ΤρΔΕφΘεσ 240/2010

ΤρΔΕφΘεσ 240/2010

Αδεια μεταλλευτικών ερευνών σε περιοχή χαρακτηρισμένη ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα και ενταγμένη στο Πρόγραμμα Natura 2000 -.

Ο αρμόδιος για την έκδοση της σχετικής άδειας Νομάρχης, πριν αρνηθεί τη χορήγησή της επικαλούμενος λόγους δημοσίου συμφέροντος, που συνίστανται στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, οφείλει να ερευνήσει αν υπάρχει δυνατότητα χορήγησης της άδειας υπό όρο ή κατά περιορισμό του αιτούμενου προς έρευνα χώρου καθώς και να καλέσει τον ενδιαφερόμενο να υποβάλει μελέτη, βάσει της οποίας, ακολούθως, θα εκτιμηθεί αρμοδίως εάν η δραστηριότητα θα επιφέρει συγκεκριμένης μορφής άμεση ή έμμεση βλάβη στο δάσος ή ενδέχεται να παραβλάψει την ακεραιότητα του προστατευόμενου τόπου, ώστε να μην ματαιώνεται η διοικητική διαδικασία που θεσπίζει ο νομοθέτης και η προβλεπόμενη συμμετοχή του ενδιαφερομένου σε αυτήν, ούτε να υποκαθίστανται στην αρμοδιότητά τους οι ορισθείσες από τις οικείες διατάξεις για τη χορήγηση σχετικής έγκρισης ή άδειας διοικητικές αρχές.

Διοικητικό Εφετείο Θεσσαλονίκης

(Α΄Τμήμα - Ουσίας)

Αριθμός 240/2010

«1. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση, για την οποία έχει καταβληθεί παράβολο 50 ευρώ (2589413 ειδικό έντυπο παραβόλου) αντί του νομίμου των 8,80 ευρώ (πρβλ. ΣτΕ 3426/2007), ζητείται παραδεκτά η εξαφάνιση της 920/2006 οριστικής απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης καθ' ο μέρος με αυτήν απορρίφθηκε επί της ουσίας η από 27.6.2002 προσφυγή του εκκαλούντος κατά της 362/29.4.2002 απόφασης του Νομάρχη Κιλκίς. Με την τελευταία είχε απορριφθεί η 1062/12.12.1997 αίτησή του για χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών σε έκταση 9.990 στρεμμάτων στην περιοχή Πενταλόφου και Ομαλού του ήδη Δήμου Γουμένισσας Κιλκίς. Εξάλλου, νομίμως χώρησε η συζήτηση της υπό κρίση εφέσεως και παρά την απουσία της εφεσίβλητης Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, η οποία κλητεύθηκε νόμιμα και εμπρόθεσμα (βλ. το από 7.10.2008 αποδεικτικό επίδοσης της κλήσης για συζήτηση του δημοτικού υπαλλήλου Βασ. Φωτιάδη, καθώς και τα πρακτικά των δικασίμων 2.12.2008 και 2.6.2009).

2. Επειδή, ο Μεταλλευτικός Κώδικας (ν.δ. 210/1973, Α΄ 227) ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι: "Μεταλλευτική έρευνα νοείται η κατά τους κανόνας της επιστήμης και τέχνης πραγματοποίησις επιστημονικών μελετών ή έργων πάσης φύσεως, επιφανειακώς ή υπογείως, εις ωρισμένην περιοχήν προς τον σκοπόν διαπιστώσεως κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών" (άρθρο 16), "Ουδείς δύναται να ενεργήση μεταλλευτικάς ερεύνας, είτε εις ίδιον είτε εις αλλότριον έδαφος, εάν δεν λάβη ειδικήν προς τούτο άδειαν, εκδιδομένην υπό του Νομάρχου της περιφερείας, ένθα κείται ο προς έρευναν χώρος" (άρθρο 17), "Η διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών διέπεται υπό των διατάξεων του εκάστοτε ισχύοντος Κανονισμού μεταλλευτικών εργασιών" (άρθρο 19), "1. Η άδεια μεταλλευτικών ερευνών εκδίδεται κατόπιν αιτήσεως, επιδιδομένης διά δικαστικού επιμελητού εις τον Νομάρχην της περιφερείας εις την οποίαν κείται ο προς έρευναν αιτούμενος χώρος και καταχωριζομένης, ευθύς μετά την επίδοσιν, εις ειδικόν υπό της Νομαρχίας τηρούμενον Βιβλίον Μεταλλείων .." (άρθρο 20 παρ.1), "Ο Νομάρχης, εφ' όσον η αίτησις περί χορηγήσεως αδείας μεταλλευτικών ερευνών πληροί τας υπό των άρθρων 20, 21 παρ. 1, 22 παρ. 1 και 23 του παρόντος προβλεπομένας προϋποθέσεις, μετ' έλεγχον των ορίων και της εκτάσεως του χώρου, προς διαπίστωσιν ότι ο αιτούμενος χώρος είναι ελεύθερος κατά τα εις το άρθρον 26 οριζόμενα, υποχρεούται να εκδώση απόφασιν παρέχουσαν εν όλω ή εν μέρει την άδειαν ερευνών, επιφυλασσομένων των διατάξεων των άρθρων 31 και 32 του παρόντος" (άρθρο 29 παρ.1), "Ο Νομάρχης δύναται δια λόγους δημοσίου συμφέροντος, αναγόμενους εις την ασφάλειαν της Χώρας ν' αρνηθή εν όλω ή εν μέρει την χορήγησιν αδείας μεταλλευτικών ερευνών ή να χορηγή ταύτην υπό όρους, εκδίδων προς τούτο ητιολογημένην απόφασιν .." (άρθρο 31 παρ.1), "1. Επί υπάρξεως ετέρων λόγων δημοσίου συμφέροντος, υπερτέρων, κατά την κρίσιν του Νομάρχου, των της μεταλλείας, δύναται ούτος, μετά γνώμην της λειτουργούσης εις την Νομαρχίαν Επιτροπής Βιομηχανίας, να θέτη εις την απόφασιν περί χορηγήσεως αδείας μεταλλευτικών ερευνών όρους, υφ' ους θα ήτο επιτρεπτή η μεταλλευτική έρευνα ή και να περιορίση τον αιτηθέντα χώρον. 2. ... 3. Ωσαύτως, κατά την υπό της Επιτροπής συζήτησιν της σχετικής αιτήσεως, καλείται και ο υποβαλών ταύτην, ίνα εκθέση τας απόψεις του" (άρθρο 32 παρ.1 και 3), "1. Διαρκούσης της ισχύος της αδείας μεταλλευτικών ερευνών και μέχρι της εκδόσεως του πρ. δ/τος περί παραχωρήσεως του μεταλλείου, ουδεμία εκμετάλλευσις επιτρέπεται των εκ των ερευνών διαπιστωθέντων κοιτασμάτων μεταλλευτικών ορυκτών, του αδειούχου ή του διαδόχου αυτού ή του εξ αυτών έλκοντος δικαιώματα δικαιουμένων να αποκομίσουν ελευθέρως μόνον τα κατά την ενέργειαν των ερευνών εξορυχθέντα μεταλλεύματα" (άρθρο 41), "Η εκμετάλλευσις των μεταλλείων χαρακτηρίζεται διά την εφαρμογήν των διατάξεων του παρόντος ως δημοσίας ωφελείας" (άρθρο 102). Σύμφωνα, εξάλλου, με το άρθρο 4 του εκδοθέντος κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 162 του Μεταλλευτικού Κώδικα "Κανονισμού Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών" (απόφαση Υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων αριθ. 11-5η/Φ/17402 της 12/31 Δεκ. 1984, Β' 931), όπως η περίπτωση αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 5 της αριθμ. 11-5/Φ.17/οικ.2141/11.2.1986 απόφασης του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας (Β΄ 155), "1. O εκμεταλλευτής, μεταξύ των άλλων, έχει και τις παρακάτω υποχρεώσεις: α) ... β) Να καταρτίζει και υποβάλλει, στην αρμόδια Υπηρεσία του ΥΕΦΠ, πριν από την έναρξη μεταλλευτικών ή λατομικών εργασιών σε νέο έργο ή και νέο μέρος του που δεν είχε περιληφθεί στην αρχική μελέτη, τεχνική μελέτη του έργου ή μέρους του έργου, που οι προδιαγραφές της, καθώς και η διαδικασία για την έγκρισή της, αναφέρονται στα άρθρα 97 και 98. Τα κριτήρια που γενικά πρέπει να ικανοποιούνται στις παραπάνω μελέτες είναι η οικονομία του κοιτάσματος σε συνδυασμό με την ασφάλεια των εργαζομένων, εργασιών και εγκαταστάσεων, την προστασία του περιβάλλοντος και γενικότερα, η ελαχιστοποίηση του κοινωνικού κόστους. Απαγορεύεται η έναρξη μεταλλευτικών ή λατομικών εργασιών πριν από την έγκριση της τεχνικής μελέτης. γ) .". Κατά τα άρθρα 97 και 98 του ίδιου Κανονισμού, "1. Η τεχνική μελέτη του άρθρου 4, πρέπει να περιέχει τα παρακάτω στοιχεία και κεφάλαια: α) .. δ) Κεφάλαιο μεταλλευτικών ή λατομικών εργασιών για εντοπισμό κοιτασμάτων: δ. α) Περιγραφή του χώρου και της ευρύτερης περιοχής ... δ. στ) Περιγραφή μηχανικού εξοπλισμού, αριθμός εργαζόμενων ανάλογα με την ειδικότητα και το είδος εργασίας, μέτρα για το μεγαλύτερο δυνατό περιορισμό των επιπτώσεων στο περιβάλλον, μέτρα για την υγιεινή των εργαζόμενων και την ασφάλεια εργασιών, εργαζόμενων και περιοίκων", "Ο εκμεταλλευτής πρέπει, πριν από την έναρξη των εργασιών που προβλέπονται στην πιο πάνω μελέτη, να υποβάλει για έγκριση τη μελέτη στην αρμόδια Υπηρεσία του ΥΕΦΠ ... ".

3. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 3 του ν. 1650/1986 "Για την προστασία του περιβάλλοντος" (Α΄ 160), ο οποίος εκδόθηκε ενόψει της επιταγής του άρθρου 24 του Συντάγματος, όπως είχε πριν την αναθεώρηση του 2001, ορίζονται τα εξής: "1. Mε απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και του κατά περίπτωση αρμόδιου υπουργού, τα δημόσια ή ιδιωτικά έργα και οι δραστηριότητες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες, ανάλογα με τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον. Ως κριτήρια για την κατάταξη αυτή λαμβάνονται: α) το είδος και το μέγεθος του έργου ή της δραστηριότητας. β) το είδος και η ποσότητα των ρύπων που εκπέμπονται καθώς και κάθε άλλη επίδραση στο περιβάλλον. γ) η δυνατότητα να προληφθεί η παραγωγή ρύπων από την εφαρμοζόμενη παραγωγική διαδικασία, δ) ο κίνδυνος σοβαρού ατυχήματος και η ανάγκη επιβολής περιορισμών για την προστασία του περιβάλλοντος. 2. Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα έργα και τις δραστηριότητες που λόγω της φύσης, του μεγέθους ή της έκτασής τους είναι πιθανό να προκαλέσουν σοβαρούς κινδύνους για το περιβάλλον. Στα έργα και τις δραστηριότητες της κατηγορίας αυτής επιβάλλονται κατά περίπτωση, πέρα από τους γενικούς όρους και τις προδιαγραφές, ειδικοί όροι και περιορισμοί για την προστασία του περιβάλλοντος. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που, χωρίς να προκαλούν σοβαρούς κινδύνους ή οχλήσεις, πρέπει να υποβάλλονται για την προστασία του περιβάλλοντος σε γενικές προδιαγραφές, όρους και περιορισμούς που προβλέπονται από κανονιστικές διατάξεις. Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει έργα και δραστηριότητες που προκαλούν ιδιαίτερα μικρό κίνδυνο ή όχληση ή υποβάθμιση στο περιβάλλον. 3..." (ως ίσχυε πριν την αντικατάστασή του από το ν. 3010/2002, Α΄ 91). Στο άρθρο 4 παρ. 1, 2α και 2β του ίδιου νόμου, όπως η παρ. 2β τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 6 του ν. 2242/1994 (Α΄ 162) και 3 ορίζεται ότι: "1. Για την πραγματοποίηση νέων ή την επέκταση, τον εκσυγχρονισμό ή τη μετεγκατάσταση υφιστάμενων έργων ή δραστηριοτήτων που περιλαμβάνονται στις κατηγορίες του προηγούμενου άρθρου, απαιτείται η έγκριση όρων για την προστασία του περιβάλλοντος, η οποία αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τη χορήγηση άδειας εγκατάστασης ή πραγματοποίησης της δραστηριότητας ή του έργου. 2α. Για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για τα έργα και τις δραστηριότητες της πρώτης κατηγορίας απαιτείται υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. 2β. Η έγκριση περιβαλλοντικών όρων για τα έργα και τις δραστηριότητες της κατηγορίας αυτής χορηγείται με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων και των κατά περίπτωση συναρμόδιων υπουργών. . 3. Για τα έργα και τις δραστηριότητες της δεύτερης κατηγορίας, αρκεί η υποβολή δικαιολογητικών που τεκμηριώνουν τη συμμόρφωση με τις διατάξεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος. Η έγκριση των περιβαλλοντικών όρων στις περιπτώσεις αυτές γίνεται με απόφαση του νομάρχη. .". Σύμφωνα με την εκδοθείσα κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 3 του ν. 1650/1986 Κ.Υ.Α. 69269/5387/24.10.1990 (Β΄ 678) η "εξόρυξη μεταλλευμάτων" κατατάσσεται στα έργα της Α΄ κατηγορίας (Ομάδα ΙΙ) του άρθρου 3 του ν. 1650/1986 (άρθρο 4), ενώ στην κατηγορία Β΄ κατατάσσονται όσα έργα και δραστηριότητες δεν αναφέρονται στον πίνακα του άρθρου 4 εφόσον για την εγκατάσταση και λειτουργία τους απαιτείται, κατά την ισχύουσα νομοθεσία, σχετική άδεια" (άρθρο 5). Τέλος, στο άρθρο 12 παρ. 1 περ. γ του ν. 2837/2000 (Α΄ 178) ορίζονται τα εξής: "γ. Πριν από την έναρξη εργασιών έρευνας και εκμετάλλευσης μεταλλείου απαιτείται να εφοδιασθεί ο έχων, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 33, 59, 74, 76, 143, 144, 146 του ν.δ/τος 210/1973 "περί Μεταλλευτικού Κώδικος" μεταλλευτικό δικαίωμα, με την προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 1650/1986 (ΦΕΚ 160 Α΄) έγκριση περιβαλλοντικών όρων, που εκδίδεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, Ανάπτυξης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού. Για το σκοπό αυτόν υποβάλλεται από τους ενδιαφερόμενους αίτηση, που συνοδεύεται από μελέτη, που συντάσσεται σύμφωνα με τις προδιαγραφές της Κ.Υ.Α. 183037/5115/19.8.1980 (ΦΕΚ 820 β΄) και το ερωτηματολόγιο του πίνακα 3 του άρθρου 16 της Κ.Υ.Α. 69269/5387/24.10.1990 (ΦΕΚ 687 Β)". Η απόφαση αυτή έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, που εκδίδεται από τα κατ΄ εξοχήν αρμόδια όργανα και με ειδική διαδικασία που εξασφαλίζει τη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, πρέπει να προηγείται χρονικώς της απόφασης που εγκρίνει την τεχνική μελέτη του έργου κατά τις ρυθμίσεις του Κανονισμού Μεταλλευτικών Εργασιών και η οποία δεν πρέπει να αποκλίνει από τους όρους και περιορισμούς που έχει επιβάλλει η απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (πρβλ. ΣτΕ 3615/2002 Ολ.).

4. Επειδή, συναφώς, στα άρθρα 4 και 57 του ν. 998/1979 Περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της Χώρας (Α΄ 289), όπως ίσχυε κατά τον κρίσιμο χρόνο, ορίζεται αντίστοιχα ότι: "1. Τα δάση και αι δασικαί εκτάσεις, δια την αποτελεσματικήν και διαρκή προστασίαν των, διακρίνονται αναλόγως προς την ωφελιμότητα και τας λειτουργίας τας οποίας εξυπηρετούν ως ακολούθως: α) Δάση και δασικαί εκτάσεις αι οποίαι παρουσιάζουν ιδιαίτερον επιστημονικόν, αισθητικόν, οικολογικόν, ή γεωμορφολογικόν ενδιαφέρον (εθνικοί δρυμοί, αισθητικά δάση, υγροβιότοποι, διατηρητέα μνημεία της φύσεως). β) ... δ) Δάση και δασικαί εκτάσεις προσφερόμεναι δι` αναψυχήν του πληθυσμού ή αποτελούσαι παράγοντα συνθηκών διαβιώσεως αυτού εν τη περιοχή ή της τουριστικής αναπτύξεως ταύτης (δάση και δασικαί εκτάσεις αναψυχής)", "1. Αι κατ' εφαρμογήν των κειμένων περί μεταλλείων και λατομείων διατάξεων έρευναι προς ανεύρεσιν μεταλλευτικών και λατομικών ορυκτών εντός περιοχών περί ων το άρθρ.3 του παρόντος νόμου επιτρέπονται ως ακολούθως: α) Αι έρευναι διά γεωλογικών, κοιτασματολογικών, γεωφυσικών και γεωχημικών μεθόδων δεν χρήζουν αδείας ή εγκρίσεώς τινος υπό της δασικής αρχής. β) Αι έρευναι διά γεωτρήσεων και δι' ανορύξεως φρεάτων ή στοών επιτρέπονται κατόπιν εγκρίσεως παρεχομένης δι' αποφάσεως του νομάρχου μετά γνωμοδότησιν του νομαρχιακού συμβουλίου δασών και εφ' όσον την διεξαγωγήν τούτων θεωρεί ιδιαιτέρως συμφέρουσαν διά την εθνικήν οικονομίαν το Υπουργείον Βιομηχανίας .. .. Διά της σχετικής περί εγκρίσεως των ως άνω ερευνών αποφάσεως δύναται να τίθενται περιορισμοί ως προς την έρευναν εντός δασών και δασικών εκτάσεων των κατηγοριών α' και β' της παρ.1 του άρθρ.4 του παρόντος, ως και των κατηγοριών δ', ε' και ζ' της παρ.2 του αυτού άρθρου, καθορίζονται δε συγχρόνως και αι υποχρεώσεις του ερευνητού διά την προστασίαν του δασικού περιβάλλοντος και την αποκατάστασιν του τοπίου και της δασικής βλαστήσεως μετά το πέρας της ερεύνης ως και αι υποχρεώσεις του εν περιπτώσει εκμεταλλεύσεως της εκτάσεως. Η ως άνω απόφασις αποτελεί συγχρόνως έγκρισιν και της μετά την έρευναν εκμεταλλεύσεως .. 4. Πάσα εκ των ερευνών ή εκ της εκμεταλλεύσεως προκαλουμένη εις δάσος ή δασικάς εκτάσεις ζημία αποκαθίσταται συμφώνως προς την κατά το άθρ.47 παρ. 4 μελέτην και τας εντολάς της αρμοδίας δασικής αρχής" και στο άρθρο 80 του Δασικού Κώδικα (ν.δ. 86/1969, Α΄ 7) ότι: "1. Προς εκπλήρωσιν των σκοπών δια τους οποίους ήδη έχουν συσταθή ή ήθελον συσταθή οι εθνικοί δρυμοί και αι κηρυχθείσαι ως διατηρητέα μνημεία της φύσεως εκτάσεις, απαγορεύεται επί ποινή απολύτου ακυρότητος, η εντός του πυρήνος του εθνικού δρυμού και των χώρων των διατηρητέων μνημείων της φύσεως πάσης μορφής παραχώρησις προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ως και εις δημοσίας υπηρεσίας, προς επιδίωξιν οιουδήποτε ετέρου σκοπού. 2. Απαγορεύεται, ωσαύτως, εντός του πυρήνος των εθνικών δρυμών και των χώρων των διατηρητέων μνημείων της φύσεως: α) Η ανόρυξις και εκμετάλλευσις μεταλλείων και λατομείων, η απόληψις οιουδήποτε ορυκτού προϊόντος και εν γένει εκτέλεσις πάσης συναφούς εργασίας ή η κατασκευή σχετικής εγκαταστάσεως". Περαιτέρω, με το άρθρο 3 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ "για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων, καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας" συστήθηκε ένα συνεκτικό ευρωπαϊκό οικολογικό δίκτυο ειδικών ζωνών (Natura 2000). Σε συμμόρφωση προς την οδηγία αυτή, κατ επίκληση και του ν. 1650/1986, εκδόθηκε η 33318/30281/28.12.1998 κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, Γεωργίας, Εμπορικής Ναυτιλίας και Πολιτισμού "Καθορισμός μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας" (Β΄ 1289). Από τις διατάξεις των εν λόγω νομοθετημάτων προκύπτει ότι μέχρι την κατάρτιση του κοινοτικού καταλόγου του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου ειδικών ζωνών, επονομαζόμενου Natura 2000, οι ενταχθέντες στον εθνικό κατάλογο τόποι απολαύουν προστασίας, η οποία αποσκοπεί στη διασφάλιση της ικανοποιητικής διατήρησής τους, έως ότου συνταχθεί ο κατάλογος των τόπων κοινοτικής σημασίας και τύχουν προστασίας βάσει των διατάξεων του κοινοτικού δικαίου και, πάντως, απαγορεύεται να ασκούνται στους τόπους αυτούς δραστηριότητες συνεπαγόμενες την υποβάθμισή τους (πρβλ. ΔΕΚ Dragaggi, C-117/03 σκ. 26-27 και 29, ΔΕΚ Bund Naturschutz in Bayern, C-244/05 σκ.42-46). Δεν αποκλείεται, πάντως, από τις πιο πάνω διατάξεις η εκτέλεση έργου σε προστατευόμενη περιοχή, μη συνδεόμενου άμεσα ή μη αναγκαίου για τη διαχείριση αυτής, ή η ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων, εφόσον στην οικεία μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων περιέχονται εκτιμήσεις ως προς τις επιπτώσεις του και προτείνονται μέτρα για την αντιμετώπισή τους κατά τρόπο αποτελεσματικό, ώστε να μην επέρχεται υποβάθμιση της περιοχής (βλ. ΣτΕ 2059/2007, 2547/2005 κ.ά.). Ο κατάλογος των τόπων κοινοτικής σημασίας για τη μεσογειακή βιογεωγραφική περιοχή έχει ήδη εγκριθεί με την 2006/613/ΕΚ απόφαση της Επιτροπής (ΕΕ L 259 της 21.9.2006), ενόψει δε των οριζόμενων στην παρ. 5 του άρθρου 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (σχετ. άρθρο 4 παρ.3 Κ.Υ.Α./1998), οι τόποι που έχουν εγγραφεί στον κατάλογο αυτό υπόκεινται πλέον ευθέως στις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 6 της ίδιας Οδηγίας, στην οποία ορίζονται τα εξής: "Κάθε σχέδιο, μη άμεσα συνδεόμενο ή αναγκαίο για τη διαχείριση του τόπου, το οποίο όμως είναι δυνατό να επηρεάζει σημαντικά τον εν λόγω τόπο, καθεαυτό ή από κοινού με άλλα σχέδια, εκτιμάται δεόντως ως προς τις επιπτώσεις του στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του. Βάσει των συμπερασμάτων της εκτίμησης των επιπτώσεων στον τόπο …. οι αρμόδιες εθνικές αρχές συμφωνούν για το οικείο σχέδιο μόνο αφού βεβαιωθούν ότι δεν θα παραβλάψει την ακεραιότητα του τόπου περί του οποίου πρόκειται και, ενδεχομένως, αφού εκφρασθεί πρώτα η δημόσια γνώμη". Κατά την αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 6 της Κ.Υ.Α./1998, "1. Για την προστασία και διατήρηση των Ειδικών Ζωνών Διατήρησης και την αποφυγή της υποβάθμισης των τύπων φυσικών οικοτόπων του παραρτήματος Ι και των οικοτόπων των ειδών του παραρτήματος ΙΙ του άρθρου 20 που βρίσκονται στις Ειδικές αυτές Ζώνες καθώς και των οχλήσεων που έχουν επιπτώσεις στα είδη αυτά, λαμβάνονται τα αναγκαία και ενδεδειγμένα μέτρα που αναφέρονται κυρίως: (α) .. (β) στην έκδοση των κανονισμών ή ειδικών σχεδίων ανάπτυξης και διαχείρισης που προβλέπονται στην παραγ. 2 (εδάφ. 1) του άρθρου 21 Ν. 1650/1986 ή σε άλλες ειδικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας όπως στο Ν. 998/76 .. (γ) .... (δ) στην κατάρτιση των μελετών αξιολόγησης που προβλέπονται στην παραγ. 4 του άρθρου 21 Ν. 1650/1986 ή σε άλλες διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας (εθνικής και κοινοτικής) ... (η) στην υποχρέωση σύνταξης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και για κάθε έργο ή δραστηριότητα που δεν περιλαμβάνεται στην A΄ κατηγορία του άρθρου 3 Ν. 1650/86 (άρθρο 21, παρ.1 εδ. 2, παρ.2 Ν. 1650/86) και δεν συνδέεται άμεσα ούτε είναι αναγκαίο για τη διαχείριση της συγκεκριμένης Ειδικής Ζώνης Διατήρησης, εφόσον προβλέπεται η δυνατότητα να επηρεάζει σημαντικά η πραγματοποίηση του εν λόγω έργου ή δραστηριότητας αφεαυτού ή από κοινού με άλλα έργα ή δραστηριότητες την Ειδική Ζώνη Διατήρησης. Το περιεχόμενο της ως άνω Μελέτης και η διαδικασία δημοσιοποίησής της καθορίζονται αντίστοιχα στις υπ' αριθ. 69269/5387/1990 (Β΄ 678) και υπ' αριθ. 75308/5512/1990 (Β΄ 691) Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις. Με βάση τα συμπεράσματα της υποβληθείσας Μ.Π.Ε., με την επιφύλαξη της παραγ. 2, εφόσον διαπιστώνεται ότι το εν λόγω έργο ή δραστηριότητα δεν θα παραβλάψει τα χαρακτηριστικά του τόπου, το ΥΠΕΧΩΔΕ χορηγεί την προβλεπόμενη στο άρθρο 4 Ν. 1650/86 έγκριση περιβαλλοντικών όρων με τη διαδικασία που προβλέπεται στην υπ΄αριθ. 69269/5387/1990 Κ.Υ.A. 2. ....".

5. Επειδή, από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι ο Νομάρχης είναι μεν καταρχήν υποχρεωμένος να προβεί στη χορήγηση της άδειας για τη διενέργεια μεταλλευτικών ερευνών εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που θέτει ο Μεταλλευτικός Κώδικας, πλην, δικαιούμενος να αρνηθεί εν όλω ή εν μέρει τη χορήγησή της για λόγους δημόσιας ασφάλειας ή, εφόσον συντρέχουν άλλοι υπέρτεροι λόγοι δημόσιου συμφέροντος, μεταξύ των οποίων και η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, ως αυτοτελώς προστατευόμενου αγαθού κατά το άρθρο 24 του Συντάγματος (πρβλ. ΣτΕ 293/2009), που υποχρεώνει το κράτος να λαμβάνει, μεταξύ άλλων, ιδιαίτερα προληπτικά μέτρα, να χορηγεί αυτήν θέτοντας όρους υπό τους οποίους θα ήταν επιτρεπτή η μεταλλευτική έρευνα ή περιορίζοντας τον αιτηθέντα χώρο, χωρίς να αποκλείεται, εφόσον οι επιλογές αυτές κρίνονται, μετά από αιτιολογημένη στάθμιση, ανεπαρκείς για τη διασφάλιση του συγκεκριμένου εκάστοτε περιβαλλοντικού αγαθού, ακόμη και να αρνηθεί τη χορήγησή της, νομιμοποιείται, ήδη από το στάδιο αυτό, καθόσον οι διατάξεις της μεταλλευτικής νομοθεσίας δεν αποτελούν αποκλειστικό δίκαιο για την κρίση σχετικά με τις επιδράσεις των μεταλλευτικών ερευνών στο περιβάλλον, υπό την έννοια ότι μόνον αυτές διέπουν την κρίση αυτήν (πρβλ. ΣτΕ 6485/1995), να διερευνά ειδικότερα τις τυχόν επιπτώσεις της δραστηριότητας στο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, απευθυνόμενος προς τούτο και στις κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες και εκφέροντας τελικά ιδία κρίση με βάση τις επαρκώς αιτιολογημένες απαντήσεις τους. Εφόσον όμως καταλείπεται στάδιο περαιτέρω ουσιαστικής εκτίμησης και σταθμιστικής κρίσης, ενόψει και του τρόπου και της μεθόδου άσκησης της δραστηριότητας και της εξυπηρετούμενης από αυτήν ανάγκης, δεν μπορεί να ματαιώνει τη διοικητική διαδικασία που τυχόν θεσπίζει ο νομοθέτης και την προβλεπόμενη συμμετοχή του ενδιαφερομένου σε αυτήν, ούτε να υποκαθιστά στην αρμοδιότητά τους τις ορισθείσες από τις οικείες διατάξεις για τη χορήγηση σχετικής έγκρισης ή άδειας διοικητικές αρχές.

6. Επειδή, στην προκείμενη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας, τα οποία τέθηκαν υπόψη και του Δικαστηρίου που δίκασε σε πρώτο βαθμό, προκύπτουν τα εξής, μη αμφισβητούμενα, πραγματικά περιστατικά: Ο εκκαλών κατέθεσε στο Τμήμα Βιομηχανίας της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Ν.Α.) Κιλκίς την 1062/12.12.1997 αίτηση, με την οποία ζήτησε να του χορηγηθεί άδεια μεταλλευτικών ερευνών σε έκταση 9.990 στρεμμάτων, που βρίσκεται στην περιφέρεια Πενταλόφου και Ομαλού του ήδη Δήμου Γουμένισσας Κιλκίς. Η αίτηση αυτή, που καταχωρήθηκε στο Βιβλίο Μεταλλείων της Ν.Α. με αριθμό 548, στάλθηκε μαζί με τα επισυναφθέντα τοπογραφικά σχεδιαγράμματα στις αρμόδιες υπηρεσίες, προκειμένου αυτές να γνωμοδοτήσουν για το ελεύθερο ή μη της συγκεκριμένης περιοχής προς μεταλλευτική έρευνα. Το Δασαρχείο Γουμένισσας, με το 2725/10.7.2000 έγγραφο του Δασάρχη προς το Τμήμα Βιομηχανίας της Ν.Α. Κιλκίς, γνωστοποίησε σ'αυτό ότι δεν εγκρίνει τη χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών στη συγκεκριμένη περιοχή, που βρίσκεται στο Ν.Δ. μέρος του όρους Πάϊκο, γιατί αυτή καλύπτεται από δάσος δρυός-καστανιάς-οξιάς της παρ.1 του άρθρου 3 του ν. 998/1979 και υπάγεται στην κατηγορία δ΄ του άρθρου 4 του νόμου αυτού. Στην απάντηση επισημαίνεται ότι το όρος Πάϊκο εντάχθηκε στο πρόγραμμα Natura 2000 και για όλο τον ορεινό όγκο του συντάχθηκε μελέτη δασοτουριστικής ανάπτυξης με κατασκευή μονοπατιών, χώρων αναψυχής και παρατηρητηρίων άγριας φύσης, η οποία εγκρίθηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και άρχισε η υλοποίησή της. Ενόψει του εγγράφου αυτού, το οποίο παρελήφθη από το ως άνω Τμήμα στις 21.7.2000, ο Νομάρχης Κιλκίς απέρριψε την αίτηση με την 362/29.4.2002 απόφασή του, επικαλούμενος τις διατάξεις των άρθρων 80 του ν.δ. 86/1969 "περί Δασικού Κώδικος" (Α΄ 7) και 32 του Μεταλλευτικού Κώδικα. Προσφυγή του εκκαλούντος κατά της απόφασης αυτής απορρίφθηκε με την εκκαλούμενη απόφαση, τύποις μεν, καθ'ο μέρος αυτή στρεφόταν και κατά του Ελληνικού Δημοσίου, ουσία δε κατά τα λοιπά. Ήδη, ο εκκαλών με την κρινόμενη έφεση ζητεί την εξαφάνιση της ανωτέρω απόφασης, προβάλλοντας ότι το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο έσφαλε απορρίπτοντας ως αβάσιμους τους λόγους της προσφυγής του περί του ότι: α) ο Νομάρχης υποχρεούται κατά το άρθρο 29 παρ.1 του Μ.Κ. να χορηγήσει την άδεια την οποία δεν μπορεί άνευ ετέρου να αρνηθεί για άλλους, πλην της δημόσιας ασφάλειας, λόγους δημόσιου συμφέροντος, έχοντας απλώς τη δυνατότητα, μετά την κλήση του ενδιαφερομένου σε ακρόαση, να θέτει όρους για τη χορήγησή της ή να περιορίζει το χώρο όπου θα διεξαχθεί η έρευνα, στα πλαίσια της αρχής της αναλογικότητας, γεγονός που ουδόλως ερεύνησε, θεωρώντας εαυτόν δεσμευόμενο από την αορίστως διατυπωμένη γνώμη της δασικής υπηρεσίας, χωρίς να εκφέρει ιδία κρίση και β) από τις διατάξεις των άρθρων 24 του Συντάγματος και 57 του ν. 998/1979, που εξειδικεύει τις προϋποθέσεις για την έγκριση διενέργειας μεταλλευτικών ερευνών και εκμετάλλευσης λατομείου, σαφώς συνάγεται ότι επιτρέπεται η διενέργεια τέτοιων ερευνών εντός δασών και δασικών εκτάσεων, εφόσον προέχει η χρήση τους αυτή για την εθνική οικονομία, μετά από έγκριση του μόνου αρμοδίου Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα δε με την υπουργική απόφαση 33318/3028/1998 (Β΄ 1289) για τον "καθορισμό μέτρων και διαδικασιών για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων (ενδιαιτημάτων) καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας", δεν απαγορεύεται η εντός περιοχών Natura 2000 εκτέλεση έργων και δραστηριοτήτων, μεταξύ των οποίων και οι μεταλλευτικές έρευνες, επιβαλλομένης μόνο της υποχρέωσης για σύνταξη και έγκριση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων της Α΄ κατηγορίας του άρθρου 3 του ν. 1650/1986, η οποία ακολουθεί τη χορήγηση της άδειας μεταλλευτικών ερευνών του Νομάρχη, όπως και η έγκριση κατά το άρθρο 57 του ν. 998/1979 του αρμόδιου Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας. Περαιτέρω, προβάλλει ότι η τήρηση της αρχής της βιώσιμης ανάπτυξης δεν επιβάλλει την προηγούμενη συνολική σχεδίαση σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο και την προηγούμενη χωροθέτηση μεταλλευτικών περιοχών όπως εσφαλμένα δέχεται η εκκαλούμενη, απορρίπτοντας το λόγο της προσφυγής του περί μη ορθής εκτίμησης από το Νομάρχη του δημόσιου συμφέροντος, καθόσον, όπως συνάγεται από τα άρθρα 16 και 142 παρ.2 του Μ.Κ., δεν υπάρχει δυνατότητα προηγούμενου σχεδιασμού και χωροθέτησης μεταλλευτικών περιοχών προ της διενέργειας ερευνών.

7. Επειδή, με τα δεδομένα αυτά το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη του ότι στην προκείμενη περίπτωση ο Νομάρχης Κιλκίς απέρριψε, με την 362/29.4.2002 απόφασή του, την 1062/12.12.1997 αίτηση του εκκαλούντος για χορήγηση άδειας μεταλλευτικών ερευνών σε έκταση 9.990 στρεμμάτων στην περιφέρεια Πενταλόφου και Ομαλού του ήδη Δήμου Γουμένισσας Κιλκίς επικαλούμενος αποκλειστικά και μόνο το από 10.7.2000 έγγραφο του Δασάρχη Γουμένισσας προς το Τμήμα Βιομηχανίας της Ν.Α. Κιλκίς, περί μη εγκρίσεως της χορήγησης άδειας μεταλλευτικών ερευνών στην πιο πάνω περιοχή, καθόσον αυτή βρίσκεται στο Ν.Δ. μέρος του όρους Πάϊκο, καλύπτεται από δάσος δρυός-καστανιάς-οξιάς και υπάγεται στην κατηγορία δ΄ του άρθρου 4 του ν. 998/1979, καθώς και διότι το όρος Πάϊκο εντάχθηκε στο πρόγραμμα Natura 2000 και για όλο τον ορεινό όγκο του συντάχθηκε μελέτη δασοτουριστικής ανάπτυξης η οποία εγκρίθηκε από την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και άρχισε η υλοποίησή της, χωρίς ωστόσο, να έχει προηγουμένως εξετάσει τη δυνατότητα χορήγησης της άδειας υπό όρο ή του περιορισμού του προς έρευνα χώρου, ζητώντας περαιτέρω διευκρινίσεις από τη δασική υπηρεσία σχετικά με το ανέφικτο ή μη της διενέργειας μεταλλευτικών ερευνών, στο βαθμό που ούτε η ένταξη του εν λόγω δασικού οικοσυστήματος στην κατηγορία δ΄ του άρθρου 4 του ν. 998/1979, ούτε η ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου ένταξής του στο πρόγραμμα "Natura 2000" αποκλείουν άνευ ετέρου τη διενέργεια των ερευνών αυτών (πρβλ. ΣτΕ 2240/1999 Ολ., 2547/2005, 1990/2007), τούτο δε ανεξαρτήτως του ότι εν προκειμένω δεν προκύπτει ότι έχει καν κινηθεί η διαδικασία εκπόνησης ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης κατ' άρθρο 21 ν. 1650/1986 για το χαρακτηρισμό της περιοχής ως προστατευόμενης σύμφωνα με τα κριτήρια του εφαρμοστέου δυνάμει της Κ.Υ.Α./1998 άρθρου 19 του νόμου αυτού (πρβλ. ΣτΕ 2213/2006) και, πάντως, καλώντας τον εκκαλούντα, ενόψει και του εν λόγω εγγράφου και του προβαλλόμενου με αυτό συγκεκριμένου λόγου δημόσιου συμφέροντος, να τηρήσει, έστω και κατά το στάδιο αυτό, τη διοικητική διαδικασία που προβλέπεται από τις ειδικότερες κατά τα ανωτέρω διατάξεις για την υποβολή εκ μέρους του μελέτης αναφορικά με την ερευνητική δραστηριότητα που θα αναπτύξει, βάσει της οποίας ακολούθως να εκτιμηθεί αρμοδίως εάν η δραστηριότητα αυτή θα επιφέρει συγκεκριμένης μορφής άμεση ή έμμεση βλάβη στο δάσος ή ενδέχεται να παραβλάψει την ακεραιότητα του προστατευόμενου τόπου (πρβλ. ΔΕΚ Επιτροπή κ. Ιρλανδίας, C-418/04, σκ. 231), κρίνει ότι εσφαλμένα το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο απέρριψε τον προβαλλόμενο με την από 27.6.2002 προσφυγή του εκκαλούντος λόγο περί μη ορθής εκτίμησης του Νομάρχη, για την οποία και δεν προηγήθηκε κλήση του ώστε να παράσχει τις αναγκαίες επεξηγήσεις, ακολουθώντας τον τύπο που προβλέπουν οι προμνημονευθείσες (υπό σκέψεις 3 και 4) διατάξεις, μετά την τήρηση του οποίου θα μπορούν να αξιολογηθούν, στα πλαίσια και της αρχής της αναλογικότητας, οι τυχόν επιπτώσεις του έργου στο φυσικό περιβάλλον. .. ».