ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΕιρΝεμέας 42/2022

Διόρθωση ληξιαρχικής πράξης θανάτου - Απόφαση βεβαίωσης γεγονότος - Υιοθεσία πριν την ισχύ των διατάξεων του Α.Κ. και των διατάξεων του Ν. 2447/1996 -.

Απόφαση βεβαίωσης γεγονότος (άρθρ. 782 ΚΠολ.Δ), με σκοπό τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης θανάτου. Υιοθεσία γενομένη το έτος 1934, ήτοι πριν την ισχύ των διατάξεων του Α.Κ., αλλά και των διατάξεων του Ν. 2447/1996, διέπεται, σύμφωνα με το άρθρο 57 παρ. 1 του εν λόγω νόμου, η οποία αποτελεί μεταβατική διάταξη παρόμοια με εκείνη του άρθρου 88 παρ.1 του Εισ.Ν.Α.Κ. ως προς το κύρος της και τα έννομα αποτελέσματα από το έως τότε δίκαιο, ενώ κατά την παρ. 3 του ιδίου άρθρου 57 «Στις περιπτώσεις υιοθεσιών που έγιναν πριν από την έναρξη της ισχύος του παρόντος, ο θετός γονέας έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο, με αίτησή του που δικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας την πλήρη ένταξη του τέκνου στην οικογένειά του, σύμφωνα με τα άρθρα 1561 έως 1566 του Α.Κ». Η θανούσα, μετά την γενομένη πράξη υιοθεσίας της ενεγράφη στην οικογενειακή μερίδα του θετού πατρός της. Δεκτή η αίτηση, προς τον σκοπό διόρθωσης της ληξιαρχικής πράξης, βεβαιώνοντας ότι το πραγματικό ονοματεπώνυμο των γονέων της θανούσης είναι των θετών της γονέων.

ΕΚΟΥΣΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ

ΑΠΟΦΑΣΗ

ΑΡΙΘΜΟΣ 42/2022

ΤΟ ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΕΙΟ ΝΕΜΕΑΣ

Αποτελούμενο από την Δόκιμη Ειρηνοδίκη Αγγελική Κολοκούτσα και τη Γραμματέα Χαρίκλεια Καραναστάση.

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 20 Μαΐου 2020 για να δικάσει την υπόθεση

Της αιτούσας: . συζ. ., το γένος Χ και Ε Μ, κατοίκου Αθηνών (.) με ΑΦΜ ., που παραστάθηκε μετά του πληρεξουσίου δικηγόρου της Βασιλείου Ράλλη.

Η αιτούσα, ζητεί να γίνει δεκτή η από 11.04.2022 και με αριθμό κατάθεσης ./11.4.2022 αίτηση της με αντικείμενο τη βεβαίωση γεγονότος με σκοπό τη διόρθωση ληξιαρχικής πράξης, που απευθύνεται ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου και η οποία προσδιορίστηκε για τη δικάσιμο που αναφέρεται στην αρχή της παρούσας.

Κατά τη συζήτηση της υποθέσεως ο πληρεξούσιος δικηγόρος της αιτούσας ζήτησε να γίνουν δεκτή η αίτηση και όσα αναφέρονται στα πρακτικά και στις προτάσεις που κατέθεσε.

Η συζήτηση έγινε όπως σημειώνεται στα πρακτικά.

ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

I. Σύμφωνα με το άρθρο 782 ΚΠολΔ, κατά τόπο αρμόδιο δικαστήριο για την διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης είναι το δικαστήριο της περιφέρειας του ληξίαρχου, ο οποίος προέβη στη σύνταξη της διορθωτέας ληξιαρχικής πράξης, χωρίς να υφίσταται δυνατότητα παρέκτασης. Όμως, λόγω της ελαστικότητας της διαδικασίας της εκούσιας δικαιοδοσίας, πρέπει να γίνει δεκτό ότι η ρύθμιση της τοπικής αρμοδιότητας στο νόμο δεν έχει δεσμευτικό αλλά καθοδηγητικό χαρακτήρα, οπότε δεν αποκλείεται η απεύθυνση της αίτησης και σε άλλο κατά τόπο δικαστήριο, όπως εκείνο της κατοικίας των αιτούντων, εφόσον λόγω των τοπικών του συνθηκών είναι σε θέση να παρέχει ταχύτερη, αποτελεσματικότερη και ασφαλέστερη έννομη προστασία (ΕιρΘεσ 123/2013, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΠΠρΑθ 273/2006 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΜΠρΑΘ 4100/2006 Α' ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ - ΝοΒ 2007/358, ΕφΑΘ 1661/2005 ΕλλΔνη 2006.282, ΜΠρΑΘ 20/2004 ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ, ΕφΠατρ 335/1973 ΝοΒ 22.389, ΜΠρΑΘ 191/1989 ΑρχΝ 1989.28, ΜΠρΘεσ 1323/1987, Αρμ 1988.467).

II. Από το συνδυασμό των διατάξεων των παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 782 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι, κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας δικάζονται οι αιτήσεις όποιου έχει έννομο συμφέρον ή του εισαγγελέα, με τις οποίες ζητείται η βεβαίωση ενός γεγονότος με σκοπό να συνταχθεί ληξιαρχική πράξη ή να διορθωθεί ορισμένο στοιχείο της ληξιαρχικής πράξης, το οποίο δεν ανταποκρίνεται στην αληθινή κατάσταση κατά τον χρόνο σύνταξης της, ανεξάρτητα αν η εσφαλμένη αναγραφή οφείλεται σε αναληθή δήλωση ή σε σφάλμα του Ληξιάρχου (Αρβανιτάκη, Κεραμεύς/Κονδύλης/Νίκας Ερμηνεία ΚΠολΔ στο άρθρο 782, αριθμό 3 σελ. 1543). Αντικείμενο της αίτησης διόρθωσης είναι η διαπίστωση των ακριβών στοιχείων που απαιτεί ο νόμος για τη σύνταξη ή διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης και ο τονισμός της ορθότητας αυτών, σε σύγκριση με τα στοιχεία που βεβαιώθηκαν ανακριβώς στη ληξιαρχική πράξη, της οποίας ζητείται η διόρθωση. Η απόφαση που εκδίδεται στη σχετική αίτηση, ως προς τη ρυθμιστική της ενέργεια, είναι στην ουσία διαπιστωτική θετική διοικητική πράξη (Στασινόπουλος, Δίκαιον των Διοικητικών πράξεων, έκδ. 1951, παρ. 13 II Α', σελ. 136 επ.) και όχι διαταγή στον ληξίαρχο για τη διόρθωση της ληξιαρχικής πράξης που ενδεχόμενα συντάχθηκε από αυτόν ανακριβώς, δημιουργεί, όμως, σε βάρος του την υποχρέωση να προβεί στη σχετική σύνταξη (ΕφΔωδ 95/2004 και ΕφΘεσ 2571/1996 Αρμ 50 [1996].1088), διότι τούτο αποτελεί καθήκον του ληξιάρχου, το οποίο οφείλει να εκτελεί χωρίς διαταγή (ΜονΠρΠειρ 86/2005, ΝοΒ, 53, 930, ΜονΠρθεσ 4544/1972, ΕλλΔνη 1972, 616, ΜονΠρΑΘ 3744/1970, Δίκη, 1674). Τυχόν δε αίτημα να διαταχθεί ο ληξίαρχος να διορθώσει τη ληξιαρχική πράξη, είναι απορριπτέο ως μη νόμιμο στην περίπτωση που σωρεύεται με την αίτηση για τη βεβαίωση του ληξιαρχικού γεγονότος (Δ.Χ. Μακρής, Εκουσία Δικαιοδοσία, έκδ. 2012, σελ. 150 επ.). Η δικαστική απόφαση αναπτύσσει, ως προς το στοιχείο που διορθώνει, δεσμευτική ισχύ έναντι πάντων χωρίς ωστόσο να δημιουργεί δεδικασμένο ως προς την έννομη σχέση.

III. Με το άρθρο 1 του σχεδίου νόμου που κυρώθηκε ως κώδικας με το άρθρο πρώτο του ν. 2447/1996 καταργήθηκαν οι σχετικές με την υιοθεσία διατάξεις που εισήχθησαν στον ΑΚ ως άρθρα 1542-1588. Καταργήθηκε έτσι με την έναρξη της ισχύος του ν. 2447/1996 (30.12.1996) η θεσπισμένη με το παλαιό άρθρο 1583 ΑΚ διάταξη σύμφωνα με την οποία οριζόταν ότι "τα εκ της συγγενείας δικαιώματα και υποχρεώσεις μεταξύ του θετού τέκνου και της φυσικής του οικογένειας, ενόσω στο νόμο δεν οριζόταν αλλιώς, παρέμεναν αμετάβλητα". Αυτό ωστόσο ήταν σύμφωνο με τις λοιπές περί υιοθεσίας τότε διατάξεις, οι οποίες δεν προέβλεπαν, όπως σήμερα, τη διακοπή του συγγενικού δεσμού του υιοθετούμενου με τη φυσική του οικογένεια. Εξ άλλου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1561 εδ. α ΑΚ, όπως αυτή τέθηκε και ισχύει με το ν. 2447/1996 (30.12.1996) ορίζεται ότι "Με την υιοθεσία διακόπτεται κάθε δεσμός του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια ... και ο ανήλικος εντάσσεται πλήρως στην οικογένεια του θετού γονέα του". Με το παραπάνω άρθρο, όπως και στην Εισηγητική Έκθεση του κυρωθέντος σχεδίου νόμου αναφέρεται, εισήχθη ριζοσπαστική αλλαγή στο ζήτημα των έννομων αποτελεσμάτων της υιοθεσίας με την πλήρη διακοπή κάθε δεσμού του ανήλικου με τη φυσική του οικογένεια και την πλήρη ένταξη του στην οικογένεια των θετών γονέων. Αυτή η αλλαγή στο ισχύον αρ. 1561 ΑΚ όπως είναι αυτονόητο έφερε και αλλαγές στις ανάλογες συναλλαγές με την πολιτεία αφού πλέον το θετό τέκνο εγγράφεται στην οικογενειακή μερίδα του θετού πατρός του με ταυτόχρονη διαγραφή από αυτήν του βιολογικού ενώ και όλα τα έγγραφα που εκδίδονται πλέον φέρουν τα στοιχεία των θετών γονέων του. Εφόσον λοιπόν μετά την υιοθεσία δεν υφίσταται οικογενειακός δεσμός του υιοθετούμενου με τη φυσική του οικογένεια, αυτός στερείται των εκ συγγενείας απορρεόντων δικαιωμάτων συνεπώς και των κληρονομικών. Εξάλλου κατά το άρθρο 57 παρ. 1 του ίδιου ν. 2447/1996, που αποτελεί μεταβατική διάταξη, παρόμοια με εκείνη του άρθρου 88 παρ. 1 του Εισ.Ν.Α.Κ., "Με εξαίρεση τις ρυθμίσεις που ακολουθούν, υιοθεσίες που έγιναν πριν από την έναρξη της ισχύος αυτού του νόμου διέπονται ως προς το κύρος τους και τα έννομα αποτελέσματα από το έως τώρα δίκαιο (...)", κατά δε το ίδιο άρθρο 57 παρ. 3 του ν. 2447/1996 "Στις περιπτώσεις υιοθεσιών ανηλίκων που έγιναν πριν από την έναρξη της ισχύος του παρόντος, ο θετός γονέας έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο, με αίτηση του που δικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας, την πλήρη ένταξη του τέκνου στην οικογένεια του, σύμφωνα με τα άρθρα 1561 έως 1566 του Α.Κ. (...)". Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι επί υιοθεσιών ανηλίκων που τελέστηκαν πριν από τον ν. 2447/1996 η πλήρης ένταξη του υιοθετημένου στην οικογένεια του υιοθετήσαντος αφέθηκε, ενόψει και των συνεπειών της, στην βούληση (πρωτοβουλία) του τελευταίου, συντελείται δε με την υποβολή από αυτόν της σχετικής ως άνω αίτησης και την έκδοση επ’ αυτής αποφάσεως του δικαστηρίου, από την οποία και γεννάται το προαναφερθέν αμοιβαίο, μεταξύ θετού τέκνου και υιοθετήσαντος, κληρονομικό δικαίωμα, με αντίστοιχη κατάργηση του (προϋφισταμένου) κληρονομικού δικαιώματος του ανηλίκου έναντι της φυσικής του οικογένειας. Επομένως πριν (χωρίς) την ένταξη αυτή δεν καταλύεται το κληρονομικό δικαίωμα του υιοθετηθέντος προ της ισχύος του ν.2447/1996 ανηλίκου έναντι των φυσικών συγγενών του που απεβίωσαν μετά την έναρξη της ισχύος του ν.2447/1996 (Α.Π. 451/2011, 391/2013) και αντιστοίχως δεν γεννάται το ανωτέρω αμοιβαίο κληρονομικό δικαίωμα μεταξύ του θετού τέκνου και του υιοθετήσαντος (και των μελών της οικογενείας του).

Στην προκειμένη περίπτωση η αιτούσα με την υπό κρίση αίτηση, κατ' εκτίμηση του δικογράφου, επικαλούμενη έννομο συμφέρον, ζητά να βεβαιωθεί με σκοπό τη διόρθωση της υπ' αριθμόν ., τόμος ., έτος 2021 ληξιαρχικής πράξης θανάτου της μητρός της . χας ., που συντάχθηκε από τη Ληξίαρχο του Δήμου Νεμέας, ότι το ορθό ονοματεπώνυμο του πατρός της είναι Π.Φ. και όχι Π.Π., ενώ το ορθό όνομα μητρός της είναι Ε.Φ. και όχι Α.Π. όπως άλλωστε σημειώνεται στις παρατηρήσεις της υπό διόρθωση ληξιαρχικής πράξης, ενώ ζητά επίσης να διαταχθούν τα νόμιμα προς την αρμόδια ληξίαρχο. Με αυτό το περιεχόμενο και αιτήματα η υπό κρίση αίτηση παραδεκτώς και αρμοδίως εισάγεται για να συζητηθεί στο Δικαστήριο αυτό, σύμφωνα και με τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στη με αριθμό I μείζονα σκέψη της παρούσης, σε περίπτωση ευδοκίμησης της αίτησης (άρθρα 739, 740 παρ. 1, 782 παρ. 1 και παρ. 3 του ΚΠολΔ), κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας (άρθρα 741 έως 781 του ΚΠολΔ], πλην του αιτήματος να διαταχθεί ο ληξίαρχος στα νόμιμα, το οποίο πρέπει να απορριφθεί ως μη νόμιμο δεδομένου ότι, σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν ανωτέρω στη με αριθμό II μείζονα σκέψη, ο ληξίαρχος υποχρεούται εκ του νόμου (άρθρο 14 § 3 Ν. 344/1976) να προβεί στη διόρθωση, μόνον δε σε περίπτωση άρνησης του να προβεί στη ζητούμενη ενέργεια μπορεί να υποχρεωθεί σε αυτήν δικαστικά σύμφωνα με το άρθρο 791 ΚΠολΔ, είναι νόμιμη στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1510, 1511 ΑΚ και 13 παρ. 1 και 14 του Νόμου 344/1976 "Περί ληξιαρχικών πράξεων", σε συνδυασμό και με τη διάταξη του άρθρου 782 ΚΠολΔ και του άρθρου 5 παρ. 1 Σ. Επομένως, πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατά τα λοιπά και ως προς την ουσιαστική βασιμότητα της, δεδομένου ότι για το παραδεκτό της συζήτησης της έχει τηρηθεί η προβλεπόμενη από τη διάταξη του άρθρου 748 παρ. 2 ΚΠολΔ προδικασία με την επίδοση αντιγράφου της υπό κρίση αίτησης στον αρμόδιο Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κορίνθου (βλ. την προσαγόμενη υπ' αριθμόν .Α/11-04-2022 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Κορίνθου ., ενώ η αιτούσα απαλλάσσεται της προσκομιδής γραμματίου προκαταβολής εισφορών στον Δ.Σ.Κορίνθου καθώς ο παρασταθείς πληρεξούσιος δικηγόρος είναι και σύζυγος της (βλ. άρ. 82 παρ. 2 Ν. 4194/2013 Κώδικα Περί Δικηγόρων).

Από την εκτίμηση όλων των έγγραφων που νόμιμα μετ' επικλήσεως προσκομίζονται, μερικά από τα οποία μνημονεύονται ειδικότερα παρακάτω, δίχως ωστόσο να παραλείπεται κάποιο για την ουσιαστική εκτίμηση της υποθέσεως, από τα διδάγματα της κοινής πείρας και λογικής που λαμβάνονται υπόψη αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο και γενικά από όλη την διαδικασία αποδείχθηκαν τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά, που ασκούν ουσιώδη επιρροή στην έκβαση της δίκης: Με την υπ' αριθμ. 145/1934 απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Κορίνθου κηρύχθηκε θετή θυγατέρα του Π. και της Ε. Φ. η θανούσα μητέρα της αιτούσας . χα . σε ηλικία 12 ετών, ενώ όπως προκύπτει από το με αρ.πρωτ../24.02.2021 αντίγραφο η πράξη υιοθεσίας της καταχωρήθηκε και στα οικεία βιβλία του Ληξιαρχείου Νεμέας την 7η Απριλίου 1934. Ακολούθως, ενεγράφη στην οικογενειακή μερίδα του θετού πατρός της Π.Φ. όπως αποδεικνύεται από το από 23.02.2021 πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης από το Γραφείο Δημοτικής Κατάστασης του Δήμου Νεμέας (σχετ. 17). Στις 14 Φεβρουαρίου 2021 η . χα. . απεβίωσε στην οικία της στη Νεμέα και συνετάγη από τον ιατρό . το Ιατρικό Πιστοποιητικό Θανάτου που όμως ανέγραψε λάθος εκ παραδρομής τα στοιχεία γονέων και αντί στο όνομα των γονέων της θανούσης να γράφει Π.Φ. και Ε.Φ., έγραψε Π.Π. και Α.Π. Αντί δηλαδή να γράψει τα ονόματα των θετών γονέων της, έβαλε αυτά των βιολογικών και λάθος το όνομα πατρός. Ως εκ τούτου, σε ακολουθία αυτού του πιστοποιητικού καταχωρήθηκε εσφαλμένα η ληξιαρχική πράξη θανάτου της στον αριθμό ., τόμο . και έτος 2021.

Κατ' ακολουθία των ανωτέρω και δεδομένου του προφανούς άμεσου εννόμου συμφέροντος της αιτούσας θυγατέρας της θανούσης . χας . το γένος Π. και Ε.Φ. να διορθωθεί η ληξιαρχική πράξη θανάτου της μητέρας της ως προς το ονοματεπώνυμο του πατρός και μητρός της, που έχει καταχωρηθεί σε αυτήν εσφαλμένως και δη να απαλειφθεί το εσφαλμένο ονοματεπώνυμο πατρός «Π.Π.» και ονοματεπώνυμο μητρός «Α.Π.» και να τεθεί το ορθό ονοματεπώνυμο πατρός «Π.Φ.» και ονοματεπώνυμο μητρός «Ε.Φ.», προκειμένου με την αιτούμενη διόρθωση να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας συγχύσεων και προβλημάτων στις συναλλαγές και γενικότερα στην καθημερινότητα των κληρονόμων της θανούσας, πρέπει κατά το μέρος που κρίθηκε νόμιμη να γίνει δεκτή η αίτηση ως βάσιμη και κατ' ουσίαν κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στο διατακτικό.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει ό,τι στο σκεπτικό κρίθηκε απορριπτέο

Δέχεται εν μέρει την αίτηση.

Βεβαιώνει προς το σκοπό διόρθωσης της με αριθμό ., τόμος ., έτους 2021 ληξιαρχικής πράξης θανάτου της Ληξιάρχου Δήμου Νεμέας, ότι το πραγματικό ονοματεπώνυμο των γονέων της θανούσης . χας . είναι Π.Φ. και Ε.Φ. και όχι το «Π.Π.» και «Α.Π.» που αναγράφηκε στο προδιαληφθέν ιατρικό πιστοποιητικό θανάτου.

Κρίθηκε, αποφασίστηκε και δημοσιεύθηκε στην Νεμέα, σε έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του στις 17 Ιουνίου 2022, χωρίς την παρουσία της αιτούσας και του πληρεξουσίου δικηγόρου της.

Η ΔΙΚΑΣΤΗΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ