ΤΡΑΠΕΖΑ
ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»
ΜονΔΠρΑθ 7839/2020
Δημοτικά λιμενικά ταμεία - Συντήρηση έργων και
υποδομών στη ζώνη λιμένα - Ευθύνη προς αποζημίωση -.
Η
αρμοδιότητα συντήρησης έργων και υποδομών που βρίσκονται σε ζώνη λιμένα,
υπαγόμενη στην αρμοδιότητα διαχείρισης, χρήσης και εκμετάλλευσης αυτής, ανήκει
στα Λιμενικά Ταμεία και πλέον στα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία των Δήμων που αυτά
εντάσσονται, τα οποία έχουν ξεχωριστή και αυτοτελή νομική προσωπικότητα. Αγωγή
για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης που προκλήθηκε από τον τραυματισμό
της ενάγουσας, καθώς περπατούσε σε πεζογέφυρα εντός ζώνης λιμένα, ο οποίος
οφείλεται σε παραλείψεις των οργάνων των εναγομένων, ειδικότερα σε παράλειψη
συντήρησης της εν λόγω πεζογέφυρας. Η αγωγή, κατά το μέρος που στρέφεται κατά
του Δήμου απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
Αριθ. Απόφασης: 7839/2020
Γ.Α.Κ.: ./2015
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ
ΑΘΗΝΑΣ
Τμήμα 17ο Μονομελές
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε
δημόσια στο ακροατήριό του στις 11 Φεβρουαρίου 2020, με δικαστή τον Ιωάννη Κουτρίκη, Πρωτοδίκη Δ.Δ., και γραμματέα την Ακριβή
Σταθοπούλου, δικαστική υπάλληλο,
γ ι α ν α δικάσει την
αγωγή με χρονολογία καταθέσεως 30-7-2015,
τ η ς ..., κατοίκων Πόρτο
Ράφτη Αττικής (οδός ...), η οποία παραστάθηκε διά του πληρεξουσίου δικηγόρου
Βασιλείου Γλυκού,
κ α τ ά: 1) του Δήμου
Μαρκόπουλου Μεσογαίας Αττικής που εκπροσωπείται
νομίμως από τον Δήμαρχό του, και 2) του Ν.Π.Δ.Δ. με την επωνυμία «Δημοτικό
Λιμενικό Ταμείο Μαρκοπούλου Μεσογαίας», που
εκπροσωπείται νόμιμα, οι οποίοι παραστάθηκαν με δήλωση του άρθρου 133 παρ. 2
του Κ.Δ.Δ. του πληρεξούσιου δικηγόρου Αποστόλου Παπακωνσταντίνου.
Κατά τη συζήτηση η
διάδικος που εμφανίστηκε και παραστάθηκε ανέπτυξε τους ισχυρισμούς της και
ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Αφού μελέτησε τη
δικογραφία
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, με την
κρινόμενη αγωγή, η ενάγουσα ζητά να υποχρεωθούν τα εναγόμενα να της καταβάλουν
με βάση τις διατάξεις του άρθρου 105-106 Εισ.Ν.Α.Κ., νομιμοτόκως, το ποσό των 60.000,00 ευρώ, ως χρηματική
ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη από τις παράνομες παραλείψεις των
οργάνων των εναγομένων, εξαιτίας των οποίων, όπως αυτή ισχυρίζεται,
τραυματίστηκε περπατώντας σε πεζογέφυρα στην περιοχή Αγίας Μαρίνας στο Πόρτο
Ράφτη Αττικής, την 12η/4/2014.
2. Επειδή με το άρθρο 2
παρ. 4 του ν. 2575/1998 αντικαταστάθηκε η παράγραφος 1 του άρθρου 7 του ν.δ/τος 2942/1954 (Α΄ 211), ως
εξής: «Η χρήση και εκμετάλλευση των χώρων της ‘ζώνης λιμένος’ και όσων εξομοιώνονται με αυτούς σύμφωνα με
το άρθρο 3 του ν.δ/τος
444/1970 (Α΄ 39) ανήκει στο Λιμενικό Ταμείο …», στο άρθρο 103 του ν. 3852/2010 (Φ.Ε.Κ. Α΄
87) ορίζεται ότι: «1. Κάθε δήμος μπορεί να συνιστά ή να έχει: α) … β) Ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου για τη διοίκηση και
διαχείριση ζώνης λιμένα, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία…» και στο άρθρο 3 του ν.δ/τος 444/1970 ορίζεται ότι: «1. Οι λιμένες εν γένει περιλαμβάνουν και τμήμα εδάφους, καλούμενον "χερσαία ζώνη λιμένος", διήκον καθ` όλον το μήκος του λιμένος, βάσει του σχεδίου αυτού και
περιλαμβάνον: α) … β) Επί μη περιφράκτων λιμένων τα τεχνικά έργα, κρηπιδώματα, προβλήτας, αποβάθρας προκυμαίας, κυματοθραύστας, εξέδρας και παραλίας, τους εν γένει χώρους ... 2. … 4. Προς λιμένας και την χερσαίαν ζώνην αυτών εξομοιούνται
οι κατά μήκος των ακτών χώροι εις ους: α) … δ) Υφίστανται εγκαταστάσεις και κτίσματα αμέσου ναυτικού ενδιαφέροντος, συνιστώντα εξοπλισμόν των παραλίων, … οίον: …, ιχθυόσκαλαι, εγκαταστάσεις ναυταθλητικών σωματείων και χώροι αποθέσεως μέσων εργασίας από θαλάσσης,
κατά το απαραίτητον προς εξυπηρέτησιν
των ανωτέρω και μόνον σκοπών τμήμα εδάφους».
3. Επειδή, περαιτέρω, στο
άρθρο 28 το ν. 2738/1999 “Συλλογικές Διαπραγματεύσεις στη Δημόσια Διοίκηση, μονιμοποιήσεις συμβασιούχων αορίστου χρόνου και άλλες διατάξεις” (Φ.Ε.Κ. Α΄
180) ορίζεται ότι: «1.(όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 26 παρ. 5 του ν. 3013/2002, Φ.Ε.Κ. Α΄
102) Με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται με πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Εμπορικής Ναυτιλίας και μετά από γνώμη του
Δημοτικού ή Νομαρχιακού Συμβουλίου, μπορούν να μεταφέρονται σε Δήμους ή
Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, αρμοδιότητες υφιστάμενων, κατά τη δημοσίευση του
παρόντος, Λιμενικών Ταμείων. ... 2. Οι μεταφερόμενες αρμοδιότητες ασκούνται από
δημοτικά ή νομαρχιακά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ... που συνιστώνται, με
τα ανωτέρω προεδρικά διατάγματα, στους αντίστοιχους δήμους ή νομαρχιακές
αυτοδιοικήσεις, αποκλειστικά γι` αυτόν το σκοπό. ... . Τα νομικά αυτά πρόσωπα
φέρουν την επωνυμία “Λιμενικό Ταμείο ...”, όπου η λέξη “Ταμείο” ακολουθεί το όνομα του οικείου δήμου ή νομαρχιακής αυτοδιοίκησης που το συνιστά.
...». Κατ' εξουσιοδότηση της ως άνω διατάξεως του άρθρου 28 παρ.1 του ν. 2738/1999 εκδόθηκε το π.δ.
272/2003 “Μεταφορά αρμοδιοτήτων του Λιμενικού Ταμείου Πόρτο Ράφτη στο
Δήμο Μαρκοπούλου Μεσογαίας και σύσταση Δημοτικού
Λιμενικού Ταμείου Μαρκοπούλου Μεσογαίας» (Φ.Ε.Κ. Α΄
242) , το οποίο ορίζει στο άρθρο 1 ότι: «Μεταφέρονται οι αρμοδιότητες του
Λιμενικού Ταμείου Πόρτο Ράφτη που αφορούν το Δήμο Μαρκοπούλου Μεσογαίας στο Δήμο αυτό και συνιστάται νομικό πρόσωπο
δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Μαρκοπούλου Μεσογαίας» και έδρα το Δήμο Μαρκοπούλου Μεσογαίας,
το οποίο λειτουργεί σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ/τος 410/95 (Φ.Ε.Κ. Α` 231)
και ασκεί τις αρμοδιότητές του σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του ν.
2738/1999, όπως ισχύει.». Τέλος, όπως προκύπτει από την υπ’ αριθ. 2669/1982 (Φ.Ε.Κ. Δ΄
449) απόφαση του Νομάρχη Αττικής και την υπ’ αριθ. Α.5404/692/1983 (Φ.Ε.Κ. Δ΄ 52) απόφαση του Υπουργού
Οικονομικών, στη ζώνη λιμένα Πόρτο Ράφτη υπάγεται και το ακρωτήρι της Αγίας
Μαρίνας, όπου βρίσκεται η επίμαχη πεζογέφυρα.
4. Επειδή, σύμφωνα με τις
ανωτέρω διατάξεις, η αρμοδιότητα συντήρησης έργων και υποδομών που βρίσκονται σε
ζώνη λιμένα, υπαγόμενη στην αρμοδιότητα διαχείρισης, χρήσης και εκμετάλλευσης
αυτής, ανήκει στα Λιμενικά Ταμεία και πλέον στα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία των
Δήμων που αυτά εντάσσονται, τα οποία έχουν ξεχωριστή και αυτοτελή νομική
προσωπικότητα. Συνεπώς, το δεύτερο εναγόμενο είχε, κατά τον κρίσιμο χρόνο, την
ευθύνη συντήρησης της πεζογέφυρας στην ζώνη λιμένος στο Πόρτο Ράφτη, στην οποία
εντάσσεται και το ακρωτήρι της Αγίας Μαρίνας και, ως εκ τούτου, είναι το μόνο
παθητικώς νομιμοποιούμενο νομικό πρόσωπο, η, δε, κρινόμενη αγωγή νομίμως
στρέφεται κατ’
αυτού. Αντίθετα, η αγωγή, κατά το μέρος που στρέφεται κατά του Δήμου Μαρκοπούλου Μεσογαίας Αττικής πρέπει να απορριφθεί ως απαράδεκτη.
5. Επειδή, ο Εισαγωγικός
Νόμος του Αστικού Κώδικα (Εισ.Ν.Α.Κ., π.δ. 456/1984, Φ.Ε.Κ. Α΄ 164) στο άρθρο 105 ορίζει ότι:
«Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση
της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε
αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που
υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. …» και στο άρθρο 106 αυτού ορίζεται ότι: «Οι διατάξεις των δυο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων,
των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις
των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Κατά την έννοια των διατάξεων
αυτών, ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση
γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή
από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες
υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή
από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές
αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των
δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου.
Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου,
τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή
παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν
παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη
συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία,
τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (βλ. Σ.τ.Ε.
15/2018, 1140/2017, 2664/2015, 523, 2429, 3793/2014, 266/2013, 424/2012,
4133/2011). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι,
μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή
παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του οργάνου και της
ζημίας που επήλθε. Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της
κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί
αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων και χωρίς τη
μεσολάβηση άλλου περιστατικού να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη
συγκεκριμένη περίπτωση (βλ. Σ.τ.Ε. 1140, 2376/2017, 1900/2015, 877/2013 7μ.,
473/2011). Δεν αποκλείεται καταρχήν η ύπαρξη του αιτιώδους συνδέσμου από το
γεγονός ότι στο αποτέλεσμα συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του βλαβέντος, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος (βλ.
Σ.τ.Ε. 1398, 877/2013 7μ., 473/2011). Περαιτέρω, το άρθρο 932 του Αστικού
Κώδικα (Α.Κ., π.δ. 456/1984, Α΄ 164), προβλέπει ότι:
«Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή
ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική
ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως για εκείνον που έπαθε
προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του.
…». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι παρέχεται στο δικαστήριο της ουσίας η ευχέρεια,
αφού εκτιμήσει τα πραγματικά περιστατικά που θέτουν υπόψη του οι διάδικοι (βαθμό
πταίσματος του υπόχρεου, είδος προσβολής, περιουσιακή και κοινωνική κατάσταση
των μερών κ.λπ.) και με βάση τους κανόνες της κοινής πείρας και λογικής, να
επιδικάσει χρηματική ικανοποίηση και να καθορίσει το εύλογο ποσό αυτής, αν
κρίνει ότι επήλθε στον αδικηθέντα ηθική βλάβη (βλ. Σ.τ.Ε. 877/2013 7μ.).
6. Επειδή, στην προκείμενη
περίπτωση από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Η ενάγουσα φέρεται
ότι στις 12-9-2014 και περί ώρα 8:00 μ.μ. τραυματίστηκε στο αριστερό χέρι και
πόδι, καθώς περπατούσε στην ξύλινη πεζογέφυρα στην περιοχή της Αγίας Μαρίνα στο
Πόρτο Ράφτη. Συγκεκριμένα ισχυρίζεται ότι, λόγω ύπαρξης τρύπας στην ξύλινη
κατασκευή, σε σημείο που δεν υπήρχε φωτισμός τη νύχτα και εξαιτίας δυσκολίας
στην όρασή της από τα φώτα διερχόμενων οχημάτων στην παρακείμενη οδό, έπεσε στο
εν λόγω κενό με αποτέλεσμα τον ανωτέρω τραυματισμό της. Ήδη με την κρινόμενη
αγωγή, η ενάγουσα ζητά να υποχρεωθούν οι εναγόμενοι να της καταβάλουν το ποσό
των 60.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω της που υπέστη από τον ανωτέρω
τραυματισμό της, ο οποίος οφείλεται, όπως ισχυρίζεται σε παράνομες παραλείψεις
των οργάνων των εναγομένων. Ειδικότερα, ισχυρίζεται τα εναγόμενα παρέλειψαν τη
συντήρηση της εν λόγω πεζογέφυρας, καθώς σε αυτήν ακόμη και έως σήμερα υπάρχουν
τρύπες που δεν έχουν καλυφθεί, με αποτέλεσμα αυτή να είναι επικίνδυνη για τους
περπατητές. Προς απόδειξη των ισχυρισμών της προσκομίζει, μεταξύ άλλων, τα
εξής: α) φωτογραφίες του τόπου ατυχήματος και της πεζογέφυρας, από τις οποίες
άλλες φέρουν ημερομηνίες λήψεως την 12η-2-2019, άλλες την 3η-6-2019, άλλες την
17η-6-2019, άλλες την 4η-7-2019, άλλες την 6η-7-2019, άλλες την 9η-11-2019 και
άλλες δεν φέρουν ημερομηνία λήψεως, από τις οποίες προκύπτει ότι η ύπαρξη
μικρών κενών στην εν λόγω ξύλινη πεζογέφυρα, β) σχόλια κατοίκων ή διερχομένων
από την εν λόγω πεζογέφυρα, αναρτημένα σε ιστοσελίδα, κατά το έτος 2018, που
σχολιάζουν την κατάσταση της εν λόγω πεζογέφυρας, γ) τις υπ’ αριθ. ./8-11-2019 νομότυπες συμβολαιογραφικές ένορκες βεβαιώσεις των ..., οι οποίοι βεβαιώνουν τους ισχυρισμούς της ενάγουσας σχετικά με την κατάσταση της πεζογέφυρας, ο, δε, δεύτερος βεβαιώνει ότι υπέστη και ο ίδιος τραυματισμό περπατώντας σε αυτήν,
δ) παραπεμπτικά εξετάσεων, υπερηχογραφήματα και ιατρικές εξετάσεις, κατά το
ευρύτερο χρονικό διάστημα από 22-9-2014 έως 19-8-2015, καθώς και φωτογραφίες
από τις οποίες προκύπτει ο τραυματισμός της ενάγουσας στο αριστερό της πόδι.
7. Επειδή, ο ισχυρισμός
της ενάγουσας ότι υπέστη τον ανωτέρω περιγραφόμενο τραυματισμό της,
διαβαίνοντας την εν λόγω πεζογέφυρα, δεν αποδεικνύεται προσηκόντως. Και τούτο
διότι, αν και αποδεικνύεται ο τραυματισμός στο αριστερό της πόδι (βλ.
προσκομιζόμενα ιατρικά στοιχεία), δεν αποδεικνύεται ούτε προκύπτει από τα
στοιχεία του φακέλου αφενός η ύπαρξη κακοτεχνίας στην επίμαχη πεζογέφυρα κατά
το χρόνο του ατυχήματος της ενάγουσας (12-9-2014), αφετέρου ο συσχετισμός του
τραυματισμού της ενάγουσας με τις τυχόν υπάρχουσες κακοτεχνίες στην επίδικη
πεζογέφυρα κατά το χρόνο αυτό, όπως με άμεση δήλωση του ατυχήματός της ενώπιον
των αρμοδίων αρχών, οι οποίες θα προέβαιναν σε αυτοψία των συνθηκών του
ατυχήματος της ενάγουσας αλλά και της κατάστασης της επίμαχης πεζογέφυρας κατά
το χρόνο του ατυχήματος. Οι, δε, προσκομιζόμενες εκ μέρους της φωτογραφίες,
ένορκες βεβαιώσεις καθώς και οι εκτυπώσεις από σχόλια αναρτημένα σε ιστοσελίδες
φέρουν ημερομηνίες λήψεως ή συντάξεως, αντίστοιχα, πολύ μεταγενέστερες (έτη
2018 και 2019) σε σχέση με το χρόνο του τραυματισμού της ενάγουσας (12-9-2014)
και, συνεπώς, δεν δύνανται να συσχετιστούν τόσο με την κατάσταση εν γένει της
εν λόγω πεζογέφυρας κατά το χρόνο του ατυχήματος όσο και με τον τραυματισμό της
ενάγουσας. Ειδικότερα, οι προσκομιζόμενες ένορκες βεβαιώσεις δεν συνοδεύονται
από, περαιτέρω, πραγματικά στοιχεία ώστε να αποδεικνύεται η αλήθεια των βεβαιωθέντων,
ιδίως κατά τον επίμαχο χρόνο του ατυχήματος (12-9-2014). Ως εκ τούτου, με τα
δεδομένα αυτά και σύμφωνα με τις διατάξεις που προπαρατέθηκαν
και ερμηνεύτηκαν, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν προκύπτει ευθύνη των οργάνων του
εναγόμενου Ταμείου από τυχόν παράνομη παράλειψη τους, για την πρόκληση του
τραυματισμού της ενάγουσας, απορριπτομένων των
σχετικών ισχυρισμών της ως αναπόδεικτων και αβασίμων.
8. Επειδή, κατ’
ακολουθίαν, η κρινόμενη αγωγή πρέπει να απορριφθεί και, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, η ενάγουσα να απαλλαγεί από τα δικαστικά έξοδα των εναγόμενων (άρθρο 275 παρ. 1 εδαφ. 5 του Κ.Δ.Δ.).
ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ