ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΣτΕ 1987/2023

Αρμοδιότητα του Διοικητικού Εφετείου ή του Συμβουλίου της Επικρατείας, επί προσβολής πράξεων του προσυμβατικού σταδίου από τρίτους μη μετασχόντες στη διαδικασία του διαγωνισμού; Παραπομπή λόγω σπουδαιότητας του ζητήματος στην επταμελή σύνθεση.

Αριθμός 1987/2023

ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ

ΤΜΗΜΑ Δ΄

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 11 Οκτωβρίου 2022, με την εξής σύνθεση: Ευθύμιος Αντωνόπουλος, Αντιπρόεδρος, Προεδρεύων, σε αναπλήρωση της Πρόεδρου του Τμήματος, που είχε κώλυμα, Ηλίας Μάζος, Κωνσταντίνα Κονιδιτσιώτου, Σύμβουλοι, Κωνσταντίνα Σκούρα, Μαγδαληνή Φασιλάκη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Μαρία Τσαπαρδώνη.

Για να δικάσει την από 13 Φεβρουαρίου 2020 αίτηση:

του Δήμου Ανατολικής Μάνης, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Απόστολο Παπακωνσταντίνου (Α.Μ. 25904), που τον διόρισε με απόφαση του Δημάρχου και της Οικονομικής του Επιτροπής,

κατά του Υπουργού Εσωτερικών, ο οποίος παρέστη με τη Σταυρούλα Ντούση, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς της,

και κατά της παρεμβαίνουσας ., κατοίκου Γυθείου Λακωνίας (.), η οποία παρέστη με τη δικηγόρο Μαριλένα Αλεξοπούλου (Α.Μ. 18656), που τη διόρισε με την 130/2020 πράξη της η Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, λόγω ευεργετήματος πενίας.

Με την αίτηση αυτή ο αιτών Δήμος επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. .β/19.12.2019 απόφαση της Β΄ Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.

Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος Δήμου, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και την πληρεξούσια της παρεμβαίνουσας, η οποία ζήτησε την απόρριψή της.

Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Κωνσταντίνας Σκούρα.

Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου κ α ι

Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α

Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο ν Ν ό μ ο

1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως δεν απαιτείται κατά νόμο η καταβολή παραβόλου.

2. Επειδή, με την κρινόμενη αίτηση ζητείται η ακύρωση της .β/19.12.2019 απόφασης της Β΄ Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 (Α΄ 114) της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, με την οποία κατ’ αποδοχήν διοικητικής προσφυγής της . ακυρώθηκαν α) οι ./2019 και ./2019 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής του αιτούντος Δήμου σχετικά με την ανακήρυξη προσωρινού αναδόχου και την κατακύρωση της σύμβασης αντιστοίχως για την εκτέλεση του έργου «Δημιουργία δημοτικών οδών στο Ακούμαρο Γυθείου», προϋπολογισμού 12.000 ευρώ, και β) η ./24.4.2019 πράξη του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου, με την οποία διαπιστώθηκε η τεκμαιρόμενη σιωπηρή απόρριψη της από 26.6.2019 διοικητικής προσφυγής της ιδίας . κατά της ως άνω ./2019 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του αιτούντος.

3. Επειδή, κατά τα παγίως κριθέντα, οι διαφορές που ανακύπτουν από την αμφισβήτηση της νομιμότητας των αποσπαστών μονομερών (εκτελεστών) διοικητικών πράξεων, που εντάσσονται στην προηγούμενη της καταρτίσεως διοικητικής συμβάσεως διαδικασία δημοσίου διαγωνισμού που αποσκοπεί στην σύναψη της συμβάσεως είναι ακυρωτικές και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ 2695/1980 Ολ., 3707/1987 Ολ., 4741/1988, 1677/1999 Ολ., 3796/1999 Ολ., 1662/2001, 1908/2001 Ολ., 1923/2002, 3955/2007). Με το ν. 3886/2010 (Α΄ 173) σχετικά με τη δικαστική προστασία κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων, ο οποίος καταλάμβανε τις διαφορές που αναφύονταν κατά τη διαδικασία που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, εφόσον η σύμβαση ενέπιπτε στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2004/17/ΕΚ και 2004/18/ΕΚ ή στις διατάξεις, με τις οποίες οι εν λόγω Οδηγίες μεταφέρθηκαν στην εσωτερική έννομη τάξη (άρθρο 1 παρ. 1), ορίσθηκε ότι αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση όλων των διαφορών του νόμου αυτού ήταν το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής (άρθρο 3 παρ. 1). Κατ’ εξαίρεση αυτής της βασικής ρύθμισης όριζε ο ν. 3886/2010 ότι διαφορές που αφορούν συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων ή υπηρεσιών, συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρµογής της Οδηγίας 2004/17/ΕΚ ή συμβάσεις με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, εκδικάζονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας (άρθρο 3 παρ. 3). Παράλληλα, με το άρθρο 47 παρ. 4 του ν. 3900/2010 (Α΄ 213), για το ζήτημα της δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3886/2010 εισήχθη η ακόλουθη ρύθμιση: «Με την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 3886/2010 (ΦΕΚ 173 Α΄), οι αιτήσεις ακυρώσεως κατά πράξεων της διαδικασίας που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών υπάγονται στην αρμοδιότητα των τριμελών διοικητικών εφετείων που αποφαίνονται ανεκκλήτως. ...». Εν συνεχεία, το ζήτημα της δικαστικής προστασίας κατά τη σύναψη δημόσιων συμβάσεων ρυθμίστηκε από τις διατάξεις των άρθρων 345 επ. του ν. 4412/2016 (Α΄ 147), με τον οποίο, εκτός των άλλων, καταργήθηκε o ν. 3886/2010 και μεταφέρθηκε στην εσωτερική έννομη τάξη η οδηγία 2014/24/ΕΕ σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες μετά την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ. Συγκεκριμένα, ο ν. 4412/2016 ορίζει στο μεν άρθρο 345 παρ. 1 ότι «Οι διατάξεις του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 345 έως 374) εφαρμόζονται στις διαφορές που προκύπτουν κατά τη διαδικασία ανάθεσης και τροποποίησης συμβάσεων του παρόντος νόμου, με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των ορίων των άρθρων 118 και 328 περί απευθείας ανάθεσης, και των εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ για τις συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας των άρθρων 119 και 329» [όπως η ρύθμιση αντικαταστάθηκε από το άρθρο 134 του ν. 4782/2021 (Α΄ 36)], στο δε άρθρο 372 παρ. 3, ότι «Αρμόδιο για την εκδίκαση των υποθέσεων του παρόντος είναι το Διοικητικό Εφετείο της έδρας της αναθέτουσας αρχής. Κατ’ εξαίρεση, διαφορές οι οποίες προκύπτουν κατά την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης έργων ή υπηρεσιών και δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) σύμφωνα με τον ν. 3389/2005 (Α΄ 232), εκδικάζονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Ομοίως, διαφορές οι οποίες προκύπτουν από την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ, εκδικάζονται από το Συμβούλιο της Επικρατείας» [όπως η ρύθμιση ισχύει κατόπιν της τροποποίησής της από το άρθρο 138 του ν. 4782/2021].

4. Επειδή, από το συνδυασμό των προπαρατεθεισών διατάξεων των νόμων 3886/2010 και 3900/2010 προκύπτει ο κανόνας ότι οι αιτήσεις ακυρώσεως κατά πράξεων της διαδικασίας που προηγείται της σύναψης συμβάσεων δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, οι οποίες ασκούνται από ενδιαφερομένους να τους ανατεθεί η σύμβαση, υπάγονται από 1.1.2011 (βλ. άρθρο 70 του ν. 3900/2010) στην αρμοδιότητα των διοικητικών εφετείων, εκτός εάν πρόκειται για συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων ή υπηρεσιών, συμβάσεις που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2004/17/ΕΚ ή συμβάσεις με προϋπολογισμό μεγαλύτερο των δεκαπέντε εκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβανομένου του ΦΠΑ, οι οποίες εξακολουθούν να ανήκουν στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ΣτΕ 5/2013 επτ.). Ο κανόνας αυτός επαναλήφθηκε κατ’ ουσίαν με τις διατάξεις του άρθρου 372 του ν. 4412/2016, το οποίο μετά την τροποποίησή του από το ν. 4782/2021, ρυθμίζει εκ νέου την εξαιρετική αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας για την εκδίκαση αιτήσεων ακυρώσεως κατά πράξεων της διαδικασίας που προηγείται της ανάθεσης συμβάσεων παραχώρησης έργων ή υπηρεσιών και δημόσιων συμβάσεων, οι οποίες υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημόσιου Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.) σύμφωνα με τον ν. 3389/2005, καθώς και διαφορών, οι οποίες προκύπτουν από την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, με εκτιμώμενη αξία μεγαλύτερη των δεκαπέντε εκατομμυρίων (15.000.000) ευρώ (πρβ. ΣτΕ 2074/2022). Όσον αφορά δε σε διαφορές που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία ανάθεσης διοικητικών συμβάσεων, οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 περί έννομης προστασίας ενόψει των ρυθμίσεων του προαναφερθέντος άρθρου 345 σχετικά με την εκτιμώμενη αξία αυτών, όπως το εν λόγω άρθρο αντικαταστάθηκε από το άρθρο 134 του ν. 4782/2021, τότε τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 47 παρ. 4 του ν. 3900/2010, βάσει του οποίου οι διαφορές αυτές υπάγονται στην αρμοδιότητα του διοικητικού εφετείου, το οποίο αποφαίνεται ανεκκλήτως.

5. Επειδή, όπως έχει κριθεί, τρίτοι, δηλαδή μη μετασχόντες στην διαγωνιστική διαδικασία αναθέσεως δημοσίου έργου, έχουν μεν κατ’ αρχήν έννομο συμφέρον να προσβάλλουν πράξη ενταγμένη στη διαδικασία αυτή, εφόσον προβάλλουν ότι το έργο είναι παράνομο και ότι από τη λειτουργία του θίγονται έννομα συμφέροντά τους (λ.χ. λόγω παράβασης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας), δεν μπορούν, όμως, να προβάλλουν τυχόν πλημμέλειες της διαγωνιστικής διαδικασίας (βλ. Σ.τ.Ε. 665/2009, 1085/2008, 1190/2000, 857/1997, 2589/1991). Εξάλλου, κατά την κρατήσασα στο Δικαστήριο γνώμη, μετά από επισκόπηση της μέχρι τούδε επί του ζητήματος νομολογίας του Δικαστηρίου, προκειμένου να καθορισθεί, βάσει του άρθρου 47 παρ. 4 του ν. 3900/2010, το αρμόδιο για την εκδίκαση της διαφοράς Δικαστήριο, είναι αδιάφορο το ότι η αίτηση ακυρώσεως δεν ασκείται από πρόσωπο το οποίο είχε μετάσχει σε διαγωνισμό για την ανάληψη δημοσίου έργου, προμήθειας και υπηρεσίας, αλλά από τρίτον ο οποίος βλάπτεται από την εκτέλεση του έργου και προβάλλει αιτιάσεις σχετικές με την τήρηση της νομοθεσίας για την προστασία του περιβάλλοντος. Κατά τον τρόπο αυτό, επιτυγχάνεται η ενιαία υπαγωγή διαφορών που ανακύπτουν από τον αυτό διαγωνισμό έργου, προμήθειας ή υπηρεσίας στο αυτό Δικαστήριο, βάσει του κριτηρίου εάν ο εν λόγω διαγωνισμός εμπίπτει, λόγω αντικειμένου και ποσού, στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 372 του ν. 4412/2016 ή του άρθρου 47 παρ. 4 του ν. 3900/2010 ασχέτως της ιδιότητας του αιτούντος ή των προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως. Εξάλλου, κατά την πάγια νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, κρίσιμη για τον προσδιορισμό της αρμοδιότητας Διοικητικού Δικαστηρίου ή Τμήματος του ΣτΕ επί ακυρωτικών διαφορών είναι η νομοθεσία κατ΄ επίκληση της οποίας έχει εκδοθεί η προσβαλλόμενη πράξη, ασχέτως των αιτιάσεων που προβάλλονται με το συγκεκριμένο ένδικο βοήθημα. Στο πλαίσιο αυτό, και προ του ν. 3900/2010, επί αιτήσεων ακυρώσεως, κατά πράξεων του προσυμβατικού σταδίου, που ησκούντο εκ μέρους τρίτων οι οποίοι δεν είχαν μετάσχει στο διαγωνισμό και προέβαλαν λόγους ακυρώσεως που άπτονταν της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, αρμόδιο παρέμενε το Δ΄ [και όχι το Ε΄] Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας, βάσει του κριτηρίου της νομοθεσίας κατ΄ επίκληση της οποίας είχε εκδοθεί η προσβαλλόμενη πράξη και όχι της ιδιότητας του αιτούντος ή των προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως (πρβ. ΣτΕ 551/93, 648, 841/97, 1607/98, 1095/2000, 16/2001, 839/2002, 2995/2007, 3179/2008, 617/2010, 1672/2011 κ.ά.). Κατά την άποψη όμως των Παρέδρων Κ. Σκούρα και Μ. Φασιλάκη, όταν ο ασκών το ένδικο βοήθημα είναι τρίτος σε σχέση με τη διαδικασία του διαγωνισμού και προβάλλει λόγους όχι σχετικούς με τη νομιμότητα αυτής, αλλά με την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, η διαφορά παύει να σχετίζεται με τη νομοθεσία των δημοσίων συμβάσεων, περίπτωση την οποία και μόνον είχε υπόψη ο νομοθέτης για τη μεταφορά της σχετικής αρμοδιότητας στα Διοικητικά Εφετεία. Η αντίθετη άποψη οδηγεί σε μη ηθελημένο από το νομοθέτη αποτέλεσμα, δηλαδή την αποξένωση του Συμβουλίου της Επικρατείας από υποθέσεις μη σχετιζόμενες αμέσως με το δίκαιο που διέπει τους διαγωνισμούς δημοσίων έργων (βλ. ΣτΕ 5/2013 επτ., 982/2018 επτ. 195/2021 κ.ά.).

6. Επειδή, εν προκειμένω, η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε από την κατά τόπο αρμόδια Ειδική Επιτροπή του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 στο πλαίσιο άσκησης εποπτείας πράξεων οργάνου του αιτούντος Δήμου σχετικά με την ανάθεση σύμβασης εκτέλεσης δημοσίου έργου, η οποία ενόψει της εκτιμώμενης αξίας της (12.000 ευρώ) δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016 περί παροχής έννομης προστασίας. Συγκεκριμένα, ο πιο πάνω έλεγχος νομιμότητας ασκήθηκε κατόπιν άσκησης της από 25.10.2019 προσφυγής της ., δηλαδή τρίτου προσώπου (κατοίκου της περιοχής, μη μετασχόντος στην διαγωνιστική διαδικασία), η οποία προσέβαλε τη σιωπηρή απόρριψη της από 26.6.2019 προσφυγής της ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος και Ιονίου κατά της ./2019 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής του αιτούντος Δήμου, με την οποία ανακηρύχθηκε προσωρινός ανάδοχος για το έργο «Δημιουργία δημοτικών οδών στο Ακούμαρο Γυθείου» ο .. Με τις δύο προσφυγές της [ενώπιον του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδος και Ιονίου και, εν συνεχεία, ενώπιον της Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006] η . προέβαλε ότι για την εκτέλεση του ένδικου έργου δεν έχει προηγηθεί η απαιτούμενη περιβαλλοντική μελέτη και τεχνική μελέτη διάνοιξης οδού, ότι η απαλλοτριωθείσα έκταση για την εκτέλεση του ένδικου έργου ευρίσκεται εκτός του Γ.Π.Σ. της πόλης του Γυθείου και ότι με τις προσβαλλόμενες πράξεις επιχειρείται κατ’ ουσίαν νέος πολεοδομικός σχεδιασμός χωρίς τήρηση των νομίμων διαδικασιών και χωρίς ο Δήμος να έχει σχετική αρμοδιότητα κατά παράβαση της αρχής ότι ο σχεδιασμός του οδικού δικτύου απαιτεί συνολική διαχείριση. Με την ήδη προσβαλλομένη απόφασή της η Επιτροπή του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 δέχθηκε ότι η προσφυγή ασκήθηκε μετ’ εννόμου συμφέροντος από την ., η οποία είναι δημότης του αιτούντος Δήμου και κάτοικος Ακούμαρου Γυθείου, θεώρησε δε ως συμπροσβαλλόμενη πράξη την 209/2019 απόφαση του αιτούντος Δήμου περί κατακύρωσης του ένδικου έργου. Περαιτέρω, ακύρωσε τις επίμαχες πράξεις του αιτούντος Δήμου, καθώς και την σιωπηρή απόρριψη της από 26.6.2019 προσφυγής της . από τον οικείο Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης με την ακόλουθη αιτιολογία: α) από το ./16.11.2017 έγγραφο του Δασαρχείου Γυθείου προκύπτει ότι η έκταση επί της οποίας πρόκειται να εκτελεστεί το ένδικο έργο έχει χαρακτηριστεί με την ./19.9.2012 πράξη του Δασαρχείου ως χορτολιβαδική έκταση εμπίπτουσα στις διατάξεις του άρθρου 3 του ν. 998/1979 (Α΄ 289), συνεπώς για την εκτέλεση του έργου απαιτείται έγκριση από τον αρμόδιο Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 45 του ν. 998/1979, η δε απόφαση ./29.1.2016 με την οποία χορηγείται έγκριση επέμβασης σε χορτολιβαδική έκταση εκδόθηκε αναρμοδίως από την Αντιπεριφερειάρχη Λακωνίας˙ β) ο Δήμος αναρμοδίως ενέκρινε την εκτέλεση του ένδικου έργου σε περιοχή εκτός του Γ.Π.Σ. της πόλης του Γυθείου, διότι η αρμοδιότητα διάνοιξης νέων οδών ανήκει σε κρατικό όργανο αρμόδιο για τον πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό. Επομένως, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, η κρινόμενη ακυρωτική διαφορά, η οποία ανακύπτει από την προσβολή εκ μέρους του αιτούντος Δήμου αποφάσεως, με την οποία ασκείται εποπτεία επί πράξεών του εκδοθεισών κατά τη διαδικασία ανάθεσης σύμβασης δημοσίου έργου προϋπολογισμού 12.000 ευρώ, εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 47 παρ. 4 του ν. 3900/2010 και υπάγεται στην αρμοδιότητα του οικείου Διοικητικού Εφετείου, χωρίς να ασκεί επιρροή στο ζήτημα της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου το γεγονός ότι η προσβαλλόμενη πράξη εκδόθηκε κατόπιν διοικητικής προσφυγής τρίτου, ο οποίος προέβαλε αιτιάσεις σχετικώς με τη μη τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας πριν από την έναρξη εκτέλεσης του έργου. Αντιθέτως, κατά την προεκτεθείσα άποψη της μειοψηφίας η υπόθεση εξακολουθεί να ανήκει στην ακυρωτική αρμοδιότητα του Δ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

7. Επειδή, λόγω της σπουδαιότητας του ζητήματος προσδιορισμού της αρμοδιότητας του Διοικητικού Εφετείου ή του Συμβουλίου της Επικρατείας, επί προσβολής πράξεων του προσυμβατικού σταδίου από τρίτους μη μετασχόντες στη διαδικασία του διαγωνισμού, η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 5 εδ. β΄ του π.δ. 18/89, στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος και να ορισθεί δικάσιμος η 20/2/2024 και εισηγητής η Πάρεδρος Κ. Σκούρα.

Δ ι ά τ α ύ τ α

Παραπέμπει την υπόθεση στην επταμελή σύνθεση του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Ορίζει νέα δικάσιμο την 20-2-2024 και εισηγητή την Πάρεδρο Κ. Σκούρα.

Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 20 Ιανουαρίου 2023

Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος Η Γραμματέας

Ευθύμιος Αντωνόπουλος Μαρία Τσαπαρδώνη

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 7ης Νοεμβρίου 2023.

Η Πρόεδρος του Δ´ Τμήματος Η Γραμματέας του Δ´ Τμήματος

Σπυριδούλα Χρυσικοπούλου Ιωάννα Παπαχαραλάμπους