ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΜΠρΠατρών 604/2022

Υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα - Αναβολή απόφασης εωσότου περατωθεί άλλη δίκη - Ζήτημα εξαιρετικής σημασίας που εκκρεμεί στον Άρειο Πάγο -.

Αναβολή της συζήτησης των λόγων της έφεσης μέχρι την έκδοση απόφασης από την Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου επί της υπόθεσης και του ζητήματος γενικότερου ενδιαφέροντος που εκκρεμεί ενώπιόν της, αν η διάταξη του άρθρου 1 παρ. 2 εδαφ. β’ περ. α’ του ν. 3869/2010 κατά την οποία στο πεδίο εφαρμογής του νόμου περιλαμβάνονται οι βεβαιωμένες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση σύμφωνα με τον ΚΦΔ, τον ΚΕΔΕ και τον Τελωνιακό Κώδικα, όπως έχουν διαμορφωθεί με τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που τις επιβαρύνουν αντίκειται ή μη σε συνταγματικές διατάξεις. Με την απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας του ΑΠ θα επιλυθεί αν υφίσταται αντίθεση των άρθρου 1 παρ. 2 εδ’ β’ του ν. 3869/2010 κυρίως με τη συνταγματική αρχή της ισότητας.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Πατρών Βασίλη Γαλανόπουλου, εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών).

ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΕΚΟΥΣΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

Αριθμός απόφασης 604/2022

ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

Συγκροτήθηκε από τη Δικαστή Βασιλική Μουργκόγια, Πρωτοδίκη, την οποία όρισε η Διευθύνουσα το Πρωτοδικείο Πατρών Πρόεδρος Πρωτοδικών και από τη Γραμματέα Χρυσούλα Κατσαΐτη.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του, την 18η Ιανουαρίου 2022, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:

Του εκκαλούντος: Του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου (Ν.Π.Δ.Δ.) με την επωνυμία «Ε.Φ.Κ.Α. - ΕΝΙΑΙΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ - ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΗ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΑΧΑΪΑΣ», ως καθολικού διαδόχου του πρώην «ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ» - Ο.Α.Ε.Ε., το οποίο παραστάθηκε διά του πληρεξουσίου δικηγόρου του Θεοδώρου Μπούσια.

Των εφεσίβλητων: 1) ., κατοίκου Αραχωβίτικων του Δήμου Πατρέων και 2) ., κατοίκου ομοίως, οι οποίοι παραστάθηκαν διά της πληρεξουσίου δικηγόρου τους, Χριστίνας Καραγεωργοπούλου.

Το εκκαλούν με την από 17-9-2019 έφεση του, που κατατέθηκε στη Γραμματεία του Ειρηνοδικείου Πατρών, καταχωρήθηκε στο σχετικό βιβλίο εφέσεων με αριθμό ./18-9-2019 και προσδιορίστηκε για συζήτηση στη Γραμματεία του παρόντος Δικαστηρίου με αριθμό έκθεσης κατάθεσης δικογράφου ./25-9-2019 για τη δικάσιμο που αναγράφεται στην αρχή της παρούσας και γράφτηκε στο πινάκιο, προσβάλλει τη με αριθμό 771/2019 οριστική απόφαση του Ειρηνοδικείου Πατρών (εκουσία δικαιοδοσία) και ζητά όσα αναφέρονται στην έφεση.

Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης, οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των διαδίκων ζήτησαν να γίνουν δεκτά όσα αναφέρονται στα πρακτικά και στις έγγραφες προτάσεις τους.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Η υπό κρίση έφεση κατά της υπ' αριθμόν 771/2019 οριστικής απόφασης του Ειρηνοδικείου Πατρών, που δίκασε κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 739 επ. ΚΠολΔ), την από 24-4-2017, με αριθμό παραλαβής δικογράφου ./24-4-2017 και αριθμό πράξης περαίωσης ελέγχου - ολοκλήρωσης κατάθεσης ./28-4-2017 αίτηση των εφεσίβλητων, την οποία έκανε δεκτή, αρμοδίως φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου (άρθρα 17Α, 495 επ., 511 επ., 741, 761 επ. ΚΠολΔ και 3 του ν. 3869/2010) και έχει ασκηθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα, καθόσον από το φάκελο της δικογραφίας δεν προκύπτει επίδοση της εκκαλουμένης απόφασης, ούτε παρήλθε διετία από τη δημοσίευση της. Επομένως πρέπει, η υπό κρίση έφεση να γίνει τυπικώς δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω κατά την ίδια διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 ΚΠολΔ).

Με την από 24-4-2017 με αριθμό παραλαβής δικογράφου ./24-4-2017 και αριθμό πράξης περαίωσης ελέγχου - ολοκλήρωσης κατάθεσης ./28-4-2017 αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδικείου Πατρών, οι αιτούντες και ήδη εφεσίβλητοι, επικαλούμενοι έλλειψη πτωχευτικής ικανότητας και μόνιμη αδυναμία πληρωμής των ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους προς τους μετέχοντες πιστωτές, ζητούσαν τη ρύθμιση των χρεών τους, λαμβανομένης υπόψη της περιουσιακής και οικογενειακής του κατάστασης, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στην αίτηση, η δε αιτούσα και ήδη δεύτερη εφεσίβλητη ζητούσε την εξαίρεση από τη ρευστοποίηση της κύριας κατοικίας της. Το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο με την εκκαλουμένη απόφαση έκρινε την αίτηση ορισμένη, παραδεκτή και νόμιμη (άρθρα 1, 4, 5, 8 και 9 ν. 3869/2010) και την έκανε δεκτή ως ουσία βάσιμη, ρύθμισε τα χρέη των αιτούντων με ορισμό μηδενικών καταβολών επί 36 μήνες, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο του έτους 2019, εξαίρεσε από την εκποίηση την κύρια κατοικία της δεύτερης αιτούσας, επιβάλλοντας της την υποχρέωση να καταβάλει για τη διάσωση της το ποσό των 86.000 ευρώ, σε 240 ισόποσες δόσεις ποσού 358,33 ευρώ μηνιαίως. Κατά της απόφασης αυτής, παραπονείται το εκκαλούν με την κρινόμενη έφεση του για τους λόγους που αναφέρονται σε αυτήν και ανάγονται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και σε κακή εκτίμηση των αποδείξεων και ζητά να γίνει δεκτή η έφεση του, να εξαφανισθεί η εκκαλούμενη απόφαση καινά απορριφθεί η από 24-4-2017 αίτηση των εφεσίβλητων. Οι λόγοι της έφεσης είναι παραδεκτοί και πρέπει να εξεταστούν περαιτέρω ως προς τη νομική και την ουσιαστική βασιμότητα τους εντός του ορίων που καθορίζονται απ' αυτούς (άρθρα 522, 533 § 1 και 741 του ΚΠολΔ).

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 § 1 εδ. α' και § 2 του Ν. 3869/2010, όπως η § 2 ισχύει μετά την αντικατάσταση της με την § 1 του άρθρου 1 της υποπαραγρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/2015 (ΦΕΚ Α94/14-8-2015) και εφαρμόζεται στην προκείμενη περίπτωση, «1. Φυσικά πρόσωπα που στερούνται πτωχευτικής ικανότητας υπό την έννοια του άρθρου 2 του Ν. 3588/2007 και έχουν περιέλθει, χωρίς δόλο, σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους, δικαιούνται να υποβάλουν στο αρμόδιο δικαστήριο αίτηση για τη ρύθμιση των οφειλών τους κατά τις διατάξεις του παρόντος νόμου 2. Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου εμπίπτει το σύνολο των οφειλών των προσώπων της § 1 προς τους ιδιώτες. Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου περιλαμβάνονται επίσης : α) οι βεβαιωμένες οφειλές στη Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.), τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) και τον Τελωνειακό Κώδικα, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που τις επιβαρύνουν, β) οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' και β' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, συμπεριλαμβανομένων των οφειλών που προκύπτουν από εισφορά σε χρήμα ή τη μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα των προς ένταξη ή και των ήδη ενταγμένων ιδιοκτησιών, σύμφωνα με το Ν. 1337/1983 από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και γ) ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής. Τα αναφερόμενα στα στοιχεία α', β' και γ' πρόσωπα δεν επιτρέπεται να συνιστούν το σύνολο των πιστωτών του αιτούντος και οι οφειλές του προς αυτά υποβάλλονται σε ρύθμιση κατά τον παρόντα νόμο μαζί με τις οφειλές του προς τους ιδιώτες πιστωτές». Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 249 εδ. α' ΚΠολΔ, αν η διάγνωση της διαφοράς εξαρτάται ολικά ή εν μέρει από την ύπαρξη ή την ανυπαρξία μίας έννομης σχέσης ή την ακυρότητα ή τη διάρρηξη μίας δικαιοπραξίας, που συνιστά αντικείμενο άλλης δίκης εκκρεμούς σε πολιτικό ή διοικητικό δικαστήριο, ή από ζήτημα που πρόκειται να κριθεί ή κρίνεται από διοικητική αρχή, το δικαστήριο μπορεί αυτεπαγγέλτως ή ύστερα από αίτηση κάποιου διαδίκου να διατάξει την αναβολή της συζήτησης, εωσότου περατωθεί τελεσίδικα ή αμετάκλητα η άλλη δίκη ή εωσότου εκδοθεί από τη διοικητική αρχή απόφαση που δεν θα μπορεί να προσβληθεί. Εφαρμοστέα τυγχάνει η διάταξη αυτή προεχόντως όταν κάποιο σοβαρό νομικό ζήτημα, το οποίο πρέπει να επιλυθεί, έχει παραπεμφθεί ήδη στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, ως ζήτημα εξαιρετικής σημασίας, όπου και εκκρεμεί (βλ. ΑΠ 497/2020 ΤΝΠ Ισοκράτης).

Με τον πρώτο λόγο της υπό κρίση έφεσης, το εκκαλούν ισχυρίζεται ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κατ' εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 1 § 2 εδ. β' περ. γ' του Ν. 3869/2010 απέρριψε την ένσταση αντισυνταγματικότητας και υπήγαγε σε ρύθμιση την οφειλή του πρώτου αιτούντος και ήδη πρώτου εφεσίβλητου και ως προς αυτό, ενώ έπρεπε να απορρίψει ως προς την οφειλή αυτή την αίτηση ως μη νόμιμη, κρίνοντας την ανωτέρω διάταξη αντισυνταγματική, επειδή παραβιάζονται οι διατάξεις των άρθρων 4 § 1 § 5 και 22 § 5 του Συντάγματος, που κατοχυρώνουν την αρχή της ισότητας και της ισότητας στα δημόσια βάρη, το θεσμό της υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης των εργαζομένων και του ασφαλιστικού κεφαλαίου και την αρχή της αναλογικότητας. Ότι η ανωτέρω διάταξη είναι αντισυνταγματική, καθώς εισάγει για μία κατηγορία ασφαλισμένων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, και ειδικότερα για εκείνους, των οποίων οι οφειλές έναντι των εν λόγω οργανισμών (από ασφαλιστικές εισφορές) συντρέχουν με οφειλές προς ιδιώτες πιστωτές, ευνοϊκή και άνιση μεταχείριση έναντι των λοιπών ασφαλισμένων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης, που είτε έχουν οφειλές έναντι τρίτων και αντιμετωπίζουν τις ίδιες με την προρρηθείσα κατηγορία ασφαλισμένων αντίξοες οικονομικές, κοινωνικές και οικογενειακές συνθήκες και δεν δύνανται να ενταχθούν στις εν λόγω διατάξεις, είτε είναι συνεπείς καταβάλλοντας τις ασφαλιστικές εισφορές τους, και συνεπώς δεν είναι συνταγματικά ανεκτή ούτε η άνιση μεταχείριση όμοιων περιπτώσεων, ούτε η ίση μεταχείριση ανόμοιων περιπτώσεων. Ο λόγος αυτός της κρινόμενης έφεσης βάλλει κατά της νομικής βασιμότητας της αίτησης ως προς το σκέλος που αφορά τις βεβαιωμένες ασφαλιστικές οφειλές του πρώτου αιτούντος και ήδη πρώτου εφεσίβλητου προς το εκκαλούν. Ωστόσο, με τη με αριθμό 357/2021 απόφαση του Δ' πολιτικού τμήματος του Αρείου Πάγου (ΤΝΠ Νόμος) παραπέμφθηκε στην Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου ως ζήτημα γενικότερου ενδιαφέροντος, όπου και εκκρεμεί, το ζήτημα εάν η διάταξη του άρθρου 1 § 2 εδ. β' περ. α' του Ν. 3869/2010, κατά την οποία στο πεδίο εφαρμογής του νόμου περιλαμβάνονται οι βεβαιωμένες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διοίκησης (ΚΦΔ), τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) και τον Τελωνιακό Κώδικα, όπως έχουν διαμορφωθεί με τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που τις επιβαρύνουν, αντίκειται ή μη σε συνταγματικές διατάξεις. Δηλαδή εκκρεμεί ενώπιον της Πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου ζήτημα απόλυτο συναφές και γενικότερου ενδιαφέροντος, με την απόφαση της οποίας θα επιλυθεί αν υφίσταται αντίθεση των διατάξεων του άρθρου 1 § 2 εδ. β' του Ν. 3869/2010, όπως ισχύουν μετά το Ν. 4336/2015, κυρίως με τη συνταγματική αρχή της ισότητας, συνεκτιμώντας ότι τόσο οι φορολογικές υποχρεώσεις προς τη φορολογική διοίκηση όσο και οι ασφαλιστικές υποχρεώσεις προς ασφαλιστικούς οργανισμούς πηγάζουν ευθέως εκ του νόμου και δεν εναπόκεινται στην ιδιωτική πρωτοβουλία, όπως οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τα πιστωτικά ιδρύματα. Δεδομένου ότι το ζήτημα της αοριστίας και της νομικής βασιμότητας της αίτησης ερευνάται αυτεπάγγελτα από το δευτεροβάθμιο δικαστήριο και χωρίς την ύπαρξη ειδικού παραπόνου, αρκεί ο εκκαλών να ζητεί την απόρριψη της, έστω για άλλους λόγους (ΑΠ 1635/2008, ΕφΠειρ 735/2014, ΤΝΠ Νόμος, Μ. Μαργαρίτης, Ερμηνεία ΚΠολΔ, τόμος I, εκδ. 2012, άρθρο 522, σελ. 915) και αντικείμενο του πρώτου λόγου της υπό κρίση έφεσης είναι η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων από το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ως προς τη νομική βασιμότητα της αίτησης, το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει περίπτωση εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 249 ΚΠολΔ. Κατόπιν των ανωτέρω, η έφεση πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή καινά αναβληθεί η συζήτηση επί των λόγων της, μέχρι την έκδοση απόφασης από την Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου επί της υπόθεσης και του ζητήματος γενικότερου ενδιαφέροντος που παραπέμφθηκε με τη με αριθμό 357/2021 απόφαση του Δ' πολιτικού τμήματος του Αρείου Πάγου.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

ΔΙΚΑΖΟΝΤΑΣ αντιμωλία των διαδίκων.

ΔΕΧΕΤΑΙ τυπικά την έφεση.

ΑΝΑΒΑΛΛΕΙ τη συζήτηση των λόγων έφεσης, μέχρι την έκδοση απόφασης από την Πλήρη Ολομέλεια του Αρείου Πάγου επί της υπόθεσης, η οποία έχει παραπεμφθεί σε αυτή με την υπ' αριθμ. 357/2021 απόφαση του Δ' Πολιτικού Τμήματος του Αρείου Πάγου.

Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στην Πάτρα σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου τούτου, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους, την 18 Οκτωβρίου 2022.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ