ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΑΠ 1620/2025

Δικονομικώς απούσα η αναιρεσείουσα και απαράδεκτη η αίτηση αναίρεσης όταν ο διορισθείς πληρεξούσιος δικηγόρος της αναιρεσείουσας έχει εντολή για την άσκηση της αιτήσεως αλλά όχι και για την παράσταση και συζήτηση αυτής ενώπιον του Αρείου Πάγου. Ασαφείς και ανεπαρκείς είναι οι αιτιολογίες και όταν καθιστούν ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθή ή μη υπαγωγή των αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών στις διατάξεις του ν. 3741/1929 και στα άρθρα 1002 και 1117 ΑΚ για το κρίσιμο ζήτημα του κοινοχρήστου ή μη χαρακτήρα του υπάρχοντος όπισθεν του ακινήτου ακαλύπτου μέρους του όλου ακινήτου ως προς τον τρόπο της μεταβίβασης του δικαιώματος της εφ’ όρου ζωής αποκλειστικής χρήσης του ακαλύπτου μέρους από ένα εκ των συνιδιοκτητών και αν ο δικαιούχος αυτός είχε το δικαίωμα διάθεσης της αποκλειστικής χρήσης στην εκ διαθήκης κληρονόμο του.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Αθηνών Κωνσταντίνου Σακελλαριάδη)

Αριθμός 1620/2025

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Γ' Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αγάπη Τζουλιαδάκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ιφιγένεια Ματσούκα, Φωτεινή Μηλιώνη-Εισηγήτρια, Ευαγγελία Στεργίου, Ευγενία Μπιτσακάκη. Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ, δημόσια, στο ακροατήριό του, στις 20 Νοεμβρίου 2024, με την παρουσία και του γραμματέα Παναγιώτη Μπούκη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Α. Των αναιρέσειουσών: 1) ..., κατοίκου ..., η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Σακελλαριάδη, και κατέθεσε προτάσεις, 2) ..., κατοίκου ..., η οποία δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο. Της αναιρεσίβλητης: ..., κατοίκου ..., η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της και κατέθεσε προτάσεις.

Β. Της αναιρεσείουσας: ..., κατοίκου ... η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της ... και κατέθεσε προτάσεις.

Των αναιρεσιβλήτων: 1) ..., κατοίκου ..., η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Σακελλαριάδη, και κατέθεσε προτάσεις, 2) ... κατοίκου ..., η οποία δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο.

Στο σημείο αυτό, ο πληρεξούσιος της υπό στοιχεία Α.1 αναιρεσείουσας και Β.1 αναιρεσίβλητης, αφού έλαβε το λόγο από την Πρόεδρο, δήλωσε ότι η υπό στοιχεία Α.2 αναιρεσείουσα και Β.2 αναιρεσίβλητη απεβίωσε στις 29-9-2023 σύμφωνα με την προσκομισθείσα υπ' αριθμό …023 ληξιαρχική πράξη θανάτου του ληξιάρχου του Δήμου Ρόδου, και την παρούσα δίκη συνεχίζουν οι μοναδικές εξ αδιαθέτου κληρονόμοι αυτής: α) ... β) ..., οι οποίες εκπροσωπήθηκαν από τον ίδιο ως άνω πληρεξούσιο δικηγόρο τους, και κατέθεσαν προτάσεις,

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 2-8-2019 αγωγή των ήδη αναιρεσειουσών, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 1567/2022 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 6508/2022 του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζήτησαν οι υπό στοιχείο Α αναιρεσείουσες με την από 14-6-2023 αίτησή τους και η υπό στοιχείο Β αναιρεσείουσα με την από 6-7-2023 αίτησή της,

Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.

Οι πληρεξούσιοι, που παραστάθηκαν στο ακροατήριο, ζήτησαν να γίνουν δεκτά τα αιτήματα τους, καθένας δε την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Κατά τη διάταξη του άρθρου 246 ΚΠολΔ, η οποία, σύμφωνα με το άρθρο 573 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, εφαρμόζεται και στην αναιρετική δίκη, ο Αρειος Πάγος μπορεί και αυτεπαγγέλτως να διατάξει την ένωση και συνεκδίκαση περισσότερων υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον του, μεταξύ των ίδιων ή διαφόρων διαδίκων, αν κατά την κρίση του διευκολύνεται ή επιταχύνεται η διεξαγωγή της δίκης ή επέρχεται μείωση των εξόδων (ΑΠ 954/2024, ΑΠ 907/2023, ΑΠ 205/2020). Στην προκειμένη περίπτωση κατά την αναφερόμενη στην αρχή της απόφασης δικάσιμο συζητήθηκαν: α) η από 14.6.2023 αίτηση αναίρεσης των εναγουσών - εκκαλουσών ... κατά της εναγόμενης -εφεσίβλητης... και β) η από 6.7.2023 αίτηση αναίρεσης της άνω εναγόμενης -εφεσίβλητης κατά των άνω εναγουσών — εκκαλουσών. Οι ως άνω αιτήσεις, που στρέφονται κατά της αυτής, υπ’ αριθ. 6508/2022 τελεσίδικης απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, πρέπει, σύμφωνα με τα ανωτέρω εκτεθέντα, να συνεκδικασθούν, γιατί έτσι επιταχύνεται η διεξαγωγή της δίκης και επέρχεται μείωση των εξόδων (άρθρα 246 και 573 παρ. 1 ΚΠολΔ).

Από τις διατάξεις των άρθρων 286 περ. α' 287, 290 και 292 ΚΠολΔ, που εφαρμόζονται κατά το άρθρο 573 παρ.1 του ίδιου Κώδικα και στην αναιρετική δίκη, σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των άρθρων 1846 και 1847 Α.Κ., προκύπτει ότι η δίκη διακόπτεται αν, μετά την άσκηση της αίτησης αναίρεσης και μέχρι να τελειώσει η προφορική συζήτηση μετά την οποία εκδίδεται η οριστική απόφαση του Αρείου Πάγου, αποβιώσει κάποιος διάδικος, Η διακοπή επέρχεται από τη γνωστοποίηση προς τον αντίδικο του λόγου διακοπής με επίδοση δικογράφου ή με προφορική δήλωση στο ακροατήριο ή εκτός του ακροατηρίου κατά την επιχείρηση της διαδικαστικής πράξης από εκείνον που έχει δικαίωμα να επαναλάβει τη δίκη ή και από εκείνον που μέχρι την επέλευση του θανάτου ήταν πληρεξούσιος του θανόντος. Ως διάδικος υπέρ του οποίου επήλθε η διακοπή της δίκης, στην περίπτωση θανάτου του αρχικού διαδίκου, νοείται ο καθολικός του διάδοχος (κληρονόμος του), ο οποίος μπορεί να δηλώσει την εκούσια επανάληψη της δίκης και εφόσον δεν υπάρξει αμφισβήτηση της ιδιότητάς του ως κληρονόμου, η δίκη συνεχίζεται αμέσως. (ΑΠ 1023/2023, ΑΠ 882/2020).

Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από το προσκομιζόμενο υπ' αριθ. πρωτ. …/2023 απόσπασμα ληξιαρχικής πράξης θανάτου της ληξιάρχου Ρόδου, στις 29.9.2023, δηλαδή μετά την άσκηση των ενδίκων αιτήσεων αναίρεσης, απεβίωσε η δεύτερη ενάγουσα και ήδη δεύτερη αναιρεσείουσα - αναιρεσίβλητη.

Κατά την εκφώνηση της υπόθεσης από το οικείο πινάκιο ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της Κωνσταντίνος Σακελλαριάδης, με δήλωσή του γνωστοποίησε τον επισυμβάντα θάνατό της, που έχει ως συνέπεια τη διακοπή της δίκης. Περαιτέρω, όπως προκύπτει από τα προσκομιζόμενα αντίγραφα α) του υπ' αριθμ… /2024 πιστοποιητικού (κληρονομητηρίου) του Πρωτοδικείου Ρόδου και β) του υπ’ αριθ. …/2024 πιστοποιητικού της Γραμματέως του Πρωτοδικείου Ρόδου, μόνες εξ αδιαθέτου κληρονόμοι της άνω αναιρεσείουσας - αναιρεσίβλητης τυγχάνουν οι θυγατέρες της α) … και β) … Οι τελευταίες, υπό την ιδιότητά τους αυτή, για την οποία δεν υπήρξε αμφισβήτηση, νομίμως δήλωσαν δια του πληρεξουσίου δικηγόρου τους την εκούσια στο όνομα της άνω αναιρεσείουσας - αναιρεσίβλητης επανάληψη της διακοπεί σας βιαίως, λόγω του θανάτου της, δίκης, η οποία πλέον νομίμως συνεχίζεται.

Α) Επί της από 6.7.2023 αίτησης αναίρεσης :

Από τη διάταξη του άρθρου 576 παρ. 1 ΚΠολΔ σε συνδυασμό με αυτήν της παρ. 2 του ιδίου άρθρου, προκύπτει ότι αν κάποιος από τους διαδίκους δεν εμφανισθεί κατά τη συζήτηση της υπόθεσης ή εμφανισθεί αλλά δεν λάβει μέρος με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος, ο Άρειος Πάγος εξετάζει αυτεπαγγέλτως ποιος επισπεύδει τη συζήτηση. Αν την επισπεύδει ο αντίδικος που απολειπόμενου ή μη παρισταμένου με τον τρόπο που ορίζει ο νόμος διαδίκου, τότε ερευνάται αν ο τελευταίος κλητεΰθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα από τον επισπεύδοντα και σε καταφατική περίπτωση το Δικαστήριο προχωρεί στη συζήτηση, παρά την απουσία εκείνου που έχει κλητευθεί (ΑΠ 1806/2022, ΑΠ 878/2022). Τις κλητεύσεις επικαλείται και αποδεικνύει ο παριστάμενος διάδικος (ΑΠ 2/2022, ΑΠ 119/2019), Περαιτέρω, κατά το άρθρο 94 παρ. 1 ΚΠολΔ, στα πολιτικά δικαστήρια οι διάδικοι έχουν την υποχρέωση να παρίστανται με πληρεξούσιο δικηγόρο, ενώ κατά το άρθρο 96 παρ. 3 του ίδιου Κώδικα, κατά τη διαδικασία ενώπιον του Αρείου Πάγου η πληρεξουσιότητα δίνεται μόνο με συμβολαιογραφική πράξη ή με προφορική δήλωση που καταχωρίζεται στα πρακτικά ή στην έκθεση και ειδικά για τις εργατικές διαφορές, η πληρεξουσιότητα μπορεί να δίνεται με ιδιωτικό έγγραφο, το οποίο φέρει βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του διαδίκου από Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών ή οποιαδήποτε άλλη δημόσια ή δημοτική αρχή. Επίσης, κατά το άρθρο 104 ΚΠολΔ, για τις προπαρασκευαστικές πράξεις και τις κλήσεις έως τη συζήτηση στο ακροατήριο θεωρείται ότι υπάρχει πληρεξουσιότητα, ενώ για τη συζήτηση στο ακροατήριο απαιτείται ρητή πληρεξουσιότητα, και αν αυτή δεν υπάρχει, κηρύσσονται άκυρες όλες οι πράξεις, ακόμη και εκείνες που είχαν γίνει προηγουμένως, το δε δικαστήριο ελέγχει, αυτεπαγγέλτως, σε κάθε στάση της δίκης, την έλλειψη της πληρεξουσιότητας, καθώς και την υπέρβασή της (ΟλΑΠ 13/2008, ΑΠ 220/2021, ΑΠ 165/2020). Εξάλλου, εάν ο πληρεξούσιος του διαδίκου εμφανίζεται στο ακροατήριο, αλλά δεν αποδεικνύει την πληρεξουσιότητά του (κατά τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 96 παρ. 1 ΚΠολΔ), την οποία, όπως προεκτέθηκε, οφείλει αυτεπαγγέλτως να εξετάσει το Δικαστήριο, ο εκπροσωπούμενος από αυτόν διάδικος θεωρείται δικονομικώς απών (ΑΠ 2169/2013, ΑΠ 462/2009). Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων και εκείνης του ως άνω άρθρου 576 παρ. 1 ΚΠολΔ, που καθιερώνει την αρχή ότι, για τη συζήτηση της υπόθεσης στον Άρειο Πάγο, πρέπει να έχουν κλητευθεί από εκείνον που επισπεύδει τη συζήτηση όλοι οι διάδικοι (ΟλΑΠ 39/2005), συνάγεται ότι, εάν ο αναιρεσίβλητος είναι εκείνος που επισπεύδει τη συζήτηση και απουσιάζει ή δεν παρίσταται κανονικά ο αναιρεσείων, χωρίς να αποδεικνύεται περαιτέρω ότι ο φερόμενος ως εκπρόσωπων αυτόν δικηγόρος ήταν εφοδιασμένος με πληρεξούσιο για την άσκηση της αίτησης αναίρεσης, τότε (και υπό την προϋπόθεση ότι ο αναιρεσείων έχει κλητευθεί νομίμως από τον αναιρεσίβλητο, ώστε να είναι έγκυρη η συζήτηση της αναίρεσης κατ' άρθρο 576 παρ. 2 του ΚΠολΔ), η αίτηση αναίρεσης απορρίπτεται ως απαράδεκτη, εφόσον ασκήθηκε χωρίς τη συνδρομή της κατά νόμο απαιτούμενης πληρεξουσιότητας (ΑΠ 787/2023, ΑΠ 1806/2022, ΑΠ 546/2022, ΑΠ 119/2019).

Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά του Δικαστηρίου τούτου, κατά τη συζήτηση της κρινόμενης από 6.7.2023 αίτησης για αναίρεση της υπ' αριθ. 6508/2022 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, η οποία έγινε με εκφώνησή της από τη σειρά του πινακίου κατά την αναφερόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο (της 20.11.2024), η μεν αναιρεσείουσα, εκπροσωπήθηκε από τον δικηγόρο … η δε πρώτη αναιρεσίβλητη και οι δηλώσασες συνέχιση της δίκης - νόμιμοι κληρονόμοι της δεύτερης αναιρεσίβλητης από τον δικηγόρο Κωνσταντίνο Σακελλαριάδη. Ο παρασταθείς ως πληρεξούσιος δικηγόρος των αναιρεσιβλήτων, προς απόδειξη της νομιμοποίησής του να εκπροσωπήσει αυτές, προσκομίζει το υπ’ αριθ. .../29.10.2024 ειδικό πληρεξούσιο της Επίτιμης Γραμματέως και Αναπληρώτριας του Επιτίμου Γενικού Προξένου της Ελλάδος στη Ζυρίχη, εκτελούσας καθήκοντα συμβολαιογράφου, και το υπ’ αριθ. ./21.10.2024 ειδικό πληρεξούσιο του συμβολαιογράφου Ρόδου . ., από τα οποία προκύπτει ότι αυτός έχει διορισθεί νομίμως, σύμφωνα με το άρθρο 96 παρ. 1 ΚΠολΔ, πληρεξούσιος των αναιρεσιβλήτων. Ο παρασταθείς ως πληρεξούσιος της αναιρεσείουσας, προς απόδειξη του διορισμού του ως πληρεξουσίου αυτής, προσκομίζει το υπ' αριθ. ../1.11.2024 πληρεξούσιο της ..., Διευθύνουσας το Προξενικό Γραφείο της Πρεσβείας της Ελλάδας στη Χάγη της Ολλανδίας και εκτελούσας χρέη συμβολαιογράφου. Με το πληρεξούσιο αυτό, η αναιρεσείουσα, .. διορίζει πληρεξούσιο τον άνω παραστάντα δικηγόρο, ..., όπως αντ’ αυτής και για λογαριασμό της παραστεί ενώπιον αυτού του Δικαστηρίου, συζητήσει και αντικρούσει την με ΓΑΚ ./2023 και ΕΑΚ ./2023 αίτηση αναίρεσης των αντιδίκων της, ενώ δεν τον διορίζει ως πληρεξούσιο δικηγόρο της προκειμένου να παραστεί και συζητήσει την ασκηθείσα από την ίδια από 6.7.2023 αίτηση αναίρεσης. Επομένως, κατά τα εκτιθέμενα στη μείζονα πρόταση, ο παρασταθείς δικηγόρος της αναιρεσείουσας, κατά τη συζήτηση της από 6.7.2023 αίτησής της, δεν είχε την ιδιότητα του νομίμως διορισθέντος πληρεξουσίου και, κατ' ακολουθίαν, η αναιρεσείουσα δεν παραστάθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου όπως ο νόμος ορίζει, θεωρούμενης, για το λόγο αυτό, ως δικονομικώς απούσας. Όπως δε προκύπτει από την υπ' αριθ. .../4.10.2023 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Εφετείου Αθηνών .., που επικαλούνται και προσκομίζουν οι αναιρεσίβλητες, ακριβές αντίγραφο της από 6.7.2023 αίτησης αναίρεσης με πράξη ορισμού ως αρμοδίου του ανωτέρω Γ' Τμήματος και πράξη ορισμού δικασίμου την αναγραφόμενη στην αρχή της παρούσας, επιδόθηκε, με την επιμέλεια της επισπεύδουσας τη συζήτηση πρώτης αναιρεσίβλητης, νομίμως και εμπροθέσμως στην αναιρεσείουσα. Στη συνέχεια δε και εφόσον από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι ο φερόμενος ως πληρεξούσιος δικηγόρος της αναιρεσείουσας, ο οπoίος υπέγραψε και κατέθεσε την ένδικη αίτηση αναίρεσης, ήταν εφοδιασμένος με ρητή πληρεξουσιότητα από την αναιρεσείουσα για την άσκηση αυτής, πρέπει, κατά τα εκτιθέμενα στην ίδια μείζονα πρόταση, η αίτηση αναίρεσης να απορριφθεί ως απαράδεκτη και να διαταχθεί η εισαγωγή του κατατεθέντος για την άσκηση αυτής παραβόλου στο Δημόσιο Ταμείο (άρθρο 495 παρ. 3 του ΚΠολΔ), Τα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, που κατέθεσαν προτάσεις, πρέπει να επιβληθούν σε βάρος της αναιρεσείουσας, λόγω της ήττας της, κατά το νόμιμο και βάσιμο αίτημα αυτών (άρθρ. 106, 176, 183, 189 αρ. 1 και 191 αρ. 2 ΚΠολΔ), όπως ορίζονται στο διατακτικό.

Β) Επί της από 14.6.2023 αίτησης αναίρεσης:

Με την κρινόμενη από 14.6.2023 αίτηση αναίρεσης προσβάλλεται η αντιμωλία των διαδίκων εκδοθείσα κατά την τακτική διαδικασία με αριθμό 6508/2022 τελεσίδικη απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, η οποία δέχθηκε την έφεση των εναγουσών και ήδη αναιρεσειουσών, εξαφάνισε την απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, η οποία είχε απορρίψει στο σύνολό της ως ουσία αβάσιμη την αγωγή, και διακρατώντας και δικάζοντας αυτή, τη δέχθηκε εν μέρει ως ουσία βάσιμη. Η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε εμπρόθεσμα και νομότυπα (άρθρα 552, 553, 556, 558τ 564, 566 παρ.1 του ΚΠολΔ). Είναι συνεπώς παραδεκτή (άρθρο 577 παρ. 1 ΚΠολΔ) και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρο 577 παρ. 3 του ΚΠολΔ).

Από τις διατάξεις των άρθρων 1, 2 παρ. 1, 3 παρ. 1, 5 εδ. α και 13 του Ν. 3741/1929/περί ιδιοκτησίας κατ' ορόφους", που διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του Αστικού Κώδικα με το άρθρο 54 του Εισαγωγικού νόμου αυτού, και 1117 του ΑΚ, συνάγεται ότι επί οριζόντιας ιδιοκτησίας ιδρύεται κυρίως μεν χωριστή κυριότητα σε όροφο οικοδομής ή διαμέρισμα ορόφου, παρεπομένως δε και αναγκαστική συγκυριότητα, που αποκτάται αυτοδικαίως, κατ' ανάλογη μερίδα, στα μέρη του όλου ακινήτου που χρησιμεύουν σε κοινή απ' όλους τους οροφοκτήτες χρήση. Μεταξύ των μερών αυτών περιλαμβάνονται, κατά ενδεικτική στις διατάξεις αυτές απαρίθμηση, το έδαφος, τα θεμέλια, οι πρωτότοιχοι, η στέγη, οι καπνοδόχοι, οι αυλές, τα φρεάτια, οι ανελκυστήρες, οι εγκαταστάσεις κεντρικής θέρμανσης, το ηλιακωτό δώμα. Εξάλλου, με βάση το άρθρο 2 παράγραφος 1 του Ν. 3741/1929, προσδιορίζονται τα κριτήρια υπαγωγής στην ομάδα των κοινοκτήτων και κοινοχρήστων μερών της οικοδομής που δεν αναφέρονται ρητά στη συμφωνία ή στο νόμο. Ειδικότερα, ο προσδιορισμός των κοινοκτήτων και κοινοχρήστων αυτών μερών γίνεται, είτε με τη συστατική της οροφοκτησίας δίκαιοπραξία, είτε με ιδιαίτερες συμφωνίες μεταξύ όλων των οροφοκτητών, κατά τα άρθρα 4 παρ. 1, 5 και 13 του Ν. 3741/1929, δηλαδή με σύμφωνη απόφασή τους, που πρέπει να καταρτισθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο και να μεταγράφει. Αν τούτο δεν γίνει, αν δηλαδή δεν ορίζεται τίποτα από την ως άνω δικαιοπραξία, ούτε με ιδιαίτερες συμφωνίες, τότε ισχύει ο προσδιορισμός που προβλέπεται από τις ως άνω διατάξεις. Στην τελευταία περίπτωση, κριτήριο για το χαρακτηρισμό πράγματος ως κοινόκτητου και κοινόχρηστου, είναι ο κατά τη φύση του προορισμός για την εξυπηρέτηση των συνιδιοκτητών με την κοινή από αυτούς χρήση του. Δεδομένου δε, ότι η θεσπιζόμενη με τα άρθρα 1002 ΑΚ και 1 επ. του Ν. 3741/1929 αποκλειστική (χωριστή) κυριότητα επί ορόφου ή τμήματος ορόφου, αποτελεί την εξαίρεση του κανόνα superficies solo cedit, που έχει περιληφθεί στο άρθρο 1001 εδ. α' του ΑΚ, οποιοδήποτε μέρος του όλου ακινήτου που δεν ορίστηκε ή δεν ορίστηκε έγκυρα με το συστατικό της οροφοκτησίας τίτλο ότι αποτελεί αντικείμενο της αποκλειστικής κυριότητας κάποιου συνιδιοκτήτη, υπάγεται αυτοδικαίως από το νόμο, κατ’ εφαρμογή του ανωτέρω κανόνα, στα αντικείμενα της αναγκαστικής συγκυριότητας επί του εδάφους και θεωρείται κοινόκτητο και κοινόχρηστο μέρος του ακινήτου (ΟλΑΠ 23/2000). Πλέον ειδικότερα, επί οριζοντίου ιδιοκτησίας, η κυρία είσοδος της οικοδομής, η αυλή, οι πρωτότοιχοι, τα θεμέλια, οι κλίμακες ανόδου προς το δώμα και το ηλιακό δώμα (ταράτσα), εξομοιούμενο με τη στέγη της οικοδομής, αποτελούν αντικείμενο αναγκαίας συγκυριότητας και κοινόχρηστα πράγματα για όλους τους ιδιοκτήτες ορόφων ή διαμερισμάτων, καθένας από τους οποίους δικαιούται να ποιείται απόλυτη χρήση, εκτός εάν με συμφωνία που τον δεσμεύει, αποκλείστηκε από το δικαίωμα αυτό, το οποίο διαφυλάχθηκε για μερικούς μόνο από τους ιδιοκτήτες. Επιτρέπεται δε, κατά παρέκκλιση από τα οριζόμενα με την ενδοτικής φύσεως διάταξη του άρθρου 2 του Ν. 3741/1929, με ειδική μεταξύ των συνιδιοκτητών του εδάφους συμφωνία, που καταρτίζεται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταχωρίζεται στα βιβλία μεταγραφών (άρθρο 5 και 13 παρ. 1 του Ν. 3741/1929), το δικαίωμα να παραχωρηθεί αποκλειστικώς σε κάποιους από τους συνιδιοκτήτες ή και σε έναν από αυτούς η χρήση σε κάποιο από αυτά τα κοινά μέρη, οπότε η χρήση του δεν ανήκει σε όλους από κοινού τους συνιδιοκτήτες του εδάφους (ΑΠ 92/2017, ΑΠ 892/2015, ΑΠ 1250/2011). Η συμφωνία αυτή, ενέχουσα περιορισμό της κυριότητας των λοιπών συνιδιοκτητών, φέρει τον χαρακτήρα δουλείας υπέρ του συνιδιοκτήτη που απέκτησε την ανωτέρω αποκλειστική χρήση και είναι έγκυρη (άρθρο 13 παρ. 3 Ν. 3741/1929). Δεν είναι όμως πραγματική δουλεία με την στενή έννοια του όρου των άρθρων 1118 και 1119 του ΑΚ, αλλά με την έννοια ότι δεσμεύει τους καθολικούς και ειδικούς διαδόχους των συμβληθέντων και αντιτάσσεται κατά των τρίτων (ΑΠ 932/2021, ΑΠ 454/2017, ΑΠ 318/2013, ΑΠ 621/2013).

Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 19 του ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται αν η απόφαση δεν έχει νόμιμη βάση και ιδίως αν δεν έχει καθόλου αιτιολογίες, ή έχει αιτιολογίες αντιφατικές ή ανεπαρκείς σε ζητήματα που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Από την υπόψη διάταξη, που αποτελεί κύρωση της παράβασης του άρθρου 93 παράγραφος 3 του Συντάγματος, προκύπτει ότι ο προβλεπόμενος απ' αυτή λόγος αναίρεσης ιδρύεται, όταν στην ελάσσονα πρόταση του νομικού συλλογισμού δεν εκτίθενται καθόλου πραγματικά περιστατικά (έλλειψη αιτιολογίας), ή όταν τα εκτιθέμενα δεν καλύπτουν όλα τα στοιχεία που απαιτούνται βάσει του πραγματικού του εφαρμοστέου κανόνα δικαίου για την επέλευση της έννομης συνέπειας που απαγγέλθηκε ή την άρνησή του (ανεπαρκής αιτιολογία), ή όταν αντιφάσκουν μεταξύ τους (αντιφατική αιτιολογία), (Ολ.ΑΠ 6/2006, ΑΠ 1217/2020). Ειδικότερα, αντιφατικές αιτιολογίες έχει η απόφαση, όταν τα πραγματικά περιστατικά που αναγράφονται σε αυτήν και στηρίζουν το αποδεικτικό πόρισμά της για κρίσιμο ζήτημα, δηλαδή για ζήτημα αναφορικά με ισχυρισμό των διαδίκων που τείνει στη θεμελίωση ή κατάλυση του επιδίκου δικαιώματος, συγκρούονται μεταξύ τους και αλληλοαναιρούνται, αποδυναμώνοντας έτσι την κρίση της απόφασης για την υπαγωγή ή μη της συγκεκριμένης ατομικής περίπτωσης στο πραγματικό συγκεκριμένου κανόνα ουσιαστικού δικαίου, που συνιστά και το νομικό χαρακτηρισμό της ατομικής περίπτωσης. Αντίστοιχα, ανεπάρκεια αιτιολογίας υπάρχει, όταν από την απόφαση δεν προκύπτουν σαφώς τα περιστατικά που, είτε είναι κατά νόμο αναγκαία για τη στοιχειοθέτηση στη συγκεκριμένη περίπτωση της διάταξης ουσιαστικού δικαίου που εφαρμόσθηκε, είτε αποκλείουν την εφαρμογή της, όχι, όμως, όταν υφίστανται ελλείψεις στην ανάλυση, στάθμιση και γενικώς στην εκτίμηση των αποδείξεων, εφόσον το πόρισμα από την εκτίμηση των αποδείξεων εκτίθεται με σαφήνεια και πληρότητα (ΟλΑΠ 15/2006, ΑΠ 518/2023, ΑΠ 109/2020, ΑΠ 1238/2019). Δηλαδή δεν υπάρχει ανεπάρκεια αιτιολογίας όταν η απόφαση περιέχει συνοπτική, αλλά πλήρη αιτιολογία, αφού αναγκαίο να εκτίθεται σαφώς στην απόφαση είναι μόνο το τι αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε και όχι ο λόγος για τον οποίο αποδείχθηκε ή δεν αποδείχθηκε (ΟλΑΠ 15/2006, ΑΠ 1238/2019, ΑΠ 166/2016). Συνακόλουθα τα επιχειρήματα του δικαστηρίου που σχετίζονται με την εκτίμηση απλώς των αποδείξεων, δεν συνιστούν παραδοχές διαμορφωτικές του αποδεικτικού πορίσματος του και επομένως αιτιολογία της απόφασης ικανή να ελεγχθεί αναιρετικά με τον παραπάνω λόγο για ανεπάρκεια ή αντιφατικότητα, ούτε ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης από το άρθρο 559 αρ. 19 του ΚΠολΔ, αν το δικαστήριο της ουσίας δεν ανέλυσε ιδιαιτέρως ή διεξοδικό τα επιχειρήματα των διαδίκων, που δεν συνιστούν αυτοτελείς ισχυρισμούς (ΑΠ 164/2021, ΑΠ 30/2020, ΑΠ 1238/2019, ΑΠ 253/2013). Στην περίπτωση δε που το δικαστήριο έκρινε κατ' ουσίαν την υπόθεση, η παραβίαση του κανόνα αυτού ελέγχεται από τον Άρειο Πάγο αποκλειστικά και μόνο με βάση τα πραγματικά περιστατικά που δέχεται το δικαστήριο της ουσίας ότι αποδείχθηκαν και της υπαγωγής αυτών στο νόμο και ιδρύεται ο λόγος αυτός αναίρεσης αν οι πραγματικές παραδοχές της απόφασης καθιστούν εμφανή την παραβίαση (ΑΠ 518/2023, ΑΠ 328/2023, ΑΠ 467/2021, ΑΠ 50/2020, ΑΠ 598/2019).

Στην προκειμένη περίπτωση, οι αναιρεσείουσες, με τον τέταρτο λόγο της αίτησης αναίρεσης, αποδίδουν στην προσβαλλόμενη απόφαση την πλημμέλεια από τον αριθμό 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ, ισχυριζόμενες, κατ' εκτίμηση του περιεχομένου του, ότι το Εφετείο παραβίασε εκ πλαγίου τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 1002 και 1117 του ΑΚ και του ν. 3741/1929, δεχόμενο εσφαλμένα, με ανεπαρκείς, ασαφείς και αντιφατικές αιτιολογίες, ότι το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του μικρού κήπου, όπισθεν της κείμενης επί της οδού .. αριθ. ... τριώροφης οικοδομής, μεταβιβάστηκε με διαθήκη από τον συνιδιοκτήτη ... στον υιό του ... και στηn συνέχεια, συνεπεία κληρονομικής διαδοχής, στην εναγομένη και ήδη αναιρεσίβλητη θυγατέρα του, .., ενώ θα έπρεπε να δεχθεί ότι ο εν λόγω κήπος είναι κοινόκτητος και κοινόχρηστος.

Από την παραδεκτή, κατ' άρθρο 561 παρ. 2 ΚΠολΔ, επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης, προκύπτει ότι το Εφετείο δέχθηκε τα ακόλουθα : «Δυνάμει του ./5.11.1926 παραχωρητηρίου του Υπουργείου Γεωργίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, που μεταγράφηκε νόμιμα στα βιβλία μεταγραφών του δήμου Αθηναίων, στον τόμο . και με αύξοντα αριθμό ., περιήλθε στην κυριότητα του ..., οικόπεδο συνολικής επιφάνειας, κατά τον τίτλο κτήσης, 463,12 τ.μ. και, κατόπιν νεότερης καταμέτρησης, 444,38 τ.μ., που βρίσκεται στη δήμο Αθηναίων και επί της οδού ..., αρ. ...Το οικόπεδο εμφαίνεται με τα κεφαλαία αλφαβητικά στοιχεία Α.Β.Γ.Δ.Α. στο συνημμένο στο .../1969 συμβόλαιο από Δεκεμβρίου 1968 τοπογραφικό διάγραμμα του μηχανικού ... και συνορεύει ανατολικά επί πλευράς 35,55 μέτρων με το . οικόπεδο πρώην ιδιοκτησίας του Συνεταιρισμού Αναπήρων Αξιωματικών και ήδη ... δυτικά επί πλευράς 35,55 μέτρων με το 75 οικόπεδο ιδιοκτησίας πρώην ... και ήδη κληρονόμων αυτού, βόρεια επί πλευράς 12,50 μέτρων εν μέρει με το . οικόπεδο ιδιοκτησίας του ίδιου συνεταιρισμού, κατόπιν ... και ήδη των κληρονόμων αυτού και εν μέρει με το . οικόπεδο ιδιοκτησίας πρώην του ίδιου συνεταιρισμού και ήδη κληρονόμων ... και νότια επί προσώπου 12,50 μέτρων με οδό ονομαζόμενη ήδη .... Στο παραπάνω οικόπεδο, ο ... ανήγειρε, με δικές του δαπάνες, τριώροφη οικοδομή με υπόγειο, στην οποία κάθε όροφος περιλαμβάνει ένα διαμέρισμα (κατοικία) και το υπόγειο διαφόρους βοηθητικούς χώρους. Δυνάμει του .../17.11.1056 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Αθηνών .., που μεταγράφηκε νόμιμα στα οικεία βιβλία μεταγραφών, ο συνέστησε προίκα της δεύτερης εκκαλούσας, θυγατέρας του και έδωσε στον προικολήπτη σύζυγό της, ..., την διοίκηση και επικαρπία και στηn θυγατέρα του την ψιλή κυριότητα ολόκληρου του πρώτου υπέρ το ισόγειο ορόφου της προαναφερόμενης τριώροφης οικοδομής, επιφάνειας 175 τ.μ. στον οποίο θα αναλογούσε και θα ανήκε ποσοστό συνιδιοκτησίας 25% εξ αδιαιρέτου επί του όλου οικοπέδου της τριώροφης οικοδομής και των κοινάκτητων και κοινόχρηστων χώρων, πραγμάτων και εγκαταστάσεων της. Με το ίδιο συμβόλαιο οι παραπάνω συμβαλλόμενοι, μαζί με την … αναγνώρισαν ως κοινόκτητους χώρους του ακινήτου, όλους τους καθοριζόμενους υπό του ν. 3741/1929 και καθόρισαν ως κοινόχρηστους χώρους την κύρια είσοδο και το κλιμακοστάσιο της κυρίας εισόδου, την είσοδο υπηρεσίας και το κλιμακοστάσιο της υπηρεσίας, την ταράτσα του ήδη υφιστάμενου υπέρ το ισόγειο δευτέρου ορόφου ή, σε περίπτωση προσθήκης άλλου ή άλλων ορόφων ή διαμερισμάτων, την ταράτσα του εκάστοτε τελευταίου ορόφου, τον από της πρόσοψης επί της οδού ... μέχρι του κλιμακοστασίου της υπηρεσίας διάδρομο και την έμπροσθεν του ακινήτου πρασιά. Επίσης, αναφορικά με τον όπισθεν του ακινήτου υπάρχοντα μικρό κήπο συμφωνήθηκε ότι αυτός θα παραμείνει στην αποκλειστική χρήση του προικοδότη κατά τη ρητή συμφωνία των συμβαλλόμενων. Με το ίδιο συμβόλαιο χορηγήθηκε το δικαίωμα της προσωρινής μερικής χρήσης από τον προικολήπτη, ... και τη σύζυγό του, δεύτερη εκκαλούσα, των δύο αποθηκών που βρίσκονταν στο υπόγειο του ακινήτου, μέχρι τον καθορισμό στο μέλλον, ποιων αποθηκών από τις ήδη υπάρχουσες ή αυτές που θα προστίθεντο, αυτοί θα έχουν την αποκλειστική χρήση. Ακολούθησε η κατάρτιση, μεταξύ των ίδιων πιο πάνω συμβαλλόμενων, της πρώτης εκκαλούσας και του συζύγου της ..., του .../6.2.1969 προικοσυμφώνου συμβολαίου και πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Αθηνών ... που μεταγράφηκε νόμιμα. Δυνάμει του παραπάνω συμβολαίου, ο ... συνέστησε προίκα της πρώτης εκκαλούσας, θυγατέρας του και έδωσε στον προικολήπτη σύζυγό της,... διοίκηση και επικαρπία και στη θυγατέρα του την ψιλή κυριότητα ολόκληρου του δεύτερου (Β) υπέρ το ισόγειο ορόφου της προαναφερόμενης τριώροφης οικοδομής, επιφάνειας 187,90 τ.μ. στον οποίο αναλογούσε και ανήκε ποσοστό συνιδιοκτησίας 31,33% εξ αδιαιρέτου επί του όλου οικοπέδου της τριώροφης οικοδομής και των κοινοκτήτων και κοινόχρηστων χώρων, πραγμάτων και εγκαταστάσεων της. Με το ίδιο συμβόλαιο οι συμβαλλόμενοι, ως μόνοι συνιδιοκτήτες του όλου ακινήτου, συμφώνησαν ότι οι μεταξύ των συνιδιοκτητών σχέσεις θα διέπονται από τους όρους του συμβολαίου αυτού και τους αναγραφόμενους στο ../1956 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αθηνών ..., τους ορισμούς των άρθρων 1002 και 1117 του ΑΚ σε συνδυασμό με τις διατάξεις του ν. 3741/1929 «περί ιδιοκτησίας κατ’ ορόφους», εκτός αν άλλως ήθελαν να ρυθμίσουν αυτές μεταγενέστερα με ίδια πράξη. Επίσης, συμφώνησαν ότι ο προικοδότης παρακρατεί υπέρ εαυτού και των καθολικών ή ειδικών διαδόχων του, εξ ολοκλήρου, το δικαίωμα της καθ’ ύψος, βάθος και πλάτος επεκτάσεως της ήδη υφιστάμενης τριώροφης οικίας. Επίσης, ο προικοδότης και οι προικολήπτες αναγνώρισαν ως κοινόκτητους χώρους του όλου ακινήτου όλους τους υπό του ν. 3741/1929 καθοριζόμενους ως τοιούτους, ως κοινόχρηστους δε τους αναφερόμενους στο .../1956 συμβόλαιο, δηλαδή την κύρια είσοδο και το κλιμακοστάσιο της κυρίας εισόδου, την είσοδο υπηρεσίας και το κλιμακοστάσιο της υπηρεσίας, την ταράτσα (δώμα) του ήδη υφιστάμενου υπέρ το ισόγειο δεύτερου ορόφου ή σε περίπτωση προσθήκης άλλου ή άλλων ορόφων ή διαμερισμάτων, την ταράτσα του εκάστοτε τελευταίου ορόφου, τον από της προσόψεως επί της οδού ..., μέχρι του κλιμακοστασίου της υπηρεσίας διάδρομο και της έμπροσθεν του ακινήτου πρασιά. Αναφορικά με τον όπισθεν του ακινήτου υπάρχοντα μικρό κήπο, ορίσθηκε ότι αυτός θα παραμείνει στην αποκλειστική χρήση του προικοδότη. Επίσης, με την ίδια πράξη χορηγήθηκε το δικαίωμα προσωρινής μερικής χρήσης, από τον προικολήπτη και τη σύζυγό του, των δύο αποθηκών που βρίσκονταν στο υπόγειο του ακινήτου, μέχρι τον καθορισμό στο μέλλον ποίας εκ των παραπάνω αποθηκών ή και τυχόν άλλων που θα προστίθεντο στο μέλλον, θα έχουν αυτοί την αποκλειστική χρήση. Επίσης, οι συνιδιοκτήτριες - εκκαλούσες, ο ... και ο ... χορήγησαν στον την ανέκκλητη ειδική εντολή και πληρεξουσιότητα όπως αυτός, με μονομερή συμβολαιογραφική πράξη που θα μεταγράφεται νόμιμα, θα προβαίνει ελεύθερα και κατά την κρίση του στην τροποποίηση εσωτερικώς των κτισμάτων της παραπάνω οικοδομής, που παρέμειναν σε αυτόν, παρόντων και τυχόν μελλοντικών και θα κατανέμει το ποσοστό εξ αδιαιρέτου επί του οικοπέδου των κτισμάτων αυτών δημιουργώντας μονομερώς και κατά την κρίση του οριζόντιες ιδιοκτησίες που θα του ανήκουν και αυτές κατά τη βούλησή του. Ο ..., απεβίωσε στις 7.3.1972 και με την από 6.3.1969 ιδιόγραφη διαθήκη του, που δημοσιεύθηκε νόμιμα και κηρύχθηκε κυρία, μεταξύ άλλων, εγκατέστησε κληρονόμους του και κατέλειπε, στη σύζυγό του, ..., την ισόβια επικαρπία του ισογείου της προαναφερόμενης τριώροφης οικοδομής, στον υιό του, ... την ψιλή κυριότητα της ίδιας ισόγειας οικίας, μαζί με το δικαίωμα επέκτασης καθ' ύψος, βάθος, και πλάτος και το ποσοστό 37,34% εξ αδιαιρέτου επί του όλου οικοπέδου, για αμφότερα τα παραπάνω στοιχεία. Επίσης, επαναλαμβάνοντας τα οριζόμενα με τα προαναφερόμενα προικοσύμφωνα συμβόλαια, κατέλειπε στη δεύτερη εκκαλούσα την κυριότητα της οικίας επί του πρώτου ορόφου, με ποσοστό εξ αδιαιρέτου επί του οικοπέδου 31,33% και στην πρώτη εκκαλούσα την κυριότητα του δεύτερου ορόφου της κείμενης επί της οδού ... αρ. ... οικοδομής, μετά ποσοστού εξ αδιαιρέτου 31,33% επί του οικοπέδου (βλ. 3614/1972 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και ./1972 πιστοποιητικό κληρονομητηρίου του Πρωτοδικείου ... Ο απεβίωσε στις 16.5.2015 και με την .../3.1.2015 δημόσια διαθήκη της συμβολαιογράφου .., που δημοσιεύθηκε με το 4334/2015 πρακτικό του Ειρηνοδικείου Αθηνών και καταχωρίσθηκε στα οικεία βιβλία, στον τόμο . και με αριθμό ..., εγκατέστησε κληρονόμο του την εναγόμενη στο διαμέρισμα του ισογείου ορόφου, όπου διέμενε ο ίδιος, επί της οδού ... αρ.... « στην Αθήνα, εμβαδού 140 τ.μ. περίπου, με βοηθητικό χώρο στον κήπο, επιφανείας 13 τ.μ. Σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην .../6.2.1969 πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Αθηνών .., κατόπιν ερμηνείας της δικαιοπρακτικής βούλησης των συμβαλλόμενων, κατά τις διατάξεις των άρθρων 173 και 200 του ΑΚ, καθόσον δεν έχει διατυπωθεί με πλήρη σαφήνεια, οι τελευταίοι δεν συμπεριέλαβαν ρητά τον κήπο και τον υπόγειο χώρο της οικοδομής στα κοινόχρηστα μέρη αυτής. Ο κοινόκτητος χαρακτήρας των ανωτέρω χώρων, όμως, δεν αποβάλλεται από τον λόγο ότι δεν περιέχετε» σχετική ρύθμιση για τον χαρακτήρα τους στη συστατική πράξη της οροφοκτησίας, διότι ο χαρακτηρισμός αυτός υφίσταται εκ του νόμου. Εκτός από τον εκ του νόμου χαρακτηρισμό των ένδικων χώρων ως κοινόχρηστων, οι συμβαλλόμενοι συνιδιοκτήτες συμπεριέλαβαν αυτούς στα κοινόχρηστα μέρη του ακινήτου, αφού, κατά παρέκκλιση από τα οριζόμενα με την ενδοτικής φύσεως διάταξη του άρθρου 2 του ν. 3741/1929, με ειδική αυτών ομόφωνη συμφωνία, που καταρτίσθηκε έγκυρα με το προαναφερόμενο συμβολαιογραφικό έγγραφο και μεταγράφηκε νόμιμα, ρυθμίσανε το δικαίωμα χρήσης τους. Συμφώνησαν δε την οριστική παραχώρηση της χρήσης του κοινόχρηστου κήπου και την προσωρινή παραχώρηση της μερικής χρήσης των υφιστάμενων δύο αποθηκών. Επίσης, όρισαν την δυνατότητα μελλοντικής ρύθμισης της αποκλειστικής χρήσης εκάστης των κείμενων στο υπόγειο χώρο της πολυκατοικίας αποθηκών, αλλά και αυτών που ενδεχομένως θα κατασκευάζονταν στο μέλλον, προς εξυπηρέτηση των μεταβιβασθέντων στους συνιδιοκτήτες οριζοντίων ιδιοκτησιών. Η σχετική συμφωνία δεν θα είχε περιληφθεί στην προαναφερόμενη συμβολαιογραφική πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας, αν η βούληση των ιδιοκτητών δεν ήταν να υπαχθεί ο υπόγειος χώρος στα κοινόκτητα και κοινόχρηστα μέρη της οικοδομής, σύμφωνα με τον προορισμό του, για την εξυπηρέτηση των συνιδιοκτητών με την κοινή αυτών χρήση. Ακολούθως, μεταβιβάσθηκε στον ... το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του όπισθεν της ένδικης πολυκατοικίας, υπάρχοντος μικρού κήπου. Μετά δε την παραπάνω νόμιμη και έγκυρη συμφωνία των συνιδιοκτητών της οικοδομής, η χρήση του κήπου, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη της παρούσας δεν ανήκει σε όλους από κοινού τους συνιδιοκτήτες του εδάφους, αλλά αποκλειστικά και μόνο στον συνιδιοκτήτη .... Η παραπάνω συμφωνία, ενέχουσα περιορισμό της κυριότητας των λοιπών συνιδιοκτητών, φέρει το χαρακτήρα δουλείας υπέρ του τελευταίου, που απέκτησε την αποκλειστική χρήση. Δεν είναι όμως πραγματική δουλεία με την στενή έννοια του όρου των άρθρων 1118 και 1119 του ΑΚ, αλλά με την έννοια ότι δεσμεύει τους καθολικούς και ειδικούς διαδόχους των συμβληθέντων και αντιτάσσεται κατά των τρίτων. Ο υπόγειος χώρος της ένδικης οικοδομής έχει επιφάνεια 74,34 τ.μ. και αξία 2000 ευρώ ανά τ.μ., σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των εναγουσών, τους οποίους συνομολογεί η εναγόμενη. Στο χώρο του υπογείου είχαν κατασκευασθεί, κατά το χρόνο υπαγωγής της πολυκατοικίας στις διατάξεις των άρθρων 1002 και 1117 του ΑΚ και του ν. 3741/1929, δύο κοινόχρηστες αποθήκες. Οι παραπάνω συμβαλλόμενοι συνιδιοκτήτες συμφώνησαν τη προσωρινή παραχώρησης της μερικής χρήσης αυτών στις εκκαλούσες, ιδιοκτήτριες, μετά την κατάργηση του θεσμού της προίκας, των οριζόντιων ιδιοκτησιών του πρώτου και δεύτερου ορόφου της οικοδομής, έως την έγκυρη κατάρτιση συμφωνίας όλων των συνιδιοκτητών για την οριστική παραχώρηση της χρήσης κάθε μίας αποθήκης στο μέλλον. Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται και από το περιεχόμενο της διαθήκης του ..., άμεσου δικαιοπαρόχου των εκκαλουσών και απώτερου δικαιοπαρόχου της εναγόμενης. Ο τελευταίος, με διαθήκη, εγκατέστησε κληρονόμο του τον υιό του στην αυτοτελή οριζόντια ιδιοκτησία του ισογείου ορόφου της οικοδομής, χωρίς να συμπεριλάβει σε αυτή και τον υπόγειο χώρο. Η σχετική διάταξη της τελευταίας αυτού βούλησης επιβεβαιώνει το περιεχόμενο της συμφωνίας των συνιδιοκτητών να υπαγάγουν το υπόγειο της πολυκατοικίας στα κοινόκτητα και κοινόχρηστα αυτής μέρη. Επομένως, μετά το θάνατο του ... το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του όπισθεν του ακινήτου υπάρχοντας μικρού κήπου, μετά του οικίσκου που έχει κατασκευασθεί εντός αυτού, μεταβιβάσθηκε στον καθολικό αυτού διάδοχο ... και στη συνέχεια, συνεπεία κληρονομικής διαδοχής, στην εναγόμενη θυγατέρα του. Η τελευταία, μετά το θάνατο του πατρός της, αμφισβητεί το δικαίωμα συγκυριότητας των εναγουσών επί του ένδικου υπογείου. Ειδικότερα, σύμφωνα με την από 30.10.2017 εξώδική δήλωσή της, ισχυρίσθηκε ότι ο χώρος αυτός εξαιρείται των κοινόχρηστων χώρων και συνιστά χωριστή ιδιοκτησία και ότι την αποκλειστική διακατοχή των δύο αποθηκών του υπογείου ασκούσε ο πατέρας της για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει τα σαράντα (40) έτη, Η προβαλλόμενη από την τελευταία αιτίαση ότι η αποκλειστική χρήση του ως άνω κοινοχρήστου χώρου του υπογείου έχει κτηθεί από τον δικαιοπάροχο πατέρα της με χρησικτησία, άλλως ότι το σχετικό δικαίωμα των εκκαλουσών έχει απωλεσθεί λόγω της μη χρήσης αυτού είναι αλυσιτελής και πρέπει ν' απορριφθεί, διότι οι γενικές διατάξεις του ΑΚ, που προβλέπουν τη σύσταση με χρησικτησία και την κατάργηση με αχρησία των δουλειών, σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στη μείζονα σκέψη της παρούσας, δεν μπορούν να εφαρμοστούν στην προκείμενη περίπτωση. Ακολούθως, αποδείχθηκε ότι η αποκλειστική χρήση του ένδικου κήπου και του εντός αυτού οικίσκου ανήκει στην εναγόμενη, ενώ οι ενάγουσες είναι συγκυρίες, κατά ποσοστό 31,33% η καθεμία του κοινόχρηστου χώρου του υπογείου ορόφου.». Με βάση τις παραδοχές αυτές, το Εφετείο δέχθηκε την έφεση των εναγουσών, εξαφάνισε την απόφαση του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, που είχε απορρίψει ως ουσία αβάσιμη στο σύνολό της την αγωγή, και διακρατώντας και δικάζοντας αυτή, τη δέχθηκε εν μέρει ως ουσία βάσιμη και αναγνώρισε τις ενάγουσες συγκυρίες, κατά ποσοστό 31,33% εκάστη, του κοινόκτηκτου και κοινόχρηστου υπογείου, επιφανείας 74,34 τ.μ. Αναφορικά με τον υπάρχοντα, όπισθεν της οικοδομής, κήπου/ δέχθηκε ότι δυνάμει του υπ’ αριθ. .../17.11.1956 συμβολαίου του συμβολαιογράφου Αθηνών .. και του υπ’ αριθ. .../6.2.1969 προικοσυμφώνου και πράξης σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Αθηνών .., που μεταγράφηκαν νόμιμα, άπαντες οι συμβαλλόμενοι, ως μόνοι συνιδιοκτήτες του όλου ακινήτου, συμφώνησαν ότι ο κήπος θα παραμείνει στην αποκλειστική χρήση του προικοδότη ..., ο οποίος απεβίωσε στις 7.3.1972 και με την από 6.3.1969 ιδιόγραφη διαθήκη του εγκατέστησε τους κληρονόμους του και, μεταξύ άλλων, κατέλειπε στη σύζυγό του» ..., την ισόβια επικαρπία του ισογείου της τριώροφης οικοδομής και στον υιό του, την ψιλή κυριότητα αυτής, μαζί με το δικαίωμα επέκτασης καθ1 ύψος, βάθος και πλάτος, καθώς και ποσοστό 37,34% εξ αδιαιρέτου επί του όλου οικοπέδου. Ότι ακολούθως ο ... απεβίωσε στις 16.5.2015 και με την /3.1.2015 δημόσια διαθήκη της συμβολαιογράφου .. εγκατέστησε κληρονόμο του την εναγόμενη και ήδη αναιρεσίβλητη στο διαμέρισμα του ισογείου ορόφου, όπου διέμενε ο ίδιος, εμβαδού 140 τ.μ. περίπου, με βοηθητικό χώρο στον κήπο επιφάνειας 13 τ.μ. και ως εκ τούτου, μετά το θάνατο του το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του κήπου μετά του οικίσκου που έχει κατασκευασθεί εντός αυτού μεταβιβάστηκε στον καθολικό αυτού διάδοχο και στη συνέχεια, κατόπιν κληρονομικής διαδοχής, στην εναγομένη θυγατέρα του. Με βάση τις παραδοχές αυτές, η προσβαλλόμενη διαλαμβάνει ασαφείς και ανεπαρκείς αιτιολογίες ως προς το κρίσιμο για την υπόθεση ζήτημα του κοινοχρήστου ή μη χαρακτήρα του υπάρχοντας όπισθεν του ακινήτου μικρού κήπου και ως προς τον τρόπο μεταβίβασης του δικαιώματος της αποκλειστικής χρήσης του στην εναγόμενη. Διότι, ενώ αρχικά δέχεται ότι άπαντες οι συμβαλλόμενοι στο υπ’ αριθ. .../17.11.1956 συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Αθηνών ..και τα υπ’ αριθ. .../6.2.1969 προικοσύμφωνο και πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας του συμβολαιογράφου Αθηνών .., συμφώνησαν, ως μόνοι συνιδιοκτήτες του όλου ακινήτου, ότι ο κοινόκτητος και κοινόχρηστος κήπος θα παραμείνει στην αποκλειστική χρήση του προικοδότη ..., δεν διαλαμβάνει ακολούθως ουδεμία κρίση περί του αν ο κήπος συμφωνήθηκε να παραμείνει στην αποκλειστική χρήση του προικοδότη εφ’ όρου ζωής του ή αν αυτός, ως ιδιοκτήτης της ανεξάρτητης οριζόντιας ιδιοκτησίας του ισογείου της οικοδομής, είχε εξουσία διάθεσης (μεταβίβασης) του δικαιώματος αυτού, ενόψει και της ρητής αμφισβήτησης και του προβληθέντος από τις ενάγουσες ισχυρισμού ότι ο προικοδότης είχε δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του κήπου εφ' όρου ζωής του, ότι το δικαίωμα αυτό ήταν αμεταβίβαστο και ως εκ τούτου αποσβέστηκε με τον επελθόντα θάνατό του. Επιπλέον, η προσβαλλόμενη δεν διαλαμβάνει σαφείς και επαρκείς αιτιολογίες και ως προς την περαιτέρω μεταβίβαση του δικαιώματος της αποκλειστικής χρήσης του κήπου στην εναγόμενη και ήδη αναιρεσίβλητη, μετά τον θάνατο του πατρός της .... Και τούτο διότι, ενώ δέχεται ότι ο ... με την ... /3.1.2015 δημόσια διαθήκη «εγκατέστησε κληρονόμο του την εναγόμενη στο διαμέρισμα του ισογείου ορόφου, με βοηθητικό χώρο στον κήπο, επιφάνειας 13 τ.μ.», καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «μετά το θάνατο του ... το δικαίωμα αποκλειστικής χρήσης του όπισθεν του ακινήτου υπάρχοντας μικρού κήπου, μετά του οικιακού που έχει κατασκευασθεί εντός αυτού, μεταβιβάσθηκε στον καθολικό αυτού διάδοχο και στηn συνέχεια, συνεπεία κληρονομικής διαδοχής, στην εναγόμενη θυγατέρα του», χωρίς να διαλάβει αιτιολογία ειδικά περί του τρόπου μεταβίβασης στην εναγομένη του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης του κήπου, καθώς, σύμφωνα με τις προεκτιθέμενες παραδοχές, η εναγομένη εγκαθίσταται κληρονόμος του πατρός της, δυνάμει της ανωτέρω δημόσιας διαθήκης, μόνο στο διαμέρισμα του ισογείου και στον υπάρχοντα στον κήπο βοηθητικό χώρο. Οι ασαφείς και ανεπαρκείς αυτές αιτιολογίες, σχετικά με το κρίσιμο για την υπόθεση ζήτημα του κοινοχρήστου ή μη χαρακτήρα του υπάρχοντας όπισθεν του ακινήτου μικρού κήπου και περί της μεταβίβασης του δικαιώματος αποκλειστικής χρήσης αυτού στην εναγόμενη, που ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης, καθιστούν ανέφικτο τον αναιρετικό έλεγχο ως προς την ορθή ή μη υπαγωγή των αποδειχθέντων πραγματικών περιστατικών στις διατάξεις που προαναφέρθηκαν.

Συνεπώς, ο τέταρτος, από το άρθρο 559 αριθ. 19 ΚΠολΔ, λόγος του αναιρετηρίου είναι βάσιμος. Περαιτέρω, η αναιρετική εμβέλεια του λόγου αυτού στο σύνολο της προσβαλλόμενης απόφασης ως προς την άνω απορριπτική διάταξή της (που αφορά τον κοινόχρηστο χαρακτήρα του ως άνω κήπου), καθιστά αλυσιτελή την εξέταση των υπολοίπων λόγων της αίτησης αναίρεσης από τους αριθ. 1, 8 και 11γ του άρθρου 559 ΚΠολΔ.

Μετά ταύτα πρέπει να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση ως προς την πιο πάνω απορριπτική διάταξή της και να παραπεμφθεί η υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Εφετείο, αφού είναι δυνατή η σύνθεσή του από άλλον δικαστή, εκτός από εκείνον που δίκασε προηγουμένως (άρθρο 580 παρ. 3 ΚΠολΔ). Τα δικαστικά έξοδα των αναιρεσειουσών, που κατέθεσαν προτάσεις, κατά το νόμιμο και βάσιμο αίτημά τους, πρέπει να επιβληθούν σε βάρος της αναιρεσίβλητης, λόγω της ήττας της (άρθρα 176, 183, 189 παρ. 1, 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), όπως ορίζονται στο διατακτικό. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί κατά την παρ. 3 του άρθρου 495 ΚΠολΔ η επιστροφή στις αναιρεσείουσες του κατατεθέντος απ' αυτές παραβόλου.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΣΥΝΕΚΔΙΚΑΖΕΙ τις από 14.6.2023 και 6.7.2 023 αιτήσεις για αναίρεση της υπ’ αριθ. 6508/2022 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών.

Α. ΑΠΟΡΡΊΠΤΕΙ την από 6.7.2023 αίτηση για αναίρεση της υπ’ αριθ. 6508/2022 απόφασης του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών.

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ την εισαγωγή στο Δημόσιο Ταμείο του κατατεθέντος για την από 6,7.2023 αίτηση παραβόλoυ.

ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ σε βάρος της αναιρεσείουσας της από 6.7.2023 αίτησης τα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.

Β. ΑΝΑΙΡΕΙ την υπ’ αριθ. 6508/2022 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών, κατά το αναφερόμενο στο σκεπτικό μέρος της.

ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση, ως προς το αναιρούμενο μέρος, προς περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο ως άνω Δικαστήριο, που θα συγκροτηθεί από δικαστή άλλον από αυτόν που εξέδωσε την αναιρούμενη απόφαση.

Δ1ΑΤΑΣΣΕΙ την επιστροφή στις αναιρεσείουσες της από 14.6.2023 αίτησης του παράβολου που κατατέθηκε απ’ αυτές.

ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ την αναιρεσίβλητη της από 14.6.2023 αίτησης στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσειουσών, τα οποία ορίζει σε τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 16 Σεπτεμβρίου 2025.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 24 Σεπτεμβρίου 2025.

Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ