων. Γραμματέας η Χαρίκλεια Τσαπακίδου, δικαστική υπάλληλος.

Για να δικάσει την αίτηση ακυρώσεως, με αριθμό καταχώρησης ΑΚ ./17.12.2023,

των: 1) …, 2) …, και 9) …., οι οποίοι παρέστησαν με τον, διορισμένο με συμβολαιογραφικά και προξενικά πληρεξούσια, δικηγόρο Απόστολο Παπακωνσταντίνου,

κατά του Υπουργού Εξωτερικών, που παραστάθηκε με τον Πάρεδρο του ΝΣΚ Αλέξανδρο Σταυράκη.

Με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της με αριθ. πρωτ. Π./30.10.2023 αποφάσεως της Προϊσταμένης της ΣΤ1 Διεύθυνσης Προσωπικού και Διοικητικής Οργάνωσης του Υπουργείου Εξωτερικών.

Κατά τη δημόσια συζήτηση, το Δικαστήριο άκουσε την εισηγήτρια της υπόθεσης, Αλεξάνδρα Μπαρλά, που ανέγνωσε την έκθεσή της,

τον πληρεξούσιο των αιτούντων που ζήτησε την αποδοχή της αίτησης και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού που ζήτησε την απόρριψή της.

Μετά τη συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη και

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αίτησης έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (βλ. σχετικά το με κωδικό πληρωμής . e-παράβολο).

2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της παράλειψης της Διοίκησης να περιλάβει τους αιτούντες στο ερώτημα που θα υποβαλλόταν στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο για κρίση τους προς προαγωγή στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Α΄, όπως αυτή εκδηλώθηκε με την με αριθ. πρωτ. Π./30.10.2023 απόφαση της Προϊσταμένης της ΣΤ1 Διεύθυνσης Προσωπικού και Διοικητικής Οργάνωσης του Υπουργείου Εξωτερικών.

3. Επειδή, στο άρθρο 93 παρ.1 περ.γ' του ν.3566/2007 (Κύρωση ως Κώδικα του «Οργανισμού του Υπουργείου Εξωτερικών», Α-117), το οποίο φέρει τον τίτλο «Τυπικά προσόντα προαγωγής», οριζόταν ότι : «1. Για την προαγωγή των υπαλλήλων του Διπλωματικού Κλάδου απαιτείται: α..., β..., γ. από το βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Β΄ στο βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Α΄, τριετής υπηρεσία στον κατεχόμενο βαθμό...». Στη συνέχεια τέθηκε σε ισχύ ο ν.4781/2021 («Οργάνωση και λειτουργία Υπουργείου Εξωτερικών, Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού, ρύθμιση θεμάτων διεθνούς αναπτυξιακής συνεργασίας και ανθρωπιστικής βοήθειας και άλλες διατάξεις», Α-31/28-02-2021), στο άρθρο 351 παρ.1 περ.β' και γ' του οποίου, υπό τον τίτλο «Τυπικά προσόντα προαγωγής», ορίζεται ότι : «1. Για την προαγωγή των υπαλλήλων του Διπλωματικού Κλάδου απαιτείται από τον βαθμό: α)..., β) Του Γραμματέα Πρεσβείας Γ' στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Β; τετραετής υπηρεσία στον κατεχόμενο βαθμό. Για τους υπηρετούντες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Γ' εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση της τριετούς υπηρεσίας. γ) Του Γραμματέα Πρεσβείας Β' στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Α' τετραετής υπηρεσία στον κατεχόμενο βαθμό...», και στο άρθρο 492 του ίδιου νόμου ορίστηκε ότι: «Η ισχύς του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του». Επίσης, στο άρθρο 262 περίπτωση β' του ίδιου πάντα νόμου, με τίτλο «αρμοδιότητες Υπηρεσιακού Συμβουλίου», ορίζεται ότι : «Το Υπηρεσιακό Συμβούλιο είναι αρμόδιο για: α) ..., β) Τη γνωμοδότηση επί θεμάτων προαγωγής υπαλλήλων όλων των κλάδων του Υπουργείου Εξωτερικών και, όσον αφορά στους υπαλλήλους του Διπλωματικού Κλάδου, μέχρι και της προαγωγής από τον βαθμό του Συμβούλου Πρεσβείας Β' στον βαθμό του Συμβούλου Πρεσβείας Α'... Το Υπηρεσιακό Συμβούλιο, προκειμένου να γνωμοδοτήσει για προαγωγές υπαλλήλων, συνέρχεται εντός τριών (3) μηνών από τη συμπλήρωση των τυπικών προς προαγωγή προσόντων των υπαλλήλων, εφόσον υπάρχουν κενές οργανικές θέσεις προς κάλυψη...». Τέλος, με το άρθρο 378 του ανωτέρω νόμου, που αφορά τις προαγωγές των υπαλλήλων του Κλάδου Οικονομικών και Υποθέσεων, ορίζονται τα εξής: «1. Για την προαγωγή των υπαλλήλων του Κλάδου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων απαιτείται από τον βαθμό: α) Του Ακολούθου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στον βαθμό του Γραμματέα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Γ’, διετής υπηρεσία στον κατεχόμενο βαθμό, διάστημα στο οποίο συνυπολογίζεται και ο χρόνος φοίτησης στο Τμήμα Εξειδίκευσης Υπαλλήλων Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης. β) Του Γραμματέα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Γ’ στον βαθμό του Γραμματέα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Β’, τετραετής υπηρεσία στον κατεχόμενο βαθμό. Για τους υπηρετούντες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος στον βαθμό του Γραμματέα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Γ’, εξακολουθεί να ισχύει η προϋπόθεση της τριετούς υπηρεσίας. γ)….». Όπως αναφέρεται δε στην αιτιολογική έκθεση του νόμου (σελ. 384) «...προκειμένου να αντιστραφεί το φαινόμενο της «αντεστραμμένης πυραμίδας» που παρατηρείται στο Διπλωματικό Κλάδο και στον Κλάδο Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων επιμηκύνεται στο εξής κατά ένα χρόνο η παραμονή των υπαλλήλων στην χαμηλότερη βαθμίδα και από τριετία μεταβάλλεται σε τετραετία, η οποία ορίζεται πλέον, ως ο απαιτούμενος ελάχιστος χρόνος για προαγωγή».

4. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία του φακέλου, προκύπτουν τα ακόλουθα : Οι αιτούντες διορίστηκαν στο Υπουργείο Εξωτερικών στις 2-6-2014 και προήχθησαν στο βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Β' στις 6-12-2019. Στις 18.8.2023 υπέβαλαν αίτηση στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών, με την οποία ζήτησαν να περιληφθούν στο ερώτημα που θα υποβαλλόταν στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο για κρίση τους προς προαγωγή στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Α΄ επικαλούμενοι την πλήρωση τριετούς υπηρεσίας στον κατεχόμενο βαθμό. Η αίτησή τους αυτή απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη απόφαση με την αιτιολογία ότι δεν είχαν συμπληρώσει την απαιτούμενη, από την διάταξη του άρθρου 351 παρ. 1 εδαφ. γ’ του ν.4781/2021, τετραετία στον κατεχόμενο βαθμό. Μετά δε την άσκηση της αίτησης ακυρώσεως και αφού οι αιτούντες συμπλήρωσαν τετραετία στον κατεχόμενο βαθμό οι ίδιοι προήχθησαν στον βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Α΄, με την με ΑΠ Π./29.10.2024 απόφαση της Γενικής Γραμματέως του Υπουργείου Εξωτερικών, κατόπιν της από 12.7.2024 γνωμοδότησης του Υπηρεσιακού Συμβουλίου του ίδιου Υπουργείου.

5. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω με προφανές έννομο συμφέρον συνεχίζεται η δίκη, καθόσον η προαγωγή των αιτούντων έλαβε χώρα αφού είχαν συμπληρώσει τετραετία στον κατεχόμενο βαθμό και όχι μετά την συμπλήρωση τριετίας στον ίδιο βαθμό, όπως οι ίδιοι ζητούσαν με την υποβληθείσα αίτηση και επικαλούνται με το υπόμνημα που κατέθεσαν.

6. Επειδή, οι αιτούντες προβάλλουν ότι η προσβαλλόμενη παράλειψη είναι μη νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί, καθόσον ο νομοθέτης με την διάταξη του άρθρου 351 παρ. 1 του ν.4781/2021, μετέβαλε αιφνιδίως τον επί σειρά ετών προβλεπόμενο κανόνα της τριετούς υπηρεσίας στον βαθμό για την προαγωγή των υπηρετούντων στους επιμέρους βαθμούς του Γραμματέα Πρεσβείας, ο οποίος ορίζεται σε τετραετία, παραβιάζοντας έτσι την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης. Περαιτέρω, με τη μεταβατική διάταξη της δεύτερης περιόδου της περίπτωσης β' του άρθρου 351 παρ.1 του ν.4781/2021, διατηρήθηκε η τριετία ως προϋπόθεση για την προαγωγή των Γραμματέων Πρεσβείας Γ' που υπηρετούσαν κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού σε Γραμματείς Πρεσβείας Β', χωρίς, όμως, να προβλεφθεί αντίστοιχη μεταβατική διάταξη και για τους ίδιους που υπηρετούσαν κατά τον χρόνο έναρξης ισχύος του ν.4981/2021 ως Γραμματείς Πρεσβείας Β'. Η διαφορετική δε μεταχείρισή τους από το νόμο, σε σχέση τόσο με τους Γραμματείς Πρεσβείας Β’, όσο και με τους υπαλλήλους άλλων κλάδων του Υπουργείου Εξωτερικών (βλ. σχετικά το άρθρο 378 του ν.4781/2021 που ρυθμίζει την προαγωγή των υπαλλήλων του Κλάδου των Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων) παραβιάζει τις συνταγματικά κατοχυρωμένες αρχές της ισότητας, της αξιοκρατίας και της διαφάνειας.

7. Επειδή, αντιθέτως, ο καθ’ ου η αίτηση, με τις απόψεις του, εκθέτει ότι με τον ν.4781/2021 επιχειρήθηκε η νέα, πάγια και γενική ρύθμιση του θέματος των προαγωγών των διπλωματικών υπαλλήλων, με την εφαρμογή, κατά κανόνα της προϋπόθεσης της τετραετούς παραμονής στο βαθμό του Γραμματέα Πρεσβείας Γ', Β' και Α', προκειμένου να κριθεί κάποιος υπάλληλος με το βαθμό αυτό για προαγωγή, για να αντιμετωπιστεί η «αντεστραμμένη πυραμίδα» που παρατηρούνταν, αφού μέχρι την θέσπιση του νέου Οργανισμού οι περισσότεροι διπλωματικοί υπάλληλοι βρίσκονταν στις υψηλόβαθμες θέσεις της ιεραρχίας και λιγότεροι αριθμητικά ήταν οι υπάλληλοι στους βαθμούς του Γραμματέα Πρεσβείας. Εξάλλου, η πρόβλεψη της κρίσιμης μεταβατικής διάταξης κρίθηκε αναγκαία για τους Γραμματείς Πρεσβείας Γ', με βάση την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, καθώς εκείνοι, μόνο, συμπλήρωναν την τριετή υπηρεσία στο βαθμό που κατείχαν τον Απρίλιο του 2021 ή λιγότερο από δύο μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νέου νόμου και ανέμεναν την κρίση τους για προαγωγή. Με τα δεδομένα αυτά, η πρόβλεψη διαφορετικής, μεγαλύτερης διάρκειας, χρονικής προϋπόθεσης για την κρίση προς προαγωγή, θα συνιστούσε για αυτούς αιφνιδιαστικού χαρακτήρα δυσανάλογη μεταβολή, την οποία ο νομοθέτης θέλησε να αποφύγει. Η επέκταση της εφαρμογής της διάταξης αυτής, όμως, και σε υπαλλήλους άλλων βαθμών, οι οποίοι δεν βρίσκονταν σε τόσο οριακό σημείο, θα ακύρωνε τη σκοπούμενη από το νομοθέτη μεταβολή, περιορίζοντας με τρόπο μη ανεκτό την ευχέρειά του να ρυθμίζει, στην προκειμένη περίπτωση, το σύστημα των προαγωγών.

8. Επειδή, ο κοινός νομοθέτης, δεν κωλύεται από την αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης να εισάγει ρυθμίσεις διαφορετικές από αυτές που ίσχυαν στο παρελθόν και προς τις οποίες είχαν προσαρμοσθεί ή αποβλέψει οι διοικούμενοι, έστω και αν θίγονται υφιστάμενα δικαιώματα ή συμφέροντα αυτών, αρκεί η επιχειρούμενη ρύθμιση να χωρεί κατά τρόπο γενικό, απρόσωπο και αντικειμενικό (πρβλ. ΣτΕ 1822/2020 Ολομ. σκέψη 22, 2100/2019 Ολομ., 3353/2015 Ολομ.). Εξάλλου, η επί μακρόν διατήρηση της ισχύος ενός ευνοϊκού για ορισμένη κατηγορία προσώπων νομοθετικού καθεστώτος δεν αποτελεί, κατά το Σύνταγμα, πρόσκομμα για την μεταβολή του, δεδομένου ότι ο συνταγματικός νομοθέτης, όπου θέλησε να θεσπίσει περιορισμούς στο περιεχόμενο της ρυθμιστικής δράσης του κοινού νομοθέτη, εξεφράσθη ρητώς και ειδικώς (βλ. άρθρο 78 παρ. 2 του Συντάγματος) και, συνεπώς, ένας γενικός περιορισμός της νομοθετικής λειτουργίας στηριζόμενος σε μόνο το επισφαλές κριτήριο του ευνοϊκού για ορισμένη κατηγορία προσώπων χαρακτήρα μίας υφισταμένης ρύθμισης θα κατέληγε, ενόψει της ευρύτητάς του, στην διαιώνισή της και θα οδηγούσε στην παράλυση της δράσης του κοινού νομοθέτη και στην ματαίωση της, κατά το Σύνταγμα, αποστολής του να ρυθμίζει τις έννομες σχέσεις, σύμφωνα με τις επιταγές του δημοσίου συμφέροντος, όπως διαμορφώνονται από τις διαρκώς μεταβαλλόμενες συνθήκες και αντιλήψεις (πρβλ. ΣτΕ 1822/2020 Ολομ. σκέψη 22, 2100/2019 Ολομ., 16/2015 Ολομ.). Περαιτέρω, στην προκειμένη περίπτωση οι αιτούντες συμπλήρωναν την τριετή παραμονή στο βαθμό που κατείχαν 21 περίπου μήνες μετά την έναρξη ισχύος του νόμου με τον οποίο επιχειρήθηκαν οι αλλαγές στο σύστημα προαγωγών των διπλωματικών υπαλλήλων, ενώ οι Γραμματείς Πρεσβείας Γ' σε περίπου 2 μήνες. Με τα δεδομένα αυτά, κατά τρόπο συνταγματικώς ανεκτό και από την άποψη των αρχών της ισότητας, της διαφάνειας και της αξιοκρατίας διαφοροποιήθηκε, με βάση το αντικειμενικό κριτήριο του χρόνου συμπλήρωσης του απαραίτητου χρόνου για κρίση προς προαγωγή, η αντιμετώπιση της κατάστασής τους, ενώ δεν είναι νοητή η επέκταση της εξαιρετικής πρόβλεψης που ίσχυσε για τους Γραμματείς Πρεσβείας Γ' στους αιτούντες, καθώς κάτι τέτοιο θα περιόριζε υπέρμετρα την ευχέρεια του νομοθέτη να ρυθμίσει το σχετικό πεδίο και θα δυσχέραινε την επίτευξη των σκοπούμενων με τη θέσπιση της νέας διάταξης στόχων. Τέλος, η επίκληση από τους αιτούντες της μεταβατικής διάταξης της περ. β΄ της παρ. 1 του άρθρου 378 του ν.4781/2021 που αφορά τους υπηρετούντες κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος στον βαθμό του Γραμματέα Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Γ’, δεν αρκεί για την παραβίαση της αρχής της ισότητας προεχόντως διότι αφορά υπαλλήλους άλλου κλάδου του Υπουργείου Εξωτερικών με διαφορετικούς βαθμούς και καθήκοντα σε σχέση με αυτά των αιτούντων, απορριπτομένων όλων των αντίθετων ισχυρισμών των αιτούντων ως αβάσιμων.

9. Επειδή, κατ’ ακολουθία πρέπει η υπό κρίση αίτηση να απορριφθεί στο σύνολό της ως αβάσιμη και περαιτέρω, αφενός το καταβληθέν παράβολο να καταπέσει υπέρ του Δημοσίου, αφετέρου να επιβληθούν σε βάρος των αιτούντων τα δικαστικά έξοδα του Δημοσίου ύψους 214 ευρώ.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

-Απορρίπτει την αίτηση.

-Διατάσσει την κατάπτωση του καταβληθέντος παραβόλου.

-Επιβάλλει σε βάρος των αιτούντων, συμμέτρως, τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου ύψους διακοσίων δεκατεσσάρων (214) ευρώ.

Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 12.12.2024 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 13.1.2025.

Η ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ ΚΑΙ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΜΠΑΡΛΑ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΤΣΑΠΑΚΙΔΟΥ