ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΜΠΛαρ 3/2019

Διεθνής δικαιοδοσία - Εφαρμοστέο δίκαιο - Επιτροπεία - Ασυνόδευτος ανήλικος πρόσφυγας -.

Τα ελληνικά δικαστήρια έχουν διεθνή δικαιοδοσία επί ιδιωτικών διαφορών, που συνδέονται με την ελληνική πολιτεία, εφόσον η αρμοδιότητά τους θεμελιώνεται στις διατάξεις περί δωσιδικίας. Εφαρμόζεται το ελληνικό δικονομικό δίκαιο και το ουσιαστικό δίκαιο που ορίζεται από τις διατάξεις του ελληνικού ιδιωτικού διεθνούς δικαίου. Διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων σε ζητήματα επιτροπείας αλλοδαπού, εφόσον έχει συνήθη διαμονή ή περιουσία στην Ελλάδα. Η συνήθης διαμονή είναι έννοια πραγματική και συναρτάται με τα πραγματικά περιστατικά, που συνδέουν ένα άτομο με μία συγκεκριμένη χώρα. Η προσωπική κατάσταση των προσφύγων διέπεται από τους νόμους της χώρας διαμονής τους. Διορισμός ως επιτρόπου σε ανήλικο Ιρακινό πρόσφυγα 17 ετών του ενήλικου ομοεθνή φίλου του, με τον οποίο εγκατέλειψαν τη χώρα τους, εισήλθαν στην Ελλάδα και διαμένουν επί μακρό χρόνο στα ίδια κέντρα φιλοξενίας. Σύμφωνη γνώμη του ανηλίκου, που διατυπώθηκε κατά την σύνταξη έκθεσης κοινωνικής έρευνας από κοινωνική λειτουργό μη κυβερνητικής οργάνωσης. Ορισμός του Ειρηνοδίκη Λάρισας ως ασκούντος καθήκοντα εποπτικού συμβουλίου.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

Αριθμός Απόφασης: 3/2019

(Αριθμός κατάθεσης πράξης: 219/2018)

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑΣ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τη Δικαστή Ευαγγελία Αποστόλου, Πρωτοδίκη, που ορίστηκε από την Πρόεδρο του Πρωτοδικείου Λάρισας και από την Γραμματέα Αικατερίνη Παράφορου.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του την 2 Οκτωβρίου 2018, για να δικάσει την από υπ' αριθμ. 219/2018 πράξη της Προεδρεύουσας Πρωτοδίκη Ελένης Μπαλατσού, που εισάγεται αυτεπαγγέλτως προς συζήτηση, αφού τέθηκε υπόψη της η από 22-8-2018 γνωστοποίηση της Αντιεισαγγέλεα Πρωτοδικών Λάρισας, με την οποία διώκεται ο διορισμός επιτρόπου ασυνόδευτου αλλοδαπού ανηλίκου.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης από τη σειρά της από το πινάκιο δεν εμφανίστηκε ο Εισαγγελέας Πρωτοδικών Λάρισας.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Η διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων στις υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας προσδιορίζεται τη βάση τη lex fori, και ειδικότερα με βάση τη διάταξη του άρθρου 3 § 1 ΚΠολΔ, με την οποία ορίζεται ότι «στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων υπάγονται Έλληνες και αλλοδαποί, εφόσον υπάρχει αρμοδιότητα ελληνικού δικαστηρίου». Έτσι, καθιερώνεται ως κανόνας η διεθνής δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων και επί ιδιωτικών διεθνών διαφορών, εφόσον αυτές συνδέονται με την ελληνική πολιτεία, με στοιχείο θεμελιωτικό αρμοδιότητας ελληνικού δικαστηρίου, κατά τις περί γενικών και ειδικών δωσιδικιών διατάξεις. Στην περίπτωση αυτή, τα ελληνικά δικαστήρια εφαρμόζουν επί του δικονομικού μεν, πεδίου, αποκλειστικώς το ελληνικό δικονομικό δίκαιο, επί δε του πεδίου του ουσιαστικού δικαίου, το από τις διατάξεις του ελληνικού ιδιωτικού διεθνούς δικαίου ως εφαρμοστέο δίκαιο (ΑΠ 803/2000 ΝοΒ 2001.1312). Κατά το 2447/1996: «η επιτροπεία, καθώς και κάθε άλλη επιμέλεια, διέπονται από το δίκαιο της ιθαγένειας του προσώπου το οποίο αφορούν. Ελληνικό Δικαστήριο μπορεί να διορίσει επίτροπο ή άλλο επιμελητή για αλλοδαπό που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα. Αν ο αλλοδαπός απλώς διαμένει ή έχει περιουσία στην Ελλάδα, μπορούν να ληφθούν μόνο ασφαλιστικά μέτρα». Με τη διάταξη της παραγράφου 2 του ως άνω άρθρου 24 ΑΚ, καθιερώνεται κανόνας διεθνούς δικονομικού δικαίου που εμπεδώνει τη διεθνή δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων σε θέματα επιτροπείας αλλοδαπού στην ύπαρξη συνήθους διαμονής, διαμονής ή περιουσίας στην Ελλάδα κατά τρόπο αποκλειστικό (Α. Γραμματικάκη-Αλεξίου/Ζ. Παπασιώτη-Πασιά/Ε. Βασιλακάκης, Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο, 2002, σ. 256, Αρβανιτάκης σε Κεραμέα/Κονδύλη/Νίκα, Ερμηνεία ΚΠολΔ II, Εισαγ. 739-866 αρ. 17, ΕφΑΘ 7226/1998 ΕλλΔνη 1999.1757). Η συνήθης διαμονή είναι έννοια πραγματική, εύκολα μπορεί να προσδιορισθεί (επειδή προϋποθέτει μια μακρά παραμονή σε ένα τόπο) και εξαρτάται λιγότερο από κάποιο κανόνα δικαίου και περισσότερο από τα πραγματικά περιστατικά που συνδέουν ένα άτομο με μία συγκεκριμένη χώρα (ΑΠ 803/2000 ΝοΒ 2001.1312). Περαιτέρω, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 19 π.δ. 220/2007 με το οποίο έγινε προσαρμογή στην οδηγία 2003/9/ΕΚ σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων άσυλο, που διατηρήθηκε σε ισχύ με το άρθρο 30 παρ.6 Ν. 4540/2018 (ΦΕΚ Α 91/22.5.2018): «ι. Προκειμένου περί ασυνόδευτων ανηλίκων, οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν αμέσως τα κατάλληλα μέτρα, ώστε να εξασφαλίζεται η αναγκαία εκπροσώπησή τους. Προς τούτο οι αρμόδιες αρχές ενημερώνουν τον εισαγγελέα ανηλίκων και όπου δεν υπάρχει τον κατά τόπον αρμόδιο εισαγγελέα πρωτοδικών, ο οποίος ενεργεί ως προσωρινός επίτροπος και προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για το διορισμό επιτρόπου του ανηλίκου» ενώ σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2 περ. ε του Ν. 4540/2018 «ασυνόδευτος ανήλικος είναι ο ανήλικος, ο οποίος φθάνει στην Ελλάδα χωρίς να συνοδεύεται από πρόσωπο που ασκεί, σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο, τη γονική του μέριμνα ή την επιμέλεια του ή από ενήλικο συγγενή που ασκεί στην πράξη τη φροντίδα του και για όσο χρόνο η άσκηση των καθηκόντων αυτών δεν έχει ανατεθεί σε κάποιο άλλο πρόσωπο σύμφωνα με το νόμο. Στον ορισμό αυτό περιλαμβάνεται και ο ανήλικος που παύει να συνοδεύεται μετά την είσοδο του στην Ελλάδα». Τέλος, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 12 του ν.δ. 3989/1959 «Περί κυρώσεως της πολυμερούς Συμβάσεως περί της Νομικής Καταστάσεως των Προσφύγων», η προσωπική κατάσταση των προσφύγων διέπεται από τους νόμους της χώρας κατοικίας ή, εν ελλείψει κατοικίας, από τους νόμους της χώρας της διαμονής αυτών (ΜΠρΘεσ 25756/2009 ΤΝΠ-ΔΣΑ, ΜΠΡ ΘΕΣΣΑΛ1063/2012, Νόμος).

Με την υπό κρίση αίτηση, που εισάγεται αυτεπαγγέλτως προς συζήτηση, αφού τέθηκε υπόψη της η από 22-8-2018 γνωστοποίηση της Αντιεισαγγελέα Πρωτοδικών Λάρισας, η Προεδρεύουσα Πρωτοδίκης Ελένη Μπαλατσού ζητεί να διορισθεί επίτροπος του ασυνόδευτου ανήλικου Ιρακινού υπηκόου] …………. ο οποίος γεννήθηκε στις 24-10-2001 και διαμένει στο Ανοιχτό Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών που εδρεύει στο Κουτσόχερο Λάρισας. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η αίτηση παραδεκτά (άρθρα 747 § 4,748 και 796 § 2 ΚΠολΔ) και αρμοδίως καθʼ ύλη (άρθρο 740 § ι ΚΠολΔ) και κατά τόπο (άρθρο 796 § 1 ΚΠολΔ) εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού κατά την προκείμενη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (739 επ ΚΠολΔ) και είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις προαναφερόμενες διατάξεις καθώς και σε εκείνες των άρθρων 1589, 1591, 1592, 1593, 1594, 1598, 1603, 1647 και 1648 ΑΚ. Πρέπει, επομένως, η αίτηση να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα, εφόσον για το παραδεκτό της συζήτησης έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 748 §§ 2 και 4 ΚΠολΔ προδικασία, με την επίδοση αντιγράφου της αίτηση στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Λάρισας και στον προτεινόμενο ως επίτροπο ... (βλ. τις από 24-8-2018 και 11-9-2018 εκθέσεις επίδοσης του επιμελητή Δικαστηρίων του Πρωτοδικείου Λάρισας ….).

Από τα έγγραφα που υπάρχουν στο φάκελο της δικογραφίας και από όσα κατέθεσε χωρίς όρκο ο προτεινόμενος επίτροπος .... αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Ο ασυνόδευτος ανήλικος Ιρακινός υπήκοος ... που γεννήθηκε στις 24-10-2001 και είναι σήμερα ηλικίας 17 ετών προέρχεται από πολυμελή πυρηνική οικογένεια που αποτελείται από τους δύο γονείς του, τον ίδιο και τα έτερα επτά αδέλφια του. Λόγω αναταραχών που επικρατούν στο Ιράκ τον Σεπτέμβριο του 2017 αποφάσισε να εγκαταλείψει τη χώρα του μαζί με τον ενήλικο φίλο του.

Ο ως άνω ανήλικος μαζί με τον ενήλικο φίλο του ξεκίνησαν το ταξίδι τους από το Ιράκ προς την Τουρκία και ήρθαν στην Ελλάδα μέσω των ελληνοτουρκικών συνόρων προς το Φυλάκιο Ορεστιάδας, στη συνέχεια διαμείναν σε camp για 2,5 συνέχεια μετακινήθηκαν στο Ανοικτό Κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών του Κουτσόχερου Λάρισας όπου διαμένουν έως σήμερα. Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι ο παραπάνω ανήλικος εισήλθε παράνομα στη χώρα, στερούμενος ταξιδιωτικών εγγράφων, χωρίς να συνοδεύεται από κάποιον συγγενή ή από κάποιο δικαιούμενο από το νόμο πρόσωπο. Συνεπώς, παρίσταται ανάγκη διορισμού επιτρόπου για την προστασία αυτού και την εν γένει ομαλή σωματική και ψυχική ανάπτυξη του. Κατάλληλο πρόσωπο για το λειτούργημα του επιτρόπου κρίνεται ο ενήλικος φίλος του ιρανικής καταγωγής, ενόψει του ότι διατηρεί με τον ανήλικο φιλικές σχέσεις, διαμένουν μαζί στο ίδιο κοντέινερ στο Ανοικτά Κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών του Κουτσόχερου Λάρισας και ο ίδιος ο ανήλικος, του οποίου η γνώμη ενόψει και της ηλικίας του εκτιμάται εξέφρασε στην κοινωνική λειτουργό της Κινητής Μονάδας ΑΡΣΙΣ Βόλου που διερευνά τη συγκεκριμένη υπόθεση την επιθυμία του να συνεχίσει να διαμένει μαζί του και να οριστεί αυτός ως επίτροπός του. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το Δικαστήριο προχώρησε στην κρίση του λαμβάνοντας υπόψη την από 5-6-2018 έκθεση κοινωνικής έρευνας της ως άνω κοινωνικής λειτουργού, στην οποία αναφέρεται ότι στην παρούσα φάση καταλληλότερο πρόσωπο για να διορισθεί ως επίτροπος του άνω ασυνόδευτου ανηλίκου είναι ο ανωτέρω ενήλικος φίλος του. Κατόπιν τούτων, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή ως ουσιαστικά βάσιμη, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό. Περαιτέρω, το παρόν Δικαστήρια κρίνει ότι πρέπει να διορισθεί ο Ειρηνοδίκη Λάρισας ως .υπεύθυνος για την άσκηση των έργων του εποπτικού συμβουλίου. Τέλος, πρέπει να διαταχθεί, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1598 ΑΚ, η Γραμματέας του Δικαστηρίου τούτου αφενός μεν να καταχωρήσει το διατακτικό της παρούσας απόφασης στο ειδικό βιβλίο, που τηρείται για το σκοπό αυτό στη Γραμματεία αυτού του Δικαστηρίου,-αφετέρου δε να επιμεληθεί για την επίδοση της παρούσας στα πρόσωπα, πού αναφέρονται στην παραπάνω διάταξη, όπως ειδικότερα ορίζεται στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΕΧΕΤΑΙ την αίτηση.

ΘΕΤΕΙ υπό επιτροπεία τον ασυνόδευτο ανήλικο Ιρακινό υπήκοο .... που γεννήθηκε στις 24-10-2001 και διαμένει στο Ανοικτό Κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών του Κουτσόχερου Λάρισας.

ΔΙΟΡΙΖΕΙ ως επίτροπο του άνω ανηλίκου τον ενήλικο .... ιρανικής καταγωγής, ο οποίος ομοίως κατοικεί στο Ανοικτό Κέντρο φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών του Κουτσόχερου Λάρισας.

ΔΙΟΡΙΖΕΙ τον Ειρηνοδίκη Λάρισας ως υπεύθυνο για την άσκηση των έργων του εποπτικού συμβουλίου.

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ τη Γραμματέα του Δικαστηρίου να προβεί στην καταχώριση του διατακτικού της απόφασης στο ειδικό βιβλίο, που τηρείται για το σκοπό αυτό.

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ, με επιμέλεια της Γραμματέα αυτού του Δικαστηρίου, την επίδοση της παρούσας στον επίτροπο, στον Εισαγγελέα και στην αρμόδια Κοινωνική Υπηρεσία.

ΚΡΙΘΗΚΕ, ΑΠΟΦΑΣΙΣΘΗΚΕ και ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στη Λάρισα, στις 7 Ιανουαρίου 2019.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ