ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΟΠΕΚΑ 2993/ΚΥ/2019

Η αξίωση για καταβολή ανείσπρακτων ποσών επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης του άρθρου 93 του Ν. 4387/2016 κληρονομείται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις των άρθρων 1710 επ. του Αστικού Κώδικα -. 

Απόφαση του ΟΓΑ για χορήγηση επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, σύμφωνα με το άρθρο 93 του Ν. 4387/2016. Εκτέλεση της απόφασης και καταβολή του επιδόματος, με κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό, μετά το θάνατο της ανασφάλιστης υπερήλικα. Μετά τη γνωστοποίηση του θανάτου της ανασφάλιστης υπερήλικα, ανάληψη από τον ΟΓΑ του κατατεθέντος χρηματικού ποσού, με την αιτιολογία ότι καταβλήθηκε αχρεωστήτως. ’ρνηση του ΟΓΑ να καταβάλει στον κληρονόμο της ανασφάλιστης υπερήλικα τα ποσά του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης που δικαιούτο για το χρονικό διάστημα από τη χορήγηση του επιδόματος έως το χρόνο θανάτου της, ελλείψει ειδικής διάταξης στο Ν. 4387/2016 και λόγω αδυναμίας αναδρομικής εφαρμογής του Ν. 4520/2018 που προβλέπει τη χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης με κληρονομικές διαδικασίες. Διαπίστωση κενού στο Ν. 4387/2016, που δεν περιέχει διάταξη σχετικά με απόδοση ποσών σε κληρονόμους θανόντων συνταξιούχων ανασφάλιστων υπερηλίκων. Πλήρωση του κενού με εφαρμογή των γενικών διατάξεων των άρθρων 1710 επ ΑΚ, που κατοχυρώνουν το κληρονομικό δικαίωμα σε περιουσιακά δικαιώματα του θανόντος. Η αξίωση της ανασφάλιστης υπερήλικα για καταβολή του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης μέχρι το χρόνο θανάτου της ως χρηματική έχει χαρακτήρα περιουσιακό και είναι κληρονομητή, αφού αποτελεί μέρος της υφιστάμενης κατά το χρόνο θανάτου της περιουσίας της.   

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΚΩΝ ΕΠΙΔΟΜΑΤΩΝ

ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ (ΟΠΕΚΑ)

ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 2993/ΚΥ/2019

Η Γριμάνη ’ννα. επ. Εφέτης, αρμόδια για την εκδίκαση των ενδικοφανών προσφυγών κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 46 του ν. 4520/2018 και το άρθρο 40 του Π Δ/τος 78/1998 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 41, παρ. 2, εδαφ. β' του ν 4075/2012. που ορίστηκε με την αριθ. ./30-10-2014 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΓΑ (ήδη ΟΠΕΚΑ).

Συνεδρίασε στην Κεντρική Υπηρεσία του ΟΓΑ (Πατησίων 30, Αθήνα) στις 5-5-2019 με την παρουσία της Γραμματέα Δάφνης Δράκου, υπαλλήλου του ΟΠΕΚΑ.

Για να δικάσει την υπ’ αριθμ. κατ …../2019 προσφυγή του ………

Κατά

της υπ' αριθμ. ./2018 απόφασης της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Παροχών Κοινωνικής Αλληλεγγύης του ΟΠΕΚΑ.

Με την κρινόμενη προσφυγή επιδιώκεται η ακύρωση της ανωτέρω απόφασης και επανεξέταση της υπόθεσης.

’κουσε την Εισηγήτρια Καλλιόπη Δασκαλάκη, υπάλληλο του ΟΠΕΚΑ, η οποία αφού ανέπτυξε το ιστορικό της υπόθεσης, εισηγήθηκε ακολούθως για τους αναφερόμενους στην εισήγηση της τους λόγους της απόρριψης της προσφυγής.

Ο προσφεύγων εκπροσωπήθηκε νομίμως από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Μπαράτη Διονύσιο που υποστήριξε όσα αναφέρονται στα ταυτάριθμα πρακτικά και ζήτησε την παραδοχή της προσφυγής.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ

1. Η κρινόμενη προσφυγή έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα. Πρέπει συνεπώς να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω κατ' ουσία.

2. α) Στο άρθρο 20 παρ. 5 του ν. 4169/1961 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 16 του ν. 1140/1981 ορίζονται τα εξής: «Συντάξεις και έξοδα κηδείας οφειλόμεναι εις αποβιώσαντα συνταξιούχου καταβάλλονται, άνευ ευθύνης του ΟΓΑ έναντι τυχόν κληρονόμων δυναμένων να στραφούν μόνον κατά του λαβόντος, εις τον επιζώντα σύζυγον και ανυπαρξία τούτου εις τον επιμεληθέντα της κηδείας του συνταξιούχου. Ομοίως λοιπαί ασφαλιστικαί παροχαί εις χρήμα οφειλόμεναι εις αποβιώσαντα ησφαλισμένων ή συνταξιούχον, εφόσον δεν υπερβαίνουν το 10πλάσιον της εκάστοτε καταβαλλομένης υπό τον ΟΓΑ κατωτάτης συντάξεως, καταβάλλονται εις τα εν τω προηγούμενων εδαφίω πρόσωπα και υπό τας εν οριζομένας προϋποθέσεις».

β) Με το ν. 1296/1982 δημιουργήθηκε ειδικός λογαριασμός συνταξιοδότησης ανασφάλιστων υπερηλίκων, στον οποίο δεν περιλαμβάνεται διάταξη σχετικά με την απόδοση ποσών σε κληρονόμους των ανωτέρω, εφαρμοζομένων σχετικά με τις εν λόγω συντάξεις των διατάξεων του ν. 4169/1961.

γ) Με το προεδρικό διάταγμα 78/1998 έγινε το καταστατικό Ασφάλισης και Συνταξιοδότησης Αγροτών. Στο άρθρο 49 αυτού ορίζεται η διαδικασία καταβολής εξόδων κηδείας και κληρονομικών (ανείσπρακτες συντάξεις κ.λπ.), ενώ στο άρθρο 50 ορίζονται τα σχετικά με την έκδοση απόφασης καταλογισμού, δ) Στις 12-5-2016 δημοσιεύτηκε ο ν. 4387/2016. Στο άρθρο 93 παρ. 5 εδ. α' αυτού ορίσθηκε ότι η παροχή του επιδόματος κοινωνικής αλληλεγγύης στους ανασφάλιστους υπερήλικες καταβάλλεται σε μηνιαία βάση για όσους δικαιούχους κάνουν αίτηση από την 1η του επόμενου της υποβολής της αίτησης μήνα. Εκκρεμείς αιτήσεις σε οποιοδήποτε στάδιο, διοικητικής διαδικασίας κατά τη δημοσίευση του νόμου εξετάζονται με τις προϋποθέσεις αυτού. Διάταξη σχετικά με την απόδοση ή μη ποσών σε κληρονόμους θανόντων συνταξιούχων ανασφάλιστων υπερηλίκων, δεν περιλαμβάνεται στο νόμο αυτό αλλά ούτε και κατάργηση της τοιαύτης του προηγούμενου νομικού καθεστώτος, ε) Στο ν. 4520/2018. ο οποίος σύμφωνα με το άρθρο 66 αυτού άρχισε να ισχύει στις 22-2-2018, και δη στο άρθρο 45 αυτού, ορίστηκε, ότι οποιαδήποτε προνοιακή παροχή, επίδομα, σύνταξη ή οικονομική ενίσχυση, η οποία χορηγείται από τον ΟΠΕΚΑ -οιονεί καθολικό διάδοχο του ΟΓΑ-και οφείλεται σε αποβιώσαντα δικαιούχο, καταβάλλεται στους νόμιμους κληρονόμους αυτού, ύστερα από αίτηση και προσκόμιση των αναγκαίων για την απόδειξη της κληρονομικής τους ιδιότητας δικαιολογητικών, στ) Τέλος, σύμφωνα με το άρθρο 1710 εδ. a' ΑΚ, κατά το θάνατο του προσώπου η περιουσία του ως σύνολο (κληρονομιά) περιέρχεται από το νόμο ή από διαθήκη σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα (κληρονόμοι). Η εν λόγω διάταξη περιέχει κατευθυντήρια γραμμή για την κληρονομική διαδοχή και καθιερώνει την αρχή ότι αντικείμενο αυτής είναι το σύνολο των εννόμων σχέσεων του κληρονομουμένου που είναι δεκτικές χρηματικής αποτίμησης (Γν. Ολ. ΝΣΚ 252/2015).

3. Από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης και την ενώπιόν μας διαδικασία προκύπτουν τα ακόλουθα:

Η …, με την υπ' αριθ. πρωτ. ./15-2-2016 αίτηση της προς τον ΟΓΑ ζήτησε να της χορηγηθεί σύνταξη ανασφάλιστου υπερήλικα. Η αίτηση αυτή έγινε δεκτή με την υπ' αριθ. ./2017 απόφαση του ΟΓΑ, η οποία της κοινοποιήθηκε νόμιμα. Σύμφωνα με το περιεχόμενο της, χορηγήθηκε στην ανωτέρω επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης βάσει του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 ποσού 226,29 ευρώ (με βάση τα έτη διαμονής στην Ελλάδα) από 1-3-2016, με μήνα έναρξης καταβολής τον Ιούνιο 2017. Σε εκτέλεση της άνω απόφασης, ο ΟΓΑ κατέβαλε περί τα τέλη Μαΐου 2017 σε τραπεζικό λογαριασμό της δικαιούχου στην τράπεζα Πειραιώς το συνολικό ποσό των 3.053,95 ευρώ, το οποίο αντιστοιχούσε σε επιδόματα 14 μηνών, από το μήνα Μάρτιο 2016 έως το μήνα Μάιο 2017 (226,29 -3.6% τέλος χαρ/μου= 218,14 Χ 14 μήνες). Η … απεβίωσε τις 11-5-2017. Το γεγονός του θανάτου της γνωστοποιήθηκε από το υιό αυτής …, στις 2-6-2017 στην αρμόδια Ανταποκρίτρια του ΟΓΑ δια της υποβολής της υπ' αριθ. 40-2-2017 ληξιαρχικής πράξης θανάτου της. Στις 12-1-2018 ο ΟΓΑ ανέλαβε από τον τραπεζικό λογαριασμό της θανούσας το ποσό των 3.053,95 ευρώ, με την αιτιολογία ότι καταβλήθηκε αχρεωστήτως, χωρίς να προηγηθεί ενημέρωση του υιού αυτής. Ο τελευταίος, ιστορώντας τα ανωτέρω στην υπ' αριθ. ./16-2-2018 αίτηση του προς τον ΟΓΑ, ζήτησε από αυτόν να του καταβάλλει το ποσό των 3.053,95 ευρώ αφού τούτο ως στοιχείο της κληρονομιάς της μητέρας του είχε παρέλθει -μετά το θάνατο της σε αυτόν ως μοναδικό εξ αδιαιρέτου κληρονόμο της όπως προέκυπτε από τα σχετικά έγγραφα νομιμοποίησης του που υπέβαλε αρμοδίως.

Με το υπ' αριθ. ./17-10-2018 έγγραφο του ΟΠΕΚΑ (πρώην ΟΓΑ) θεωρούμενο ως απόφαση έγινε γνωστό σε αυτόν ότι στις διατάξεις του ν 4387/2016 δεν προβλέπεται η χορήγηση του επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης με κληρονομικές διαδικασίες σε αντίθεση με αυτές του ν. 4520/2018, στις οποίες προβλέπεται, πλην όμως δεν μπορούν να εφαρμοστούν, αφού η ισχύς του τελευταίου αυτού νόμου άρχισε στις 22-2-2018, ήτοι σε χρόνο μεταγενέστερο της αίτησης χορήγησης του κρινόμενου επιδόματος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστου Υπερήλικα, που έλαβε χώρα στις 15-2-2016.

Κατά της απόφασης αυτής, ασκήθηκε η κρινόμενη προσφυγή με την οποία ζητείται η καταβολή του ανωτέρω ποσού βάσει των διατάξεων των άρθρων 1710 επ ΑΚ, η οποία (προσφυγή) αναφέρεται επιπροσθέτως σε σχετικές επιστολές του συνηγόρου του πολίτη προς τον ΟΠΕΚΑ. συνηγορούσες σε δικαίωση του αιτήματος του προσφεύγοντος, βάσει των άνω διατάξεων.

4. Η υποβληθείσα στις 15-2-2016 αίτηση της … προς τον ΟΓΑ για καταβολή σύνταξης ανασφάλιστου υπερήλικα, ως εκκρεμής κατά τη δημοσίευση στις 12-5-2016 του ν. 4387/2016, έγινε δεκτή με την υπ' αριθ. …/2017 απόφαση του ΟΓΑ βάσει του άρθρου 93 του νόμου τούτου. Στο νόμο αυτό ο νομοθέτης είχε παραλείψει μία χρήζουσας ρύθμισης υφιστάμενη περίπτωση, προβλεπόμενη στο προηγούμενο τούτου νομικό καθεστώς, που ίσχυε κατά την υποβολή της ως άνω αίτησης (15-2-2016), κατά τα αναφερόμενα στην αρχή της παρούσας, και δη αυτής της απόδοσης κληρονομικών ποσών συνταξιούχων ή επιδοματούχων ανασφάλιστων υπερηλίκων την οποία και περιέλαβε στον αμέσως μεταγενέστερο ν. 4520/2018. Ελλείψει επομένως ειδικής θετικής ή αρνητικής διάταξης στο ν. 4387/2016 ρυθμίζουσας το θέμα αυτό εφαρμογή έχουν οι γενικές διατάξεις των άρθρων 1710 επ ΑΚ που κατοχυρώνουν το κληρονομικό δικαίωμα σε περιουσιακά δικαιώματα του θανόντος. Εν προκειμένω, η αξίωση της θανούσας … για καταβολή του ποσού των 3.053,95 ευρώ - η οποία ήταν κατοχυρωμένη με την υπ αριθ. 125450/2017 απόφαση του ΟΓΑ- ως χρηματική είχε χαρακτήρα περιουσιακό και ήταν κληρονομητή αφού αποτελούσε μέρος της υφιστάμενης κατά το χρόνο του θανάτου της περιουσίας της.

Ακολούθως, ο προσφεύγων …, υιός αυτής και μοναδικός εξ αδιαθέτου κληρονόμος της σύμφωνα με τα νομιμοποιητικά του έγγραφα που δεν αμφισβητούνται, δικαιούται την καταβολή σε αυτόν του ποσού των 3.053,95 ευρώ (σχετικά τα υπ' αριθ. 240616/43726/2018/5-10-2018, 240616/48424/2018/1-11-2018 και 240616/15831/2019/28-3-2019 έγγραφα του συνηγόρου του Πολίτη προς τον ΟΠΕΚΑ).

Πρέπει, επομένως η κρινόμενη προσφυγή να γίνει δεκτή ως βάσιμη κατ' ουσίαν.

Για τους Λόγους αυτούς

Δέχεται την υπ' αριθ. καταχ. ./2019 προσφυγή του … κατά της αριθ. ./2018 απόφασης του ΟΠΕΚΑ.

Ακυρώνει αυτή.

Αποφαίνεται όπως καταβληθεί στον ανωτέρω το ποσό των 3.053, 95 ευρώ.

Κρίθηκε στην Αθήνα στις 28-5-2019 και εκδόθηκε στις 14-7-2019.

Η αποφασίζουσα Η Γραμματέας

Αννα Γριμάνη Δάφνη Δράκου