ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ »

ΠΠρΠατρών 435/2020

Ευθύνη από δημοσίευμα - Ανάρτηση στο διαδίκτυο - Ειδική διαδικασία εκδίκασης διαφορών -.

Θέσπιση ειδικής διαδικασίας εκδίκασης διαφορών που αφορούν ευθύνη από δημοσίευμα που θίγει την τιμή ή την υπόληψη παντός προσώπου. Ανάλογη εφαρμογή και επί προσβολών προσωπικότητας που συντελούνται στο διαδίκτυο μέσο ηλεκτρονικών σελίδων ή άλλων διαδικτυακών ιστοτόπων που λειτουργούν ως διεθνές μέσο διακίνησης πληροφοριών.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Πατρών Βασίλη Γαλανόπουλου, εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών).

ΑΠΟΦΑΣΗ 435/2020

ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΕΙΔΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές Θεοδώρα - Μαρία Βρετού, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Αθανάσιο Τζιούμη, Πρωτοδίκη, Μαγδαληνή Βαρβαρέσου, Πρωτοδίκη - Εισηγήτρια, και από τη Γραμματέα Αγγελική Ρουμελιώτη.

Συνεδρίασε, δημόσια, στο ακροατήριο του, στις 9 Απριλίου 2019, για να δικάσει την υπόθεση:

Του καλούντος - ενάγοντος: ..., ο οποίος παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου δικηγόρου του, Γεωργίου Ιατρού.

Του καθ' ου η κλήση - εναγομένου: ..., ο οποίος παραστάθηκε μετά της πληρεξούσιας δικηγόρου του, Αικατερίνης Αυγέρη.

Ο καλών ζητεί να γίνει δεκτή η από 5-9-2017 αγωγή αυτού, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου με αριθμό εκθέσεως καταθέσεως δικογράφου ./5-9-2017, προσδιορίσθηκε αρχικώς για τη δικάσιμο της 20-3-2018, οπότε συζητήθηκε και εκδόθηκε η με αριθμό 745/2018 μη οριστική απόφαση του Δικαστηρίου αυτού (Τακτική Διαδικασία), με την οποία παραπέμφθηκε η αγωγή προς εκδίκαση σε άλλη συνεδρίαση του Δικαστηρίου τούτου κατά την προσήκουσα διαδικασία των άρθρων 591 επ. ΚΠολΔ, με συνέπεια να επαναφέρεται προς περαιτέρω συζήτηση διά της υπό κρίση από 26-11-2018 κλήσεως του ενάγοντος, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου με αριθμό εκθέσεως καταθέσεως δικογράφου ./26-11-2018, προσδιορίσθηκε αρχικώς για τη δικάσιμο της 15-1-2019, οπότε και αναβλήθηκε για τη μνημονευόμενη στην αρχή της παρούσας δικάσιμο, οπότε εκφωνήθηκε και συζητήθηκε με τη σειρά της από το πινάκιο.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων, αφού ανέπτυξαν τους ισχυρισμούς τους, ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στα πρακτικά και στις προτάσεις τους.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Νόμιμα φέρεται ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου προς συζήτηση με την από 26-11-2018 με αριθμό κατάθεσης δικογράφου ./2018 κλήση του καλούντος - ενάγοντος η από 5-9-2017 με αριθμό κατάθεσης δικογράφου ./5-9-2017 αγωγή του. Η υπό κρίση από 5-9-2017 αγωγή είχε συζητηθεί στη δικάσιμο της 20ης-3-2018 και εκδόθηκε η υπ' αριθμ. 745/2018 απόφαση αυτού του Δικαστηρίου (Τακτική Διαδικασία), με την οποία η αγωγή παραπέμφθηκε να δικασθεί σε άλλη συνεδρίαση του Δικαστηρίου τούτου κατά την προσήκουσα διαδικασία των άρθρων 591 επ. ΚΠολΔ.

Κατά το άρθρο μόνο παρ. 1 Ν. 1178/1981, ο ιδιοκτήτης παντός εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, καθώς και σε χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, οι οποίες υπαίτια προξενήθηκαν με δημοσίευμα, που θίγει την τιμή ή την υπόληψη παντός ατόμου, έστω και αν η κατά το άρθρο 914 ΑΚ υπαιτιότητα, η κατά το άρθρο 919 ΑΚ πρόθεση και η κατά το άρθρο 920 ΑΚ γνώση ή υπαίτια άγνοια, συντρέχει στο συντάκτη του δημοσιεύματος ή, αν αυτός είναι άγνωστος, στον εκδότη ή τον διευθυντή σύνταξης του εντύπου. Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι για την κατά το άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα ανάλογη χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης του αδικηθέντος από κάποια από τις προβλεπόμενες στην προηγούμενη παράγραφο πράξεις το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ιδίως: α) τις επιπτώσεις του δημοσιεύματος στον αδικηθέντα, καθώς και στο οικογενειακό, κοινωνικό και επαγγελματικό περιβάλλον του, β) το είδος, τη φύση, τη σπουδαιότητα, τη βαρύτητα και την απαξία των γεγονότων, πράξεων ή χαρακτηρισμών που του αποδόθηκαν με το δημοσίευμα, γ) το είδος της προσβολής, που υπέστη, δ) την ένταση του πταίσματος του εναγομένου, ε) τις συνθήκες τέλεσης της αδικοπραξίας, και στ) την κοινωνική και οικονομική κατάσταση των διαδίκων. Κατά την παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου, όπως είχε αντικατασταθεί με το άρθρο 4 παρ. 13 Ν. 2328/1995 (ΦΕΚ τ. Α' 159) και αντικαταστάθηκε εκ νέου με το άρθρο 37 παρ. 2 Ν. 4356/2015 (ΦΕΚ τ. Α' 181/24.12.2015), με έναρξη ισχύος από τη δημοσίευση της την 24.12.2015,0 αδικηθείς, πριν ασκήσει αγωγή για την προσβολή, που υπέστη, υποχρεούται να καλέσει με έγγραφη, εξώδικη πρόσκληση του τον ιδιοκτήτη του εντύπου ή, όταν αυτός είναι άγνωστος, τον εκδότη ή το διευθυντή σύνταξης του, να αποκαταστήσει την προσβολή με την καταχώριση σε αυτό κειμένου, που του υποδεικνύει. Στο κείμενο αυτό προσδιορίζονται και οι λέξεις ή φράσεις, που θεωρήθηκαν προσβλητικές, και πρέπει να ανακληθούν και οι λόγοι, για τους οποίους η συγκεκριμένη αναφορά υπήρξε προσβλητική. Η αποκατάσταση θεωρείται ότι επήλθε αν ο ιδιοκτήτης του εντύπου, άλλως ο εκδότης ή ο διευθυντής σύνταξης αυτού, εντός διαστήματος δέκα (10) ημερών ή, σε κάθε περίπτωση, στο αμέσως επόμενο τεύχος: α) ανακαλέσει ρητά την προσβολή με την παραπάνω δημοσίευση, που γίνεται στην ίδια ή, αν δεν υπάρχει αυτή, σε ανάλογη θέση και φύλλο της αντίστοιχης ημέρας κυκλοφορίας της εφημερίδας, που είχε καταχωριστεί η αρχή του επιλήψιμου δημοσιεύματος, και σε έκταση και μέγεθος ανάλογο με το τελευταίο- και β) κοινοποιήσει στον αδικηθέντα το ως άνω δημοσίευμα αποκατάστασης. Η παρέλευση άπρακτου διαστήματος δέκα (10) ημερών ή η μη δημοσίευση στο αμέσως επόμενο τεύχος θεωρείται άρνηση εκ μέρους του ιδιοκτήτη ή εκδότη του εντύπου. Η παράλειψη της παραπάνω διαδικασίας έχει ως συνέπεια την απόρριψη της αγωγής ως απαράδεκτης. Η αγωγή αποζημίωσης της παραγράφου 2 πρέπει να ασκηθεί εντός έξι (6) μηνών από την πάροδο της προθεσμίας των δέκα (10) ημερών ή της ρητής αρνητικής απάντησης, εφόσον αυτή έχει δοθεί νωρίτερα, ή από την έκδοση του αμέσως επόμενου τεύχους. Εάν λάβει χώρα η αποκατάσταση της προσβολής, σύμφωνα με τα παραπάνω, δεν μπορεί να υπάρξει αστική αξίωση κατά την παράγραφο 2 [...]. Οι προαναφερόμενες διατάξεις εφαρμόζονται ανάλογα και επί προσβολών της προσωπικότητας, οι οποίες συντελούνται στο διαδίκτυο (internet), μέσω ηλεκτρονικών ιστοσελίδων ή άλλων διαδικτυακών ιστοτόπων (όπως blogs), που λειτουργούν ως διεθνές μέσο διακίνησης πληροφοριών, εν όψει του ότι για τις προσβολές αυτές δεν υπάρχει ιδιαίτερο θεσμικό πλαίσιο και η αντιμετώπιση τους δεν μπορεί να γίνει παρά μόνο με την αναλογική εφαρμογή της ήδη υπάρχουσας νομοθεσίας για τις προσβολές της προσωπικότητας μέσω του έντυπου (εφημερίδες, περιοδικά) ή tou ηλεκτρονικού (τηλεόραση, ραδιόφωνο) τύπου, αφού και η ραγδαίως αναπτυσσόμενη διαδικτυακή πληροφόρηση, που προσφέρεται από το internet σε πολυμεσική μορφή (multimedia) καθιστά την χρήση αυτού (internet) εκτός από «ομιλητή» και «αποδέκτη» πληροφοριών προσιτών με τον τρόπο αυτό σε κάθε πολίτη (ΑΠ 576/2015, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Κοντολογίς, η διαδικτυακή πληροφόρηση δεν διαφέρει ως προς τα ουσιώδη στοιχεία της από εκείνη, που παρέχεται από τον ηλεκτρονικό τύπο, ιδίως δε ως προς τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά της, που οδήγησαν το Νομοθέτη στην καθιέρωση ειδικής διαδικασίας για την εκδίκαση των διαφορών, που ανακύπτουν από τη λειτουργία τους, ήτοι την εμβέλεια δράσης τους, που μάλιστα στο διαδίκτυο είναι παγκόσμια, και συνακόλουθα του αριθμού των αποδεκτών όσων δια αυτού διαδίδονται, που μεγεθύνει την προβολή εκείνου, που θίγεται από τη διάδοση συκοφαντικών, δυσφημιστικών ή εξυβριστικών ισχυρισμών (βλ. ΕφΑΘ 963/2016, ΕφΑΘ 3071/2014, ΕφΔωδ 220/2013, ΕφΔωδ 36/2011 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠειρ 680/2009 ΤΝΠ Δ ΣΑ, ΠολΠρΑΘ 643/2020, αδημ, ΠολΠρΑΘ 1101/2018, ΕφΑΔΠολΔ 7/2018, σελ. 750 επ, ΠολΠρΑΘ 2718/2017, ΔΙΜΕΕ 1/2018, σελ. 70 επ., ΠΠΑΘ 61/2016, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Σημειώνεται ότι η παράγραφος 5 του ως άνω νόμου αντικαταστάθηκε ως άνω, όπως προαναφέρθηκε, με την παράγραφο 2 του άρθρου 37 του ν. 4356/2015. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού σκοπός της εν λόγω ρύθμισης είναι να στηριχθεί η αποτελεσματική εφαρμογή των δικαιωμάτων που απορρέουν από το άρθρο 14 παρ. 5 του Συντάγματος (δικαιώματα λόγω προσβολής από δημοσίευμα ή εκπομπή) με την σύνδεση τους με τη διαδικασία εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς. Η διαδικασία που προβλέπεται πλέον στη διάταξη της παραγράφου 5 του ως άνω νόμου έχει χαρακτηριστικά συμβιβασμού και συνεννόησης των πολιτών και υπακούει στην αρχή της αναλογικότητας, προσπαθώντας να συγκεράσει την ελευθερία της έκφρασης με την προστασία της τιμής των πολιτών (βλ. αιτιολογική έκθεση του ν. 4356/2015).

Στην προκειμένη περίπτωση, ο ενάγων με την υπό κρίση αγωγή, όπως παραδεκτώς διορθώθηκε με τις προτάσεις του (άρθρο 224 ΚΠολΔ), εκθέτει: Ότι ο ίδιος τυγχάνει έγγαμος κληρικός της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, φέρον το βαθμό του πρεσβυτέρου (πρωτοπρεσβύτερος) και υπηρετεί από το έτος 1994 στον Ιερό Ναό ... Πατρών. Ότι ο εναγόμενος τυγχάνει θεολόγος καθηγητής και διατηρεί ως υπεύθυνος λειτουργίας και διαχείρισης ιστολόγιο (blog) με την ονομασία «.» και url http://....qr/. Ότι το ιστολόγιο αυτό ασχολείται με θέματα εκκλησιαστικά - θρησκευτικά καθώς και με παρουσίαση πολιτιστικών εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων του εναγομένου καθώς και άλλων καλλιτεχνών. Ότι, παράλληλα, ο εναγόμενος τυγχάνει διαχειριστής ιστολογίου με την ονομασία «...» r.ai url: httD://....ar. Ότι επίσης, ο εναγόμενος διαθέτει και λογαριασμό στο facebook, όπως αναφέρεται ειδικότερα στην αγωγή. Ότι το ιστολόγιο . και ο λογαριασμός του εναγομένου στο facebook αναδημοσιεύουν συνήθως τα κείμενα του ιστολογίου «.». Ότι ο εναγόμενος ως κάτοχος και διαχειριστής των ανωτέρω ιστολογιών (blogs), κατά τις εκτιθέμενες στην αγωγή ημερομηνίες, αφενός προέβη στη δημοσίευση κειμένων στις ως άνω διευθύνσεις του παγκοσμίου ιστού (internet), που συνέταξε ο ίδιος, ενώ, αφετέρου, επέτρεψε τη δημοσίευση σχολίων από τρίτα πρόσωπα, τα οποία είναι ψευδή, συκοφαντικά και υβριστικά προς το πρόσωπο του. Ότι, περαιτέρω, ο εναγόμενος δημοσίευσε στις αναφερόμενες διαδικτυακές ειδησεογραφικές ιστοσελίδες και κατά τις ημερομηνίες που εκτίθενται ειδικότερα στο αγωγικό δικόγραφο άρθρα, που συντάχθηκαν από τον ίδιο, τα οποία ομοίως περιείχαν εξυβριστικούς και συκοφαντικούς ισχυρισμούς προς το πρόσωπο του. Ότι εναγόμενος προέβη στις δημοσιεύσεις αυτές εν γνώσει της αναλήθειάς τους με σκοπό την τρώση της ηθικής, κοινωνικής και επαγγελματικής του υπόστασης, ενώ των εν λόγω δημοσιευμάτων έλαβε γνώση μεγάλος και μη δυνάμενος να προσδιορισθεί αριθμός χρηστών του διαδικτύου. Με βάση το ιστορικό αυτό, ο ενάγων ζητεί να υποχρεωθεί ο εναγόμενος: α) να διαγράψει τις αναλυτικώς αναφερόμενες στην αγωγή αναρτήσεις από τα ιστολογία «.» και «.» καθώς και από τον προσωπικό του λογαριασμό στο facebook, β) να παραλείπει στο μέλλον κάθε προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος, ιδίως δια της δημοσίευσης κειμένων προσβλητικών και δυσφημιστικών για το πρόσωπο του, καθώς και κάθε αναφορά, άμεση ή έμμεση, στο πρόσωπο του, απειλούμενης χρηματικής ποινής ποσού 1.000 ευρώ για κάθε παραβίαση της εκδοθησομένης απόφασης, γ) να του καταβάλει το ποσό των 20.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη από τη σε βάρος του αδικοπραξία, με το νόμιμο τόκο από την επομένη της επίδοσης της αγωγής και μέχρι την εξόφληση, δ) να δημοσιεύσει την απόφαση που θα εκδοθεί στα ιστολογία του και στο λογαριασμό του στο facebook επί μία εβδομάδα, υπό την απειλή χρηματικής ποινής 500 ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης προς το διατακτικό της απόφασης. Τέλος, ζητεί να κηρυχθεί η απόφαση προσωρινώς εκτελεστή και να καταδικαστεί ο εναγόμενος στη δικαστική του δαπάνη. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα, η υπό κρίση αγωγή παραδεκτά εισάγεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου, το οποίο είναι καθ' ύλη και κατά τόπον αρμόδιο για την εκδίκαση της (άρθρα 7, 9, 10, 14, 18, 35 και 41 ΚΠολΔ), κατά την προκείμενη ειδική διαδικασία των περιουσιακών διαφορών, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 591, 614 αρ. 7 ΚΠολΔ, πλην, όμως, τυγχάνει απαράδεκτη και ως τέτοια απορριπτέα, διότι, μολονότι αφορά αγωγή προσβολής της προσωπικότητας, η οποία, κατά τους ισχυρισμούς του ενάγοντος, συντελέστηκε στο διαδίκτυο (internet), μέσω των προμνημονευομένων ιστολογιών των οποίων ο εναγόμενος είναι διαχειριστής, και του λογαριασμού του τελευταίου στο facebook, και ως εκ τούτου εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του άρθρου μόνου Ν. 1178/1981, ο ενάγων δεν επικαλείται αλλά ούτε και προσκομίζει την προβλεπόμενη από την Παράγραφο 5 του εν λόγω άρθρου έγγραφη, εξώδικη πρόσκληση του προς τον εναγόμενο, προκειμένου να αποκαταστήσει την προσβολή, με την καταχώριση στα ιστολογία και στον λογαριασμό του στο facebook ανακλητικής δήλωσης. Κατ' ακολουθίαν των ανωτέρω και δοθέντος ότι η ένδικη αγωγή κατατέθηκε στη Γραμματεία του Δικαστηρίου τούτου την 5-9-2017, ήτοι μετά την έναρξη ισχύος (24.12.2015) της νέας διάταξης της παραγράφου 5 άρθρου μόνου Ν. 1178/1981, πρέπει το Δικαστήριο, σύμφωνα και με όσα διαλαμβάνονται στην ως άνω νομική σκέψη, να απορρίψει την αγωγή αυτή ως απαράδεκτη (ΠολΠρΑΘ 643/2020, ΠολΠρΑΘ 1101/2018, ΠολΠρΑΘ 2718/2017, όπ.π.), κατ' αποδοχή και του σχετικού ισχυρισμού του εναγομένου. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφιστούν στο σύνολο τους μεταξύ των διαδίκων, διότι η ερμηνεία των κανόνων δικαίου που εφαρμόστηκαν ήταν ιδιαίτερα δυσχερής (άρθρο 179 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των διαδίκων.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την αγωγή.

ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ τα δικαστικά έξοδα μεταξύ των διαδίκων.

ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Πάτρα, την 15-7-20 και δημοσιεύθηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του στην Πάτρα, την 10η-8-2020 χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.

Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ