ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΠΠρΠατρών 66/2022

Αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα -.

Εφόσον υπάρχει και διεξήχθη υποχρεωτική αρχική συνεδρία διαμεσολάβησης (ΥΑΣ), θεραπεύεται η έλλειψη προσκόμισης εντύπου ενημέρωσης για τη δυνατότητα διαμεσολάβησης του αρ. 3 παρ. 2 του Ν. 4640/2019. Για να στοιχειοθετηθεί το άρθρ. 939 ΑΚ για διάρρηξη συμβολαίου επί απαιτήσεως συζύγου από αποκτήματα, θα πρέπει η μεταβίβαση περιουσιακών στοιχείων να γίνει μετά τη χρονική στιγμή που ο σύζυγος έχει αποκτήσει την ιδιότητα του δανειστή, την οποία αποκτά με την τριετή διάσταση ή με την αμετάκλητη λύση του γάμου.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Πατρών Βασίλη Γαλανόπουλου, εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών).

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΤΑΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

Αριθμός Απόφασης: 66/2022

ΤΟ ΠΟΛΥΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές Σταύρο Κουκουγιάννη, Πρόεδρο Πρωτοδικών, Γεωργία Ανδρέου, Πρωτοδίκη και Λεωνή Περεπή, Δικαστική Πάρεδρο -Εισηγήτρια, και από τη Γραμματέα Αγγελική Ρουμελιώτη.

ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριο του, την 9η Νοεμβρίου 2021, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

ΤΗΑ ΕΝΑΓΟΥΣΑΣ: ..., κατοίκου Πατρών (οδός ...), με ΑΦΜ ... η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Σπύρο Πιτσίνη (Α.Μ./Δ.Σ.Πατρών 757), ο οποίος προσκόμισε το από 19.7.2021 ιδιωτικό δικαστικό πληρεξούσιο με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής της, κατ' αρ. 96 ΚπολΔ και προκατέθεσε νομίμως και εμπροθέσμως προτάσεις και κατά την συζήτηση της υπόθεσης δεν παραστάθηκε στο ακροατήριο.

ΤΩΝ ΕΝΑΓΟΜΕΝΩΝ: 1) ..., κατοίκου Πατρών (ορός ...), με ΑΦΜ ..., 2) ..., κατοίκου Πατρών (οδός ...), με ΑΦΜ ... και 3) ..., κατοίκου Πατρών (οδός ...), με ΑΦΜ ..., οι οποίοι εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Κωνσταντίνο Σκουζέ (Α.Μ./Δ.Σ.Πατρών 591), δυνάμει του από 10.5.2021 ιδιωτικού δικαστικού πληρεξουσίου με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής τους κατ' αρ. 96 ΚπολΔ, ο οποίος προκατέθεσε νομίμως και εμπροθέσμως προτάσεις και κατά την συζήτηση της υπόθεσης παραστάθηκε στο ακροατήριο.

Η ενάγουσα ζητεί να γίνει δεκτή η από 9.4.2021 αγωγή της, με αριθμό κατάθεσης δικογράφου ./12.4.2021, η οποία προσδιορίσθηκε προς συζήτηση με την υπ' αριθμ. ./2021 πράξη ορισμού συζήτησης του Προέδρου Πρωτοδικών Πατρών, στη δικάσιμο της 9.11.2021, κατά την οποία εκφωνήθηκε στη σειρά της από τον οικείο πινάκιο, ζητεί δε να γίνει αυτή δεκτή για όσους λόγους εκθέτουν σε αυτήν και στις προτάσεις της.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΚΑΤΑ ΤΟ ΝΟΜΟ

Κατά τη σαφή έννοια των διατάξεων των άρθρων 939 έως 946 ΑΚ, αυτός που εγείρει την παυλιανή αγωγή πρέπει να έχει την ιδιότητα του δανειστή κατά το χρόνο που ο οφειλέτης επιχειρεί την απαλλοτρίωση. Τέτοια ιδιότητα λογίζεται ότι έχει και ο φορέας ενοχικής απαιτήσεως, που τελεί υπό αναβλητική προθεσμία, δηλαδή όταν με τη δικαιοπραξία συμφωνήθηκε ότι τα αποτελέσματα της θα αρχίζουν από ορισμένο χρονικό σημείο (άρθρο 210 ΑΚ), γιατί η προθεσμία δεν εξαρτά τη γένεση του ενοχικού δικαιώματος από την πάροδο του χρόνου που ορίσθηκε, αλλά απλώς αναστέλλει την ενάσκηση του και τη μεταθέτει στον ορισθέντα μέλλοντα χρόνο (Ολ. ΑΠ 709/1974, ΑΠ 1297/1990). Πάντως η απαίτηση του δανειστή πρέπει να έχει γεννηθεί πριν από την απαλλοτρίωση, τούτο δεν προκύπτει κατά λογική αναγκαιότητα από το περιεχόμενο των άλλων προϋποθέσεων για τη διάρρηξη και ιδίως από το δόλο του οφειλέτη, που είναι αδιανόητος απέναντι σε δανειστές μεταγενέστερους από την απαλλοτρίωση, και τη βλάβη των δανειστών, αφού οι μεταγενέστεροι δανειστές δεν μπορούν να υπολογίζουν στα περιουσιακά στοιχεία που εξήλθαν ήδη από την περιουσία του οφειλέτη και γι' αυτό το δικαίωμα διάρρηξης δεν παρέχεται σε δανειστές των οποίων η αξίωση κατά του οφειλέτη γεννήθηκε μετά την απαλλοτρίωση (ΑΠ 159/1964, ΕφΑΘ 4980/1995, ΤΝΠ Νόμος). Για τον ίδιο λόγο, δεν έχει δικαίωμα διάρρηξης αυτός που, κατά το χρόνο της απαλλοτρίωσης, έχει απλή πιθανότητα κτήσεως δικαιώματος στο μέλλον, δηλαδή απλή προσδοκία κτήσεως δικαιώματος στο μέλλον, όπως είναι ο σύζυγος για τα αποκτήματα, ενόσω διαρκεί ο γάμος (βλ. Π. Νικολόπουλο, Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα των συζύγων, 1993, σελ. 42, Σταθόπουλου, σε Γεωργιάδη-Σταθόπουλου ΑΚ, άρθρα 1400-1402 παρ. 32, Ε. Κουνουγέρη-Μανωλεδάκη, ΕλλΔνη 29.1322-1323). Ειδικότερα, ως προς την τελευταία αυτή αξίωση των συζύγων, το άρθρο 1400 ΑΚ, προβλέπει ότι σε περίπτωση λύσης ή ακύρωσης του γάμου ή διάστασης των συζύγων, που διήρκεσε περισσότερο από τρία χρόνια, κάθε σύζυγος, που συνέβαλε με οποιοδήποτε τρόπο στην αύξηση της περιουσίας του άλλου, δικαιούται να απαιτήσει την απόδοση του μέρους της αυξήσεως, που προέρχεται από τη δική του συμβολή. Η άνω αξίωση είναι ενοχικής φύσεως και προσωποπαγής, γεννάται δε από τη στιγμή που θα λυθεί ή ακυρωθεί αμετάκλητα ο γάμος ή που θα συμπληρωθεί τριετία στη διάσταση των συζύγων και, συνεπώς, πριν από την επέλευση των χρονικών αυτών σημείων, δεν υπάρχει δικαίωμα συμμετοχής στα αποκτήματα του άλλου συζύγου, αφού ο νόμος μεταθέτει, έως την αμετάκλητη λύση ή ακύρωση του γάμου ή τη συμπλήρωση τριετούς διάστασης, την ίδια τη γέννηση του δικαιώματος και όχι απλώς την ενέργεια (τα αποτελέσματα) γεννημένου δικαιώματος και γι' αυτό η περίπτωση αυτή δεν εξομοιώνεται με εκείνη δικαιώματος υπό αναβλητική αίρεση (ΑΠ 1825/2009, ΑΠ 1590/2005, ΕφΑΘ 4980/1995 ΤΝΠ Νόμος). Αφού λοιπόν, πριν λυθεί ή ακυρωθεί αμετακλήτως ο γάμος ή πριν συμπληρωθεί τριετής διάσταση των συζύγων, δεν έχει γεννηθεί το δικαίωμα επί των αποκτημάτων του αρθρ. 1400 ΑΚ, έκαστος σύζυγος δεν είναι ούτε υπό προθεσμία ή υπό αίρεση δικαιούχος αλλά έχει απλή προσδοκία κτήσεως μελλοντικού δικαιώματος. Συνεπώς πριν από την επέλευση των χρονικών αυτών σημείων δεν υπάρχει δικαίωμα συμμετοχής στα αποκτήματα του άλλου συζύγου, αφού ο Νόμος μεταθέτει έως την αμετάκλητη λύση ή ακύρωση του γάμου ή τη συμπλήρωση τριετούς διαστάσεως την ίδια τη γέννηση του δικαιώματος και όχι απλώς την ενέργεια γεννημένου δικαιώματος και γι' αυτό η περίπτωση αυτή δεν εξομοιώνεται με εκείνη δικαιώματος υπό αναβλητική αίρεση. Συνακόλουθα, εφόσον κάθε σύζυγος δεν είναι ούτε υπό προθεσμία ή υπό αίρεση δικαιούχος, αλλά έχει απλή προσδοκία κτήσεως μελλοντικού δικαιώματος, επί απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας που έγινε πριν συμπληρωθούν τα άνω χρονικά σημεία έπεται ότι επί απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας, που έγινε πριν συμπληρωθούν τα άνω χρονικά σημεία, δεν μπορεί να ζητηθεί προστασία κατ' εφαρμογήν των άρθρων 939 επ. ΑΚ, που προϋποθέτει ότι ο ενάγων είχε την ιδιότητα του δανειστή, όταν επιχειρήθηκε η απαλλοτρίωση (ΕφΑΘ 4980/95 ΕλλΔνη 1996.158, ΠΠρΑΘ 337/2014, ΠΠρΑΘ 72/2010, ΤΝΠ Νόμος, ΠΠρΠειρ 3446/1998 ΑΡΜ/1999.371). Ο σύζυγος πάντως δεν μένει απροστάτευτος σε περίπτωση που, πριν γεννηθεί το δικαίωμα του, ο άλλος σύζυγος επιχειρήσει απαλλοτριωτικές πράξεις, αφού έχει τίτλο από το νόμο για εγγραφή υποθήκης κατά το άρθρο 1262 αριθ. 4 ΑΚ και πριν από τη γένεση της αξιώσεως του άρθρου 1400 ΑΚ, ενώ έχει ακόμη αυτοτελή ενοχική αξίωση παροχής ασφάλειας υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 1402 ΑΚ (ΑΠ 1387/2009, ΤΝΠ Νόμος). Πριν από την επέλευση των χρονικών αυτών σημείων γέννησης της ίδιας της αξίωσης, η σχετική για τα αποκτήματα αγωγή αλλά και η περί διάρρηξης αγωγή, που απαιτεί γεννημένη αξίωση, μη νομίμως ασκείται, καθόσον δεν έχει εφαρμογή η διάταξη του άρθρου 69 ΚΠολΔ, ενόψει του ότι δεν είναι γεννημένο το δικαίωμα, όπως απαιτείται κατά νόμο (βλ. ΑΠ 430/2011, ΑΠ 1825/2009, ΑΠ 1590/2005, ΑΠ 602/2005, ΑΠ 1387/1999, ΤρΝομΠλ Νόμος, ΑΠ 1491/2010 ΤρΝομΠλ Αρείου Πάγου).

Με την υπό κρίση αγωγή, η ενάγουσα εκθέτει ότι με τον πρώτο εναγόμενο τέλεσαν στην Πάτρα, στις 19.10.1996, νόμιμο θρησκευτικό γάμο σύμφωνα τους Ιερούς Κανόνες της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, εντός του οποίου δεν απέκτησαν τέκνα. Ότι από προηγούμενο γάμο και των δύο, η ενάγουσα είχε αποκτήσει δύο τέκνα, ο δε πρώτος εναγόμενος τρία τέκνα, μεταξύ των οποίων και οι δεύτερος και τρίτος εναγόμενοι. Ότι ήδη από 13 Ιουνίου του έτους 2020, η έγγαμη σχέση τους διασπάστηκε, με οριστική πρόθεση διακοπής της, η ενάγουσα μάλιστα έχει ήδη ασκήσει αγωγή διαζυγίου ένεκα ισχυρού κλονισμού με αποκλειστική υπαιτιότητα του πρώτου εναγομένου, επί της οποίας δεν έχει εκδοθεί απόφαση μέχρι σήμερα. Ότι λόγω μη πλήρωσης των τυπικών προϋποθέσεων του νόμου, ήτοι αμετάκλητη απόφαση διαζυγίου ή τριετής διάσταση, η ενάγουσα άσκησε την από 1.7.2020 αίτηση ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, με την οποία ζητούσε τη συντηρητική κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων του πρώτου εναγόμενου εν διαστάσει συζύγου της μέχρι του ποσού των 636.000€, που αντιστοιχεί στο 50% της αύξησης της περιουσίας του εναγομένου, άλλως μέχρι του ποσού των 424.000% που αντιστοιχεί στο 333,33% αυτής, προκειμένου να εξασφαλιστεί η προσδοκούμενη αξίωση της ενάγουσας στα αποκτήματα εντός γάμου με τον δεύτερο εναγόμενο. Ότι εκδόθηκε η υπ' αριθμ. 3/8.1.2021 απόφαση του Δικαστηρίου, η οποία απέρριψε την ανωτέρω αίτηση για τυπικούς λόγους. Ότι πριν την έκδοση της ανωτέρω απόφασης ασφαλιστικών μέτρων, στις 23.12.2020, ο πρώτος εναγόμενος, δυνάμει του υπ' αριθμ. ./2020 συμβολαιογραφικού εγγράφου, προέβη σε γονική παροχή προς τα τέκνα του, δεύτερο και τρίτο των εναγομένων, των αναλυτικώς περιγραφόμενων στην αγωγή οριζοντίων ιδιοκτησιών, διατηρώντας την επικαρπία, από την οποία παραιτήθηκε στις 16.3.2021 με ro υπ' αριθμ. ./2021 συμβολαιογραφικό έγγραφο παραίτησης, καθιστώντας τους ομοδίκους του πλήρεις κυρίους των ακινήτων αυτών, οι οποίοι και τελούσαν σε γνώση της αντιδικίας της με τον πρώτο εναγόμενο. Ότι η αντικειμενική αξία των μεταβιβαζόμενων ακινήτων ανέρχεται σε 206.526,58€, ενώ η αγοραία αξία αυτών σε 750.000€. Ότι τα αναφερόμενα στη αγωγή ακίνητα επί ενιαίας οικοδομής αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου τους, επί των οποίων έχει μελλοντική αξίωση από τα αποκτήματα, εξ αυτού του λόγου αιτείται τη διάρρηξη των καταδολιευτικών γονικών παροχών προς τους δεύτερο και τρίτο των εναγομένων και ειδικότερα: α) του υπ' αριθμ. ./23.12.2020 συμβολαίου σύσταση οριζοντίου ιδιοκτησίας και γονικής παροχής οριζοντίων ιδιοκτησιών με παρακράτηση δικαιώματος επικαρπίας και β) του υπ' αριθμ. ./16.3.2021 συμβολαίου παραίτησης από το δικαίωμα επικαρπίας των περιγραφόμενων στην αγωγή οριζοντίων ιδιοκτησιών και να εκδοθεί η απόφαση που θα εκδοθεί προσωρινά εκτελεστή, καθώς και την επιδίκαση της δικαστικής της δαπάνης, αίτημα το οποίο παραδεκτά προβάλλεται το πρώτον με τις προτάσεις της (βλ. Μ. Μαργαρίτης-Α. Μαργαρίτη, Ερμηνεία αρ. 191 ΚΠολΔ, 2η έκδοση, 2018, σελ 317). Με το ανωτέρω περιεχόμενο και αίτημα η υπό κρίση αγωγή παραδεκτά και αρμόδια, κατ' άρθ. 18 παρ. 1 και 22 ΚΠολΔ, εισάγεται προς συζήτηση στο Δικαστήριο τούτο κατά την προκειμένη τακτική διαδικασία, δεδομένου ότι για το υποστατό της αγωγής επαδόθηκε αυτή νομότυπα και εμπρόθεσμα προς τους εναγομένους, δυνάμει των υπ' αριθμ. ...Α/16.4.2021, ...Α/16.4.2021 και ...Α/16.4.2021 εκθέσεων επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας του Εφετείου Πατρών με έδρα το Πρωτοδικείο Πατρών ... (αρ. 215 παρ. 2 και 237 παρ. 1 ΚΠολΔ), ενώ για το παραδεκτό της συζήτησης αυτής, προσκομίζεται το από 17.5.2021 πρακτικό περάτωσης υποχρεωτικής συνεδρίας διαμεσολάβησης (ΥΑΣ) του 7 παρ. 4 Ν. 4619/2020, υπαγόμενης της διαφοράς στην υποχρέωση του αρ. 6 του Ν. 4640/2019. Σημειώνεται δε ότι ναι μεν δεν προσκομίζεται το έντυπο ενημέρωσης για τη δυνατότητα διαμεσολάβησης του αρ. 3 παρ. 2 του Ν. 4640/2019, ωστόσο, εφόσον προσκομίζεται το ανωτέρω πρακτικό περάτωσης της υποχρεωτικής αρχικής συνεδρίας διαμεσολάβησης (ΥΑΣ), θεραπεύεται η έλλειψη αυτή, καθώς ο σκοπός του νομοθέτη, ήτοι η ενημέρωση των διαδίκων για τη δυνατότητα προσφυγής στη διαμεσολάβηση, επιτεύχθηκε μέσω της διενέργειας της ΥΑΣ (βλ και Α. Πλεύρη, διαμεσολάβηση σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ερμηνεία κατ' άρθρο των αρ. 1-31 του ν. 4640/2019, 2021, σελ. 105-106). Ωστόσο, σύμφωνα με όσα έχουν εκτεθεί στη μείζονα σκέψη της παρούσας, η υπό κρίση αγωγή κρίνεται απορριπτέα ως μη νόμιμη, δοθέντος, ότι κατά τον χρόνο επιχείρησης των απαλλοτριωτικών δικαιοπραξιών, (με το υπ' αριθμ. ./23.12.2020 συμβόλαιο γονικής παροχής με παρακράτηση δικαιώματος επικαρπίας και το υπ' αριθμ. ./16.3.2021 συμβόλαιο παραίτησης της επικαρπίας), η απαίτηση της ενάγουσας, ήτοι η αξίωση περί συμμετοχής στα αποκτήματα, δεν είχε ακόμη γεννηθεί, καθόσον ούτε είχε λυθεί ο γάμος της ενάγουσας με τον πρώτο εναγόμενο ούτε είχε συμπληρωθεί τριετία από την οριστική διάσπαση της έγγαμης συμβίωσης των διαδίκων συζύγων, η οποία επήλθε οριστικά στις 13.6.2020, όπως η ίδια η ενάγουσα ιστορεί στην ένδικη αγωγή της και συνομολογείται και από τους εναγομένους με τις προτάσεις τους. Συνεπώς, κατά τον κρίσιμο χρόνο των ανωτέρω απαλλοτριωτικών δικαιοπραξιών, μη υφισταμένης της αξίωσης περί συμμετοχής της στα αποκτήματα, η ενάγουσα δεν είχε αποκτήσει την ιδιότητα του δανειστή, αλλά είχε απλή προσδοκία κτήσεως μελλοντικού δικαιώματος. Κατά συνέπεια και κατά τα εκτεθέντα στην ως άνω μείζονα σκέψη, τα επικαλούμενα πραγματικά περιστατικά περί καταδολιευτικών δικαιοπραξιών των εναγομένων επί σκοπώ ματαίωσης της μελλοντικής, όπως κάνει λόγο και η ίδια η ενάγουσα, αξίωσης της συμμετοχής της στα αποκτήματα, και αληθή υποτιθέμενα, δεν εμπίπτουν στην εφαρμοστέα διάταξη του αρ. 939 ΑΚ, καθώς ελλείπει μια εκ των προϋποθέσεων της περί διάρρηξης αγωγής, ήτοι η υπάρχουσα και γεννημένη απαίτηση κατά τον χρόνο επιχείρησης της καταδολίευσης και ως εκ τούτου, η αγωγή πρέπει να απορριφθεί ως νόμω αβάσιμη. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα, κατόπιν σχετικού αιτήματος των διαδίκων, πρέπει να συμψηφιστούν μεταξύ τους, λόγω της δυσχερούς ερμηνείας του εφαρμοσθέντος κανόνα δικαίου (αρ. 179 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΕΙ αντιμωλία των διαδίκων.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την αγωγή.

ΣΥΜΨΗΦΙΖΕΙ τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.

ΚΡΙΘΗΚΕ και αποφασίστηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2022 και δημοσιεύτηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του, στην Πάτρα στις 15 Φεβρουαρίου 2022, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ