ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΜονΕφΠατρών 361/2019

Σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας - Λύση οροφοκτησίας -.

Προϋποθέσεις σύστασης κάθετης ιδιοκτησίας. Οι οροφοκτησίες λύονται με σύμβαση μεταξύ όλων των οροφοκτητών που υπόκειται στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και μεταγράφεται και με μονομερή εν ζωή δήλωση που γίνεται συμβολαιογραφικώς και μεταγράφεται ή με διάταξη τελευταίας βούλησης εκείνου που έχει όλες τις οροφοκτησίες. Με δικαστική διανομή δεν λύονται οι οροφοκτησίες, παρά μόνον αν η οικοδομή καταστραφεί ολοσχερώς ή κατά τα ¾ της αξίας της ή αν στην περίπτωση που η καταστροφή έχει σπουδαιότητα μικρότερη από τα ¾ της αξίας της οικοδομής κανένας από τους συνιδιοκτήτες δεν έχει να οικοδομήσει τα κοινά μέρη αυτών. Αίτημα διανομής μελλόκτητων διηρεμένων ιδιοκτησιών είναι μη νόμιμο, καθόσον ναι μεν παρέχεται από τον νόμο η δυνατότητα να αποκτήσει κάποιος αποκλειστική κυριότητα σε διηρημένη ιδιοκτησία που δεν έχει ανεγερθεί, αλλά πρόκειται να ανεγερθεί, δεν του παρέχεται όμως η δυνατότητα να ζητήσει τη διανομή και των μελλόκτητων διηρημένων ιδιοκτησιών, ελλείψει αντικειμένου προς διανομή.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Πατρών Βασίλη Γαλανόπουλου, εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών).

Αριθμός Απόφασης 361/2019

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Συγκροτήθηκε από τον Δικαστή Γεώργιο Ανδρεάδη, Εφέτη, τον οποίο όρισε ο Πρόεδρος Εφετών του Εφετείου και από την Γραμματέα Αφροδίτη Γεωργίου.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις η Μαρτίου 2019 για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

ΤΗΣ ΕΚΚΑΛΟΥΣΑΣ-ΕΝΑΓΟΥΣΑΣ: ..., κατοίκου Πατρών, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Πέτρο Παναγιωτόπουλο.

ΤΟΥ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΟΥ-ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ: ..., κατοίκου Θεσσαλονίκης, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο Αργύρη Τόλια.

Η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα άσκησε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών την από 24.1.2014 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ./29.1.2014 αγωγή της, επί της οποίας εκδόθηκε, κατά την τακτική διαδικασία και αντιμωλία των διαδίκων, η με αριθμό 528/2017 οριστική απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, με την οποία απορρίφθηκε η αγωγή.

Την απόφαση αυτή προσέβαλε ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού η ενάγουσα m ήδη εκκαλούσα με την από ..2017 και με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ./6.10.2017 έφεση, που κατατέθηκε στη γραμματεία του Δικαστηρίου αυτού με αριθμό έκθεσης κατάθεσης ./2017 ζητώντας να γίνει δεκτή για τους λόγους που αναφέρονται σ' αυτήν, ορίστηκε δε δικάσιμος για τη συζήτηση της αυτή που αναφέρεται στην αρχή της απόφασης και γράφτηκε στο πινάκιο.

Η υπόθεση εκφωνήθηκε από τη σειρά του οικείου πινακίου και συζητήθηκε.

Κατά τη συζήτηση αυτής στο ακροατήριο, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων αναφέρθηκαν στις προτάσεις που κατέθεσαν και ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα εκτίθενται σ' αυτές.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Η υπό κρίση έφεση της ενάγουσας κατά της υπ' αριθμ. 528/2017 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία εκδόθηκε κατά την τακτική διαδικασία, ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα, δεδομένου ότι: α) κατατέθηκε στη γραμματεία του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου στις 6.10.2017, ενώ 1 εκκαλουμένη απόφαση επιδόθηκε στην ενάγουσα στις 8.9.2017 (άρθρα 495 και 518 παρ. 2 ΚΠολΔ) και β) κατατέθηκε το κατ' άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ παράβολο, όπως προκύπτει από τη βεβαίωση της Γραμματέως του Πρωτοδικείου Πατρών, που έχει επισυναφθεί στην έφεση. Επομένως, είναι τυπικά δεκτή και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατά την ίδια διαδικασία ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ.1 ΚΠολΔ).

Επειδή με τη διάταξη του άρθρου 1 παρ.1 του ΝΔ 1024/1971 «περί διηρημένης ιδιοκτησίας επί οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικοπέδου» ορίζεται ότι «εν τη εννοία του άρθρου 1 του ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ δύναται να συσταθεί διηρημένη ιδιοκτησία και επί πλειόνων αυτοτελών οικοδομημάτων ανεγειρομένων επί ενιαίου οικοπέδου ανήκοντος εις ένα ή πλείονας για τα οικόπεδα, που βρίσκονται εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλης, ως και επί ορόφων ή μερών των οικοδομημάτων τούτων, επιφυλασσομένων των πολεοδομικών διατάξεων». Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι προϋπόθεση για τη σύσταση της κατά τη διάταξη αυτή διαιρεμένης ιδιοκτησίας, της λεγόμενης κάθετης ιδιοκτησίας, είναι η ύπαρξη δύο ή περισσοτέρων αυτοτελών οικοδομημάτων είτε ανεγερθέντων ή μελλόντων να ανεγερθούν σε ενιαίο οικόπεδο, που ανήκει σε ένα ή περισσότερους κυρίους, οπότε μπορεί να συσταθεί τέτοια χωριστή ιδιοκτησία είτε σε ολόκληρο το αυτοτελές οικοδόμημα (απλή κάθετη συνιδιοκτησία), είτε σε ορόφους ή διαμερίσματα ορόφων των αυτοτελών τούτων οικοδομημάτων, οπότε συνυπάρχει κάθετη συνιδιοκτησία και οριζόντια ιδιοκτησία (σύνθετη κάθετη συνιδιοκτησία). Και στις δύο περιπτώσεις η κάθετη συνιδιοκτησία διέπεται κατά τα λοιπά από τις διατάξεις των άρθρων 1 επ. του ν. 3741/1929 «περί της ιδιοκτησίας κατ' ορόφους», ο οποίος διατηρήθηκε σε ισχύ και μετά την εισαγωγή του ΑΚ, με το άρθρο 54 ΕισΝΑΚ και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ, από το συνδυασμό των οποίων προκύπτει ότι επί οριζόντιας ιδιοκτησίας η οποία αποτελεί σύνθετο, αλλά ενιαίο εμπράγματο δικαίωμα, ιδρύεται κυρίως μεν χωριστή κυριότητα σε όροφο οικοδομής ή διαμέρισμα ορόφου, παρεπομένως δε και αναγκαστική συγκυριότητα, που αποκτάται αυτοδικαίως, κατ' ανάλογη μερίδα στα μέρη του όλου ακινήτου, που χρησιμεύουν σε κοινή από όλους τους οροφοκτήτες χρήση, οι οποίες, ισχύουν απαράλλακτα και επί της κάθετης ιδιοκτησίας, καθ' όσον ο παραπάνω ν. 1024/1971 δεν επέφερε καμία μεταβολή στη νομική κατασκευή του θεσμού της οριζόντιας ιδιοκτησίας, όπως διαμορφώθηκε από τις προαναφερόμενες διατάξεις. Από δε το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 1, 2 παρ. 1, 4 παρ. 1 και 5 του ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ προκύπτει ότι, επί κάθετης ιδιοκτησίας, ιδρύεται κυρίως μεν χωριστή κυριότητα στο αυτοτελές οικοδόμημα ή σε όροφο ή διαμέρισμα αυτού, παρεπομένως δε και αναγκαστική συγκυριότητα που αποκτάται αυτοδικαίως κατ' ανάλογη μερίδα στα κοινά μέρη του όλου ενιαίου οικοπέδου, που χρησιμεύουν σε κοινή από όλους τους συνιδιοκτήτες χρήση, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το έδαφος του ενιαίου οικοπέδου. Εξάλλου η σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας, χωρεί, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ΝΔ 1024/1971 με σύμβαση μεταξύ του κυρίου του όλου οικοπέδου και του αποκτώντος ή μεταξύ των συγκυρίων αυτού, που υπόκειται στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και τη μεταγραφή του, χωρίς να απαιτείται η χρήση πανηγυρικών εκφράσεων, αλλά η σχετική βούληση των προαναφερομένων μπορεί να συνταχθεί από διάφορα στοιχεία του όλου περιεχομένου της σύμβασης, μεταξύ των οποίων είναι και ο χωρισμός του ενιαίου οικοπέδου σε τμήματα και ο προσδιορισμός του κάθε τμήματος, που περιέρχεται στην αποκλειστική χρήση κάθε συνιδιοκτήτη.

Εξάλλου από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 14 του ΝΔ 3741/1929, 1002 ΑΚ και 2 του ΝΔ 1024/1971, συνάγεται ότι οι οροφοκτησίες λύονται με σύμβαση μεταξύ όλων των οροφοκτητών που υπόκειται στον τύπο του συμβολαιογραφικού εγγράφου και μεταγράφεται και 2) με μονομερή εν ζωή δήλωση που γίνεται συμβολαιογραφικός και μεταγράφεται ή με διάταξη τελευταίας βούλησης εκείνου που έχει και στις δύο περιπτώσεις όλες τις οροφοκτησίες. Με δικαστική διανομή δε λύονται οι οροφοκτησίες (άρθρο 2 παρ. 3 του ν. 3741/1929)παρά μόνο αν η οικοδομή καταστραφεί ολοσχερώς ή κατά τα 3/4 της αξίας της ή αν, στην περίπτωση που η καταστροφή έχει σπουδαιότητα μικρότερη από τα 3/4 της αξίας της οικοδομής, κανένας από τους συνιδιοκτήτες δε θέλει να οικοδομήσει τα κοινά μέρη αυτών (άρθρο 9 παρ. 1-2 ν. 3741/1929)· Πλην των περιπτώσεων αυτών, δικαστική διανομή της οροφοκτησίας, που έχει ήδη νόμιμα συσταθεί δε χωράει γιατί δεν υπάρχει συγκυριότητα στους χωριστούς ορόφους ή οικοδομήματα, ούτε διανομή του εδάφους, που ανήκει στην αναγκαστική συνιδιοκτησία (βλ. σχετ. ΑΠ 1618/2013, ΕφΑθ 2212/1993, ΕφΑθ 9622/1984 δημοσιευθείσες στη ΝΟΜΟΣ). Τέλος, το αίτημα διανομής μελλόκτητων διηρημένων ιδιοκτησιών είναι μη νόμιμο, καθόσον ναι μεν παρέχεται από τον νόμο η δυνατότητα να αποκτήσει κάποιος αποκλειστική κυριότητα σε διηρημένη ιδιοκτησία που δεν έχει ανεγερθεί, αλλά πρόκειται να ανεγερθεί, δεν του παρέχεται όμως η δυνατότητα να ζητήσει τη διανομή και των μελλόκτητων διηρημένων ιδιοκτησιών, ελλείψει αντικειμένου προς διανομή (βλ. σχετ. ΑΠ 733/2οιο, ΑΠ 94/2010, ΑΠ 769/2008, ΕφΠειρ 52/2015, ΕφΠειρ 20/2015, ΕφΑΘ 5772/2009, ΕφΠειρ 20/2000, ΕφΑθ 2212/1993 δημοσιευθείσες στη ΝΟΜΟΣ).

Η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα, καθώς και ο πατέρας της, ... (ο οποίος δεν άσκησε έφεση), με την από 24.1.2014 αγωγή τους, που άσκησαν ενώπιον του προαναφερόμενου πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου κατά του εναγομένου, ισχυρίσθηκαν ότι ο δεύτερος ήταν κύριος του περιγραφόμενου στην αγωγή οικοπέδου, που βρίσκεται στην περιοχή «Κ» του Δήμου Δυτικής Αχαΐας, έκτασης 1.393,60 τ.μ. Στο ως άνω οικόπεδο ανήγειρε οικοδομή, αποτελούμενη από υπόγειο, ισόγειο και πρώτο όροφο, στην οποία, εν συνεχεία, δυνάμει της υπ' αριθ. ./23.6.2009 συμβολαιογραφικής πράξης, συστήθηκε οριζόντια ιδιοκτησία και μεταβίβασε λόγω γονικής παροχής την ψιλή κυριότητα των αυτοτελώς διηρημένων ιδιοκτησιών (δύο αποθηκών, δύο διαμερισμάτων και του δικαιώματος υψούν του δεύτερου ορόφου) στην ενάγουσα και τον εναγόμενο ενώ ο ίδιος παρακράτησε την επικαρπία αυτών. Με τον τρόπο αυτό οι διάδικοι έχουν καταστεί συγκύριοι του παραπάνω οικοπέδου και των κοινόχρηστων και κοινόκτητων μερών της επ' αυτού ανεγερθείσας οικοδομής. Περαιτέρω, ο εναγόμενος δεν συναινεί στην εξώδικη διανομή του ένδικου κοινού ακινήτου, η αξία του οποίου ανέρχεται στο ποσό των 76.648 ευρώ. Με βάση το ιστορικό αυτό, ζήτησε να διαταχθεί η δικαστική διανομή του επίκοινου ακινήτου με σύσταση κάθετης ιδιοκτησίας, κατά τον αναλυτικά περιγραφόμενο στην αγωγή τρόπο, καθώς και να επιβληθεί η δικαστική δαπάνη σε βάρος της διανεμητέας περιουσίας. Επί της αγωγής αυτής εκδόθηκε η υπ' αριθ. 528/2017 προσβαλλόμενη οριστική απόφαση, η οποία απέρριψε την αγωγή, ως προς μεν τον ενάγοντα ως απαράδεκτη ελλείψει ενεργητικής νομιμοποίησης, ως προς δε την ενάγουσα-εκκαλούσα ως νομικά αβάσιμη. Κατά της απόφασης αυτής παραπονείται ήδη η τελευταία με την έφεση της και για τους αναφερόμενους σ' αυτήν λόγους, που ανάγονται σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου, καθώς και σε κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητεί την εξαφάνιση της, ώστε να γίνει δεκτή στο σύνολο της η αγωγή της.

Στην προκειμένη περίπτωση, η με το ως άνω περιεχόμενο αγωγή της εκκαλούσας, περίληψη της οποίας καταχωρήθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα στα οικεία βιβλία διεκδικήσεων και καταβλήθηκε το αναλογούν τέλος δικαστικού ενσήμου με τις νόμιμες υπέρ τρίτων προσαυξήσεις, είναι νομικά αβάσιμη και πρέπει ν' απορριφθεί, αφού το διανεμητέο ακίνητο έχει υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3741/1929 και των άρθρων 1002 και 1117 ΑΚ (βλ. την υπ' αριθ. ./23.6.2009 σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας και γονική παροχή διαμερισμάτων κατά ψιλή κυριότητα της συμβολαιογράφου Πατρών …) και σύμφωνα με όσα αναπτύχθηκαν στην ως άνω νομική σκέψη, κανένας από τους συνοροφοκτήτες δεν μπορεί να ζητήσει μονομερώς, δηλαδή παρά τη θέληση των λοιπών, τη λύση της κοινωνίας με δικαστική διανομή, παρά μόνο αν η οικοδομή καταστραφεί ολοσχερώς ή κατά τα 3/4 της αξίας της, στοιχεία που δεν επικαλείται, ούτε αποδεικνύει η ενάγουσα. Δυνατότητα δικαστικής διανομής δεν υπάρχει ούτε ως προς το δικαίωμα υψούν του δεύτερου ορόφου, το οποίο ανήκει εξ αδιαιρέτου στους διαδίκους κατά ψιλή κυριότητα, αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν αποτελούσε αντικείμενο της αιτηθείσας με την αγωγή διανομής (η οποία περιορίσθηκε στο κοινό οικόπεδο και στα κοινόχρηστα μέρη της ανεγερθείσας σ' αυτό οικοδομής) και ως εκ τούτου εκ περισσού αναφέρθηκε σ' αυτό η εκκαλουμένη.

Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, που κατέληξε στην ίδια κρίση, ορθά εφάρμοσε το νόμο και η έφεση πρέπει ν' απορριφθεί ως νομικά αβάσιμη. Τα δικαστικά έξοδα του εφεσίβλητου για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, πρέπει να επιβληθούν, κατόπιν σχετικού αιτήματος του, σε βάρος της ηττηθείσας εκκαλούσας (άρθρα 176, 183 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), κατά τα οριζόμενα στο διατακτικό. Τέλος, λόγω της ήττας της τελευταίας, πρέπει να διαταχθεί η εισαγωγή στο δημόσιο ταμείο του παραβόλου που καταβλήθηκε απ' αυτήν κατά την άσκηση της έφεσης της (άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΕΙ με παρόντες τους διαδίκους.

ΔΕΧΕΤΑΙ τυπικά την έφεση.

ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ αυτήν κατ' ουσία.

ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ σε βάρος της εκκαλούσας τα δικαστικά έξοδα του εφεσίβλητου, για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει σε πεντακόσια ευρώ (500 €).

ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ την εισαγωγή στο δημόσιο ταμείο του παραβόλου που καταβλήθηκε από την εκκαλούσα κατά την άσκηση της έφεσης.

Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύτηκε σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του, χωρίς να παρευρίσκονται οι διάδικοι και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους, στις 7 Αυγούστου 2019.

Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Γεώργιος Ανδρεάδης Αφροδίτη Γεωργίου