ΤρΔΠρΑθ 3441/2006

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Αστική ευθύνη δημοσίου - Προστασία ζωής και σωματικής ακεραιότητας - ΕΛ.ΑΣ. - Μέτρα ασφαλείας - Τραυματισμός από ρίψη φωτοβολίδας - Βλάβη σώματος ή υγείας - Αποζημίωση - Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης - Πρόσθετη αποζημίωση -.

Η παραβίαση των διατάξεων οι οποίες παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπουν και στην προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των καθ' έκαστον ατόμων από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας τους, δύναται να στοιχειοθετήσει υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση. Τραυματισμός φιλάθλου από ρίψη φωτοβολίδας σε ποδοσφαιρικό αγώνα, οφειλόμενος στη μη λήψη των απαιτούμενων μέτρων ασφαλείας εκ μέρους της Ελληνικής Αστυνομίας, και ειδικότερα στον πλημμελή σωματικό έλεγχο των χώρων του γηπέδου, στη μη αποστολή επαρκούς αστυνομικής δύναμης μεταξύ των φιλάθλων στις κερκίδες για τη σύλληψη των κατόχων φωτοβολίδων, στη μη τοποθέτηση στις εισόδους του γηπέδου ανιχνευτών μετάλλου, στη μη εγκατάσταση στο γήπεδο κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης και ασύρματου κέντρου επικοινωνίας, στη μη διατήρηση κενών τμημάτων μεταξύ των φιλάθλων και στη μη τοποθέτηση των φιλάθλων των αντιπάλων ομάδων σε αντίθετες κερκίδες. Αποζημίωση. Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Μπορεί να θεμελιωθεί αυτοτελής αξίωση για αποζημίωση, αν η αναπηρία ή η παραμόρφωση επιδρά στο οικονομικό μέλλον του παθόντος.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Αριθμός απόφασης 3441/2006

TO ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ

ΤΜΗΜΑ 29^ο ΤΡΙΜΕΛΕΣ

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριο του στις 14 Απριλίου 2005, με δικαστές τους Σοφία Μαραβελάκη, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Αικατερίνη Παπαδοπούλου (εισηγήτρια), Σταμάτη Γιακουμή, Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα την Αφροδίτη Παπουτσή, δικαστική υπάλληλο,

για να δικάσει την αγωγή με χρονολογία 1 1-5-2004,

των 1) Α. Δ. και 2) Μ. Μ., σύζυγος Α. Δ., κατοίκων Νέας Χαλκηδόνας Αττικής, οδός Σ. οποίοι παραστάθηκαν μαζί με τον πληρεξούσιο τους Λύτρα,

κατά (του) 1) Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπήθηκε από τον Υπουργό Οικονομικών, ο οποίος δεν εμφανίσθηκε στο ακροατήριο λογίζεται ότι παραστάθηκε, μετά την υποβολή της από 13-4-2005 δήλωσης (αρθρ. 133 παρ. 2 Κ.Δ.Δ., μετά τον ν. 2915/2001 αρθ. 29 παρ. 1), της Δικαστικής Αντιπροσώπου του Ν.Σ.Κ. Αλεξάνδρας Δημητρακοπούλου και 2) της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.) που εκπροσωπείται νόμιμα και δεν παραστάθηκε.

Κατά τη συζήτηση, ο διάδικος που παραστάθηκε ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη

Η κρίση του είναι η εξής:

Επειδή, οι ενάγοντες, με την κρινόμενη αγωγή, μετά από τη μετατροπή του αιτήματος από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό με το από 18/4/2005 υπόμνημα τους, ζητούν να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου και της Ελληνικής Αστυνομίας (ΕΛ.ΑΣ.) να καταβάλουν, αλληλεγγύως και εις ολόκληρο, στον πρώτο το ποσό των 2.006.977 ευρώ και στη δεύτερη το ποσό των 100.000 ευρώ, ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση για την υλική και ηθική βλάβη που υπέστησαν λόγω του τραυματισμού του πρώτου από φωτοβολίδα κατά τη διάρκεια ποδοσφαιρικού αγώνα μεταξύ των ομάδων Ολυμπιακού - Παναθηναϊκού στις 11/5/2003 στο γήπεδο Ριζούπολης Αττικής, εξαιτίας της μη λήψης εκ μέρους της Ελληνικής Αστυνομίας των απαιτούμενων, κατά την άποψη τους, μέτρων ασφαλείας.

Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 1 περ. γ του Ν.1481/1984, η Ελληνική Αστυνομία αποτελεί υπηρεσία υπαγόμενη στο Ελληνικό Δημόσιο και συγκεκριμένα στο Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως, χωρίς αυτοτελή νομική προσωπικότητα. Επομένως, η Ελληνική Αστυνομία, η οποία δεν νομιμοποιείται παθητικώς, πρέπει να αποβληθεί από τη δίκη. Περαιτέρω, η αγωγή αυτή, η οποία ασκήθηκε παραδεκτώς (και) πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω κατ' ουσίαν,

Επειδή, στο άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα, διατυπωθεί με το Π.Δ. 456/1984 (ΦΕΚ Α' 164 ), ορίζεται ότι «για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του Δημοσίου κατά την της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το Δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, γεννάται ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση για ζημία, η οποία προκλήθηκε από την πλημμελή εκτέλεση ή την παράλειψη εκτέλεσης υπό των οργάνων του επιβεβλημένου σ' αυτά εκ του νόμου καθήκοντος. Περαιτέρω, κατά την έννοια της ίδιας διάταξης, η υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση αίρεται στην περίπτωση που η γενεσιουργός της ζημίας πράξη ή παράλειψη ή υλική ενέργεια ή παράλειψη υλικής ενέργειας έλαβε χώρα κατά παράβαση διάταξης, η οποία έχει θεσπισθεί αποκλειστικά χάριν του γενικού συμφέροντος, όχι όμως και στην περίπτωση που η παραβιασθείσα διάταξη αποβλέπει, παραλλήλως με την προστασία του γενικού συμφέροντος, και στην προστασία δικαιώματος ή συμφέροντος των κατ' ιδίαν προσώπων.

Επειδή, εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ, 1 και 3 του Ν. 1481/1984 (Α' 152), ο κλάδος αστυνομίας τάξης έχει ως ειδικότερη αποστολή, εκτός άλλων, την «απρόσκοπτη κοινωνική διαβίωση των πολιτών», καθώς και την «προστασία των ατομικών ελευθεριών του πολίτη», μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται, κατά τα άρθρα 5 παρ, 2 και 7 παρ. 2 του Συντάγματος, και τα δικαιώματα της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας. Εξάλλου, στο άρθρο 41Δ του Ν.2725/1999 (Α' 121 ) το οποίο προστέθηκε με το Ν. 3057/2002 (Α' 239 ) ορίζεται ότι: «1. Η αρμοδιότητα για την τήρηση της τάξης κατά τις αθλητικές συναντήσεις εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων ανήκει στην Ελληνική Αστυνομία ή στο Λιμενικό Σώμα, εφόσον η αθλητική συνάντηση διεξάγεται σε περιοχή δικαιοδοσίας του. Οι διοργανώτριες αρχές αθλητικών εκδηλώσεων, τα εκάστοτε διαγωνιζόμενα αθλητικά σωματεία, Τ.ΑΑ ή Α.Α.Ε., οι σύνδεσμοι φιλάθλων και γενικά οι αθλητικοί φορείς υποχρεούνται να συνεργάζονται με την αρμόδια Αστυνομική Αρχή και να συμμορφώνονται προς τις υποδείξεις και αποφάσεις της, ιδίως για θέματα που αποβλέπουν στην εξασφάλιση ομαλής τέλεσης μιας αθλητικής συνάντησης, στη μετακίνηση, προσέλευση και αποχώρηση των φιλάθλων, στον τρόπο διάθεσης κα» κατανομής των εισιτηρίων στους διαγωνιζομένους, στον καθορισμό των θέσεων των οπαδών τους στις κερκίδες και των μεταξύ τους κενών τμημάτων και γενικά στη διαφύλαξη της δημόσιας τάξης, Η Ελληνική Αστυνομία διαθέτει στην περιοχή της δικαιοδοσίας της το, κατά την κρίση της, αναγκαίο προσωπικό για την τήρηση της τάξης σε αθλητικές συναντήσεις.....». Συνεπώς, οι ανωτέρω διατάξεις, παράλληλα με την προστασία του γενικού συμφέροντος, αποβλέπουν και στην προστασία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας των καθ' έκαστον ατόμων, ως εκ τούτου δε, η παραβίαση τους από κρατικά όργανα, με πράξεις ή παραλείψεις τους κατά την ενάσκηση της δημόσιας εξουσίας τους, δύναται να στοιχειοθετήσει, κατά τα ανωτέρω εκτεθέντα, υποχρέωση του Δημοσίου προς αποζημίωση, κατά το άρθρο 105 του Εισαγωγικού Νόμου του Αστικού Κώδικα (πρβλ. ΣτΕ 3919/2001 ΕΔΚΑ 2002 σ. 119, 3706/2001, 28/2000).

Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα εξής: Στις 11/5/2003, από 20.00' έως 21.51', διεξήχθη ποδοσφαιρικός αγώνας για το Πρωτάθλημα Α' Εθνικής Κατηγορίας μεταξύ των ομάδων Ολυμπιακού - Παναθηναϊκού στο γήπεδο Ριζούπολης Αττικής. Με τις 1003/2/489/2-ΞΗ/2-5-2003 και 1003/2/494/1-IE'/9-5-2003 διαταγές του Διευθυντή Αστυνομίας Αθηνών καθορίσθηκαν τα μέτρα, τα οποία έπρεπε να ληφθούν για την ομαλή διεξαγωγή του αγώνα και την τήρηση της τάξης. Ειδικότερα, με την πρώτη διαταγή αποφασίσθηκε η κατάληψη των κερκίδων 6 και 7 από τους οπαδούς της φιλοξενούμενης ομάδας του Παναθηναϊκού και η διατήρηση, για την ασφάλεια τους, κενών των κερκίδων 5 και 8, οι οποίες βρίσκονται εκατέρωθεν των κερκίδων 6 και 7. Περαιτέρω, με τη δεύτερη διαταγή απαγορεύθηκε η χρήση φωτοβολίδων, καπνογόνων, κροτίδων και γενικά εύφλεκτων υλών και αποφασίσθηκε ο έλεγχος των χώρων του γηπέδου (αποδυτηρίων, γραφείων, εξέδρων, χώρων υγιεινής κλπ ) ήδη από την παραμονή του αγώνα, καθώς και ο σωματικός έλεγχος των φιλάθλων κατά την είσοδο τους στο γήπεδο, προκειμένου να εντοπισθούν και να αφαιρεθούν εγκαίρως τα προαναφερόμενα επικίνδυνα αντικείμενα. Κατά τη διάρκεια, όμως, του αγώνα, ιδιαιτέρως δε κατά την επίτευξη των τριών τερμάτων της ομάδας του Ολυμπιακού, αλλά και πριν από την έναρξη αυτού, κατά την έξοδο των παικτών του Παναθηναϊκού στον αγωνιστικό χώρο για προθέρμανση και κατά την παρουσίαση των παικτών των δύο ομάδων, ξέσπασαν επεισόδια μεταξύ των οπαδών των ομάδων με την εκτόξευση προς τον αγωνιστικό χώρο και τις κερκίδες φωτοβολίδων, σπασμένων καθισμάτων, βιδών, αναπτήρων, μπουκαλιών κλπ. Σύμφωνα με την 1003/2/494/1-ΚΓ'/13-5-2003 έκθεση του Αστυνομικού Διευθυντή Αθηνών, εκτοξεύθηκαν προς τον αγωνιστικά χώρο και τις κερκίδες περισσότερες από 54 φωτοβολίδες και διαπιστώθηκε ο τραυματισμός από φωτοβολίδες δύο αστυνομικών στις 18.30' και στις 19.45'.

Σύμφωνα με την ένορκη κατάθεση του Ν. Α. στο ακροατήριο, την 3/25-1-2005 ένορκη κατάθεση των Π. Π., Σ. Ρ., Π. Κ., και Π. Κ. ενώπιον της Ειρηνοδίκη Αθηνών, Μαρίας Τολιοπούλου και την 7716/3-2-2005 ένορκη κατάθεση του Π. Α. ενώπιον της Συμβολαιογράφου Αθηνών, Α. Κ., ο πρώτος ενάγων, Α. Δ., ηλικίας τότε 36 ετών, καθόταν μεταξύ των φιλάθλων του Παναθηναϊκού. Σύμφωνα με τις καταθέσεις των προαναφερόμενων μαρτύρων - από τους οποίους, οι Π. Π. και Π. Α. δήλωσαν ότι είναι φίλοι του πρώτου ενάγοντος και είχαν μεταβεί στο γήπεδο για να παρακολουθήσουν τον αγώνα μαζί με αυτόν - οι Σ. Ρ. και Π. Κ. δήλωσαν ότι δεν τον γνωρίζουν, αλλά ότι κάθονταν σε κοντινές θέσεις, ενώ ο Π. Κ. δήλωσε ότι βρισκόταν έξω από το γήπεδο και τον είδε να μεταφέρεται τραυματισμένος. Ειδικότερα, στις 18.36' - 18.40' περίπου, δηλαδή πριν από την έναρξη του αγώνα, μια φωτοβολίδα έπεσε, χωρίς να εκραγεί, στο πρόσωπο του πρώτου ενάγοντος, με αποτέλεσμα να σπάσουν τα γυαλιά του και να τραυματισθεί από τα θραύσματα στο δεξί οφθαλμό, Κατόπιν τούτου, την ίδια ημέρα, ο προαναφερόμενος ενάγων διακομίστηκε στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου διαγνώσθηκε ότι υπέστη ρήξη κερατοειδούς και τραυματικό καταρράκτη δεξιού οφθαλμού, υποβλήθηκε δε σε συρραφή του τραύματος του κερατοειδούς και νοσηλεύθηκε επί οκτώ (8) ημέρες, και συγκεκριμένα από 11/5/2003 έως 19/572003 (βλ. το 03/04/6418/22-5-2003 πιστοποιητικό νοσηλείας του ιατρού του ως άνω νοσοκομείου, Α. Κ.). Στις 20/5/2004, δηλαδή αμέσως μετά την έξοδο του προαναφερόμενου ενάγοντος από το νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», αυτός εισήχθη στο Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο « Υγεία Α.Ε. », όπου υποβλήθηκε, στο δεξιό οφθαλμό, σε εγχείριση βιτρεκτομής και αφαίρεσης ενδοβόλβιου αλλότριου σώματος και σε φακαικτομή (βλ. το εξιτήριο του ως άνω Θεραπευτικού Κέντρου ). Εξάλλου, σύμφωνα με την από 31/1/2005 γνωμάτευση του οφθαλμίατρου Σ. Δ., ο ανωτέρω πρέπει να εξετάζεται ανά τρίμηνο λόγω του κινδύνου μετατραυματικών επιπλοκών (αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, κυστοειδές οίδημα χωράς, υποτονία ή γλαύκωμα) και να φορά φακό επαφής ή να υποβληθεί σε εγχείρηση ένθεσης ενδοφακού, δεδομένου ότι η όραση του, χωρίς φακό επαφής, περιορίζεται στην αντίληψη σκιών και η οπτική οξύτητα του με φακό ανέρχεται σε 5/10.

Επειδή ήδη οι ενάγοντες, με την κρινόμενη αγωγή, όπως αναπτύσσεται με το από 18/4/2005 υπόμνημα που κατατέθηκε παραδεκτώς, ισχυρίζονται ότι ο τραυματισμός του πρώτου από φωτοβολίδα στον προαναφερόμενο ποδοσφαιρικό αγώνα οφείλεται στη μη λήψη των απαιτούμενων μέτρων ασφαλείας εκ μέρους της Ελληνικής Αστυνομίας, και ειδικότερα στον πλημμελή σωματικό έλεγχο των φίλαθλων κατά την είσοδο τους στο γήπεδο, στον πλημμελή έλεγχο των χώρων του γηπέδου, στη μη αποστολή επαρκούς αστυνομικής δύναμης μεταξύ των φιλάθλων στις κερκίδες για τη σύλληψη των κατόχων φωτοβολίδων, στη μη τοποθέτηση στις εισόδους του γηπέδου ανιχνευτών μετάλλου, στη μη εγκατάσταση στα γήπεδο κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης και ασύρματου κέντρου επικοινωνίας, στη μη διατήρηση κενών τμημάτων μεταξύ των φιλάθλων και στη μη τοποθέτηση των φιλάθλων των αντιπάλων ομάδων σε αντίθετες κερκίδες. Εξάλλου, το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο, με το από 18/4/2005 υπόμνημα του, ισχυρίζεται ότι δεν απεδείχθη η παρουσία και ο τραυματισμός του πρώτου ενάγοντος στις κερκίδες του γηπέδου κατά τη διάρκεια του αγώνα, δεδομένου ότι δεν προσκομίσθηκε απόκομμα του εισιτηρίου του και ότι η θύρα 8, στην οποία φέρεται ότι καθόταν σύμφωνα με την αγωγή και τις μαρτυρικές καταθέσεις, ήταν κενή. Περαιτέρω, το Ελληνικό Δημόσιο ισχυρίζεται ότι λήφθηκαν όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της τάξης, ότι η επιλογή των μέτρων αυτών ανήκει στη διακριτική ευχέρεια των αστυνομικών οργάνων, ότι στην προκειμένη περίπτωση δεν υπήρξε υπέρβαση των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας, ότι μεταξύ των μέτρων για τη διασφάλιση της τάξης περιλαμβανόταν ο σωματικός έλεγχος των φιλάθλων την είσοδο τους στο γήπεδο, ότι ήταν ανέφικτος ο συστηματικός έλεγχος 10.000 φιλάθλων, ότι ενδέχεται να είχαν εισαχθεί φωτοβολίδες σε χώρους του γηπέδου πριν από την ημέρα διεξαγωγής του αγώνα και ότι η ευθύνη για τον τραυματισμό του πρώτου ενάγοντος ανήκει στην ΠΑΕ Ολυμπιακός, η οποία, ως γηπεδούχος, παρέλειψε να λάβει τα απαιτούμενα μέτρα για την αποτροπή και τον περιορισμό των επεισοδίων, και ειδικότερα δεν κάλεσε από τα μεγάφωνα του σταδίου τους οπαδούς της να μη ρίχνουν φωτοβολίδες και δεν εγκατέστησε στο γήπεδο ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, όπως είχε σχετική υποχρέωση σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.2725/1999.

Επειδή, ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου ότι α) με την 1003/2/494/1-IE’/9-5-2003 διαταγή του Διευθυντή Αστυνομίας Αθηνών απαγορεύθηκε η χρήση φωτοβολίδων και προβλέφθηκαν μέτρα για την προστασία των φιλάθλων από φωτοβολίδες, ότι στα μέτρα αυτά περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, ο έλεγχος των χώρων του γηπέδου (αποδυτηρίων, γραφείων, εξέδρων, χώρων υγιεινής κλπ) από την παραμονή του αγώνα και ο σωματικός έλεγχος των φιλάθλων κατά την είσοδο τους στο γήπεδο, β) όπως προκύπτει από τις καταθέσεις των Ν. Α., Π. Π., Σ. Ρ., Π. Κ., Π. Κ. και Π. Α., ο πρώτος ενάγων μετέβη στις 11/5/2003 στο γήπεδο της Ριζούπολης για να παρακολουθήσει τον προαναφερόμενο αγώνα και καθόταν μεταξύ των φιλάθλων του Παναθηναϊκού, δηλαδή στην κερκίδα 6 ή στην κερκίδα 7, γ) όπως προκύπτει από τις ίδιες καταθέσεις, ο ενάγων τραυματίσθηκε στον οφθαλμό από φωτοβολίδα, ενώ, όπως προκύπτει από το πιστοποιητικό νοσηλείας του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός», αυτός διακομίστηκε αυθημερόν στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός», όπου διαπιστώθηκε ο τραυματισμός του στο δεξιό οφθαλμό και στη συνέχεια στο ιδιωτικό Θεραπευτήριο «Υγεία» όπου υποβλήθηκε σε εγχείριση βιτρεκτομής και αφαίρεσης ενδοβόλβιου αλλότριου σώματος και δ) το περιστατικό αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί ως μεμονωμένο καθόσον όπως αναφέρεται στην 1003/2/494/1-ΚΓ'/13-5-2003 έκθεση του Αστυνομικού Διευθυντή Αθηνών, στον ίδιο αγώνα εκτοξεύθηκαν περισσότερες από 54 φωτοβολίδες και διαπιστώθηκε ο τραυματισμός από φωτοβολίδες δύο (2) αστυνομικών, το Δικαστήριο κρίνει ότι τα αστυνομικά όργανα δεν επέδειξαν την απαιτούμενη επιμέλεια και προσοχή τόσο κατά τον έλεγχο των χώρων του γηπέδου την παραμονή του αγώνα για την ανεύρεση τυχόν κρυμμένων φωτοβολίδων (από την παραμονή του αγώνα) όσο και κατά το σωματικό έλεγχο των φιλάθλων κατά την είσοδο τους στο γήπεδο, για τον εντοπισμό των οπαδών οι οποίοι έφεραν φωτοβολίδες, κατά παράβαση του καθήκοντος τους για διασφάλιση της δημόσιας τάξης και της σωματικής ακεραιότητας των φιλάθλων στην εν λόγω αθλητική συνάντηση που επιβάλλεται από τις διατάξεις του άρθρου 4 παρ. 1 και 3 του Ν. 1481/1984, του άρθρου 41Δ του Ν.2725/1999 και της 1003/2/494/1-ΙΕ’/9-5-2003 διαταγής του Διευθυντή Αστυνομίας Αθηνών, με αποτέλεσμα το σοβαρό τραυματισμό του πρώτου ενάγοντος. Η πλημμελής αυτή άσκηση των καθηκόντων των αστυνομικών οργάνων, κατά την εκτέλεση της διατεταγμένης υπηρεσίας τους, τελεί σε αιτιώδη σύνδεσμο προς το αναφερόμενο στην αγωγή ζημιογόνο αποτέλεσμα και συνεπώς, το Ελληνικό Δημόσιο υπέχει ευθύνη αποζημίωσης, με βάση το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ.

Επειδή, στο άρθρο 929 εδ. α' του Αστικού Κώδικα (Π.Δ. 456/1984 ) ορίζεται ότι: «Σε περίπτωση βλάβης του σώματος ή της υγείας προσώπου η αποζημίωση περιλαμβάνει, εκτός από τα νοσήλια και τη ζημία που έχει ήδη επέλθει, οτιδήποτε ο παθών θα στερείται στο μέλλον ή θα ξοδεύει επιπλέον εξαιτίας της αύξησης των δαπανών του», ενώ στο άρθρο 932 του ίδιου Κώδικα ορίζεται ότι: « Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Αυτό ισχύει ιδίως, για εκείνον που έπαθε προσβολή της υγείας, της τιμής ή της αγνείας του ή στερήθηκε την ελευθερία του. Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικασθεί στην οικογένεια τους λόγω ψυχικής οδύνης». Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι το Δημόσιο υποχρεούται σε αποκατάσταση κάθε θετικής ή αποθετικής ζημίας, το δε Δικαστήριο μπορεί, επιπλέον, να επιδικάσει σε βάρος του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης (βλ. ΣτΕ 2819/2005, 2732, 3463/2004, 3081, 2727/2003, 2529/2002, 3632/2001, 2463/1998). Περαιτέρω, από τη διάταξη του άρθρου 932 του Αστικού Κώδικα προκύπτει ότι δικαιούχος της απαίτησης για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης είναι το πρόσωπο που υπέστη άμεσα ηθική βλάβη από την αδικοπραξία. Τέτοιο πρόσωπο είναι ο φορέας του εννόμου αγαθού που προσβλήθηκε και επί βλάβης του σώματος ή της υγείας εκείνος που την υπέστη (παθών). Εξαιρετικά σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική αυτή ικανοποίηση μπορεί να επιδικαστεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής οδύνης [δεύτερη παράγραφος του άρθρου 932 ΑΚ], Τρίτα πρόσωπα δεν δικαιούνται κατά νόμο χρηματική ικανοποίηση, έστω και αν αυτά, λόγω στενού συγγενικού ή άλλου στενού συνδέσμου, δοκιμάζουν ψυχική στενοχώρια (ΑΠ 648/2002 Δ/νη 2002 σ. 1616, ΑΠ 158/2001, Δ. Πρ. Αθηνών 2584/2005, Απ. Γεωργιάδη - Μιχ. Σταθόπουλου κατ' άρθρον ερμηνεία του ΑΚ άρθρο 932 ).

Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 931 του Αστικού Κώδικα, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 8 του κυρωθέντος με το άρθρο πρώτο του Ν.1329/1983 ( Α' 25 }, Κώδικα για την «εφαρμογή της συνταγματικής αρχής της ισότητας ανδρών και γυναικών στον Αστικό Κώδικα, τον Εισαγωγικό του Νόμο», ορίζεται ότι: «Η αναπηρία ή παραμόρφωση που προξενήθηκε στον παθόντα λαμβάνεται ιδιαίτερα υπόψη κατά την επιδίκαση της αποζημίωσης, αν επιδρά στο μέλλον του». Από τη διάταξη αυτή, σε συνδυασμό με εκείνες των άρθρων 929 και 932 του Αστικού Κώδικα, προκύπτει ότι μπορεί να θεμελιωθεί σε αυτήν αυτοτελής αξίωση για αποζημίωση, πέραν δηλαδή εκείνης που στηρίζεται στα εν λόγω άρθρα 929 και 932, αν η αναπηρία ή η παραμόρφωση επιδρά στο οικονομικό μέλλον του παθόντος, με συνέπεια η ζημία του να μη μπορεί να καλυφθεί εντελώς με τις παροχές που χορηγούνται με βάση τις διατάξεις αυτές ( ΣτΕ 3463/2004, ΑΠ 197,1379/2004,1466/2003 ).

Επειδή, ο πρώτος ενάγων, ασφαλισμένος του ΙΚΑ (βλ, το από 12/5/2003 έγγραφο αναγγελίας προς το ΙΚΑ ατυχήματος εκτός εργασίας ), ζητεί να λάβει ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση για την υλική και ηθική βλάβη που υπέστη από την ανωτέρω αιτία, το ποσό των 2.006.977 ευρώ, το οποίο αναλύεται ως εξής: α) 4.000 ευρώ για αμοιβή οφθαλμίατρου για τη χειρουργική επέμβαση στον οφθαλμό του στις 20/5/2003, β) 450 ευρώ για αμοιβή αναισθησιολόγου για την ίδια εγχείρηση, γ) 1.331 ευρώ για νοσήλια, αμοιβές ιατρών, φάρμακα και ειδικά υλικά στο ιδιωτικό Θεραπευτήριο «Υγεία», δ) 1196 ευρώ για φάρμακα, ε) 1.500.000 ευρώ για την ψυχική και σωματική ταλαιπωρία που υπέστη και θα υφίσταται στο μέλλον λόγω της απώλειας της όρασης του στο δεξιό οφθαλμό κατά ποσοστό 80% και στ) 500.000 ευρώ ως πρόσθετη αποζημίωση, κατ’ άρθρο 931 του Αστικού Κώδικα, λόγω της επίδρασης της αναπηρίας του στην οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική του ζωή στο μέλλον, που συνίσταται στον περιορισμό της οικογενειακής και κοινωνικής του ζωής και στην παρεμπόδιση της επαγγελματικής του εξέλιξης. Προς απόδειξη του ύψους της ζημίας του, επικαλείται και προσκομίζει τα εξής: α) την 16553/21-5-2003 απόδειξη παροχής υπηρεσιών του οφθαλμίατρου Σ. Δ., ποσού 4.000 ευρώ, για χειρουργική επέμβαση στον οφθαλμό στις 20/5/2003, β) την 2620/20-5-2003 απόδειξη παροχής υπηρεσιών του αναισθησιολόγου Σ. Έ., ποσού 450 ευρώ, για χορήγηση αναισθησίας κατά την ως άνω χειρουργική επέμβαση, γ) τις 10499/20-5-2003 και 10694/21-5-2003 αποδείξεις είσπραξης του ιδιωτικού Θεραπευτηρίου «Υγεία», ποσού 1.331 ευρώ, για νοσήλια, αμοιβές ιατρών, φάρμακα και ειδικά υλικά, δ) το 404112/20-5-2003 τιμολόγιο πώλησης - δελτίο αποστολής της εταιρίας «ΑΛΚΟΝ ΛΑΜΠΟΡΑΤΟΡΙΣ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ» (φαρμακευτικά προϊόντα), το 264/20-5-2003 τιμολόγιο - δελτίο αποστολής της εταιρίας «Α. Ι. Μ. και Σία Ο.Ε » (οπτικά - οφθαλμολογικά, Α. *, Χολαργός) και το 10285/21-5-2003 τιμολόγιο πώλησης της εταιρίας «Ε. Ψ. και Σία Ε.Ε. » (φαρμακείο, Β. Γ. και Π. 8, Χαλάνδρι), ποσού 277,30,295 και 51,02 ευρώ, αντιστοίχως, δηλαδή συνολικού ποσού 623,32 ευρώ, για φαρμακευτικά και οφθαλμολογικά προϊόντα που απεστάλησαν στο Θεραπευτήριο «Υγεία» και ε) την καρτέλα του ως ασθενή στο ως άνω ιδιωτικό Θεραπευτήριο, με ανάλυση της χρέωσης ανά κατηγορία εξόδων, από την οποία προκύπτει ότι τα ποσά που αναφέρονται στο 404112/20-5-2003 τιμολόγιο πώλησης - δελτίο αποστολής της εταιρίας «ΑΛΚΟΝ ΛΑΜΠΟΡΑΤΟΡΙΣ ΕΛΛΑΣ ΑΕΒΕ », στο 264/20-5-2003 τιμολόγιο - δελτίο αποστολής της εταιρίας « Α. Ι. Μ. και Σία Ο.Ε.» και στο 10285/21-5-2003 τιμολόγιο πώλησης της εταιρίας « Ε. Ψ. και Σία Ε.Ε, » αφορούν στην παροχή ιστροφαρμακευτικής περίθαλψης στο εν λόγω ιδιωτικό Θεραπευτήριο και περιλήφθηκαν στις 10499/20-5-2003 και 10694/21-5-2003 αποδείξεις είσπραξης του Θεραπευτηρίου αυτού. Η δεύτερη ενάγουσα, σύζυγος του πρώτου, ισχυρίζεται ότι, εξαιτίας του τραυματισμού του συζύγου της, υπέστη μεγάλη ψυχική ταλαιπωρία και στερήθηκε τη δυνατότητα φυσιολογικής οικογενειακής ζωής. Εξάλλου, το εναγόμενο Ελληνικό Δημόσιο, με το υπόμνημα του, ισχυρίζεται ότι τα αιτούμενα κονδύλια για αμοιβή ιατρών, νοσήλια και φάρμακα είναι αναπόδεικτα και σε κάθε περίπτωση, ενόψει του ότι ο πρώτος ενάγων, όπως προκύπτει από τη φορολογική του δήλωση, είναι μισθωτός, έχουν καλυφθεί από τον ασφαλιστικό του φορέα. Περαιτέρω, ισχυρίζεται ότι, εφόσον τα δημόσια νοσοκομεία παρέχουν πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και δεν προκύπτει στη συγκεκριμένη περίπτωση αδυναμία παροχής των απαιτούμενων ιατρικών υπηρεσιών από δημόσια νοσοκομεία, ο προαναφερόμενος ενάγων είχε τη δυνατότητα να μην υποβληθεί σε εγχείρηση στο ιδιωτικό Θεραπευτήριο «Υγεία», αλλά σε δημόσιο νοσοκομείο, περιορίζοντας έτσι το ύψος της ζημίας του και ως εκ τούτου, η αποζημίωση του πρέπει να περιορισθεί, κατ' άρθρο 300 του ΑΚ, λόγω συντρέχοντος πταίσματος. Επίσης, ισχυρίζεται ότι το αιτούμενο ποσό για χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης είναι υπερβολικό, ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για πρόσθετη αποζημίωση κατ' άρθρο 931 ΑΚ, καθόσον το αιτούμενο ποσό για κύρια αποζημίωση λόγω υλικής βλάβης αφορά μόνο δαπάνες για ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και ότι η δεύτερη ενάγουσα δεν είναι άμεσα ζημιωθείσα, ώστε να δικαιούται χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. Επειδή, με τα δεδομένα αυτά, ως προς το είδος και το ύψος των ζημίας του πρώτου ενάγοντος, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, αναγνωρίζεται α) το ποσό των 4.000 ευρώ για αμοιβή του οφθαλμίατρου Σ. Δ., β) το ποσό των 450 ευρώ για αμοιβή αναισθησιολόγου του αναισθησιολόγου Σ. Ε. και γ) το ποσό των 1.331 ευρώ για νοσήλια, αμοιβές ιατρών, φάρμακα και ειδικά υλικά στο ιδιωτικό Θεραπευτήριο «Υγεία», καθόσον τα ποσά αυτά καλύπτονται από τις 16553/21-5-2003 και 2620/20-5-2003 αποδείξεις παροχής υπηρεσιών των ως άνω ιατρών και τις 10499/20-5-2003 και 10694/21-5-2003 αποδείξεις είσπραξης του προαναφερόμενου Θεραπευτηρίου και δεν προκύπτει ότι καταβλήθηκαν από τον ασφαλιστικό φορέα του πρώτου ενάγοντος και ειδικότερα από το ΙΚΑ, δεδομένου άλλωστε, ότι ο εν λόγω ασφαλιστικός φορέας αποδίδει τη δαπάνη νοσηλείας σε ιδιωτικά Θεραπευτήρια μόνο υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 3 του Κανονισμού Νοσοκομειακής Περιθάλψεως του ΙΚΑ (AYE 33651/E1089/2-6-1956). Αντιθέτως, δεν αναγνωρίζεται το αιτούμενο ποσό των 1.196 ευρώ για φάρμακα, καθόσον το ποσό αυτό, κατά ένα μέρος, ύψους 623,32 ευρώ, αφορά φαρμακευτικά και οφθαλμολογικά προϊόντα που απεστάλησαν στο Θεραπευτήριο «Υγεία» με αποδέκτη τον ενάγοντα και περιλήφθηκαν στις 10499/20-5-2003 και 10694/21-5-2003 αποδείξεις είσπραξης του Θεραπευτηρίου αυτού και κατά το υπόλοιπο μέρος, ύψους 572,68 ευρώ, δεν καλύπτεται από αποδείξεις. Επομένως, το ποσό της αποζημίωσης του πρώτου ενάγοντος για την περιουσιακή του ζημία ανέρχεται σε 10.231 ευρώ συνολικά (4.000 ευρώ για αμοιβή οφθαλμιάτρου + 450 ευρώ για αμοιβή αναισθησιολόγου + 1.331 ευρώ για νοσήλια κλπ στο Θεραπευτήριο «Υγεία»), ενώ δεν τίθεται ζήτημα μείωσης του ποσού αυτού κατ' άρθρο 300 του Α.Κ., λόγω της επιλογής από τον ενάγοντα ιδιωτικού Θεραπευτηρίου για την περίθαλψη του, δεδομένου ότι η επιλογή αυτή, η οποία έγινε αμέσως μετά την έξοδο από το δημόσιο νοσοκομείο, συναρτάται με τη σοβαρότητα της κατάστασης του οφθαλμού και με την εμπιστοσύνη του ασθενούς σε συγκεκριμένο ιατρό και δεν μπορεί να θεωρηθεί ως παράλειψη περιορισμού της έκτασης της ζημίας. Περαιτέρω, ως προς τη χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη του πρώτου ενάγοντος, λαμβάνοντας υπόψη α) τις συνθήκες τραυματισμού του και την ψυχική κα? σωματική ταλαιπωρία του από τις δύο επεμβάσεις στον οφθαλμό του ( συρραφή του τραύματος του κερατοειδούς στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός» και βιτρεκτομή, αφαίρεση ενδοβόλβιου αλλότριου σώματος και φακαικτομή στο Θεραπευτήριο «Υγεία» ), β) την πλήρη έλλειψη συνυπαιτιότητάς του και την ηλικία του κατά το χρόνο του συμβάντος (36 ετών}, γ) την οικογενειακή του κατάσταση (έγγαμος), δ) τη σοβαρότητα και το είδος της βλάβης που προκλήθηκε στην υγεία του και ειδικότερα το γεγονός ότι, όπως αναφέρεται στην από 31/1/2005 γνωμάτευση του οφθαλμίατρου Σ. Δ., η όραση του, χωρίς φακό επαφής, περιορίζεται στην αντίληψη σκιών, ενώ η οπτική οξύτητα του με φακό ανέρχεται σε 5/10, ε) το γεγονός ότι σύμφωνα με την ίδια γνωμάτευση, πρέπει να φορά συνεχώς φακό επαφής ή να υποβληθεί σε νέα εγχείρηση ένθεσης ενδοφακού, στ) τον κίνδυνο, σύμφωνα με την ίδια γνωμάτευση, να εμφανισθούν μετατραυματικές επιπλοκές στο οφθαλμό του στο μέλλον (αποκόλληση αμφιβληστροειδούς, κυστοειδές οίδημα χωράς, υποτονία ή γλαύκωμα), ζ) τις δυσμενείς, κατά τα κοινώς γνωστά, επιπτώσεις στην προσωπική, κοινωνική και οικογενειακή του ζωή, αλλά και στην επαγγελματική του δραστηριότητα, εξαιτίας του ουσιώδους κατά τα ανωτέρω περιορισμού της όρασης του στον ένα οφθαλμό, το Δικαστήριο κρίνει ότι από την προαναφερόμενη παράνομη συμπεριφορά των οργάνων του εναγομένου Ελληνικού Δημοσίου προκλήθηκε στον πρώτο ενάγοντα ηθική βλάβη, προς αποκατάσταση της οποίας αυτός δικαιούται να λάβει ως χρηματική ικανοποίηση κατ' άρθρο 932 του ΑΚ, το εύλογο και προσήκον ποσό των 80.000 ευρώ προς το αίτημα, όμως, για επαύξηση της αποζημίωσης με βάση τη διάταξη του άρθρου 931 του ΑΚ, εφόσον οι επιπτώσεις στην προσωπική, κοινωνική και οικογενειακή ζωή, αλλά και στην επαγγελματική εξέλιξη ίου προαναφερόμενου ενάγοντος λήφθηκαν υπόψη κατά την ως άνω επιδίκαση της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης και αυτός δεν επικαλείται άλλα περιστατικά πέραν εκείνων στα οποία θεμελιώθηκαν οι αξιώσεις του με βάση τα άρθρα 929 και 932 του ΑΚ, και ειδικότερα ως προς το οικονομικό του μέλλον, ούτε προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο η αναπηρία του επιδρά στην άσκηση του επαγγέλματος του (το οποίο δεν διευκρινίζει), το Δραστήρια κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 931 του ΑΚ για χορήγηση πρόσθετης αποζημίωσης και το σχετικό αίτημα του πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμο. Με τα δεδομένα αυτά, ο πρώτος ενάγων δικαιούται να λάβει ως αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση το ποσό των 90.231 ευρώ ( 10231 ευρώ αποζημίωση για .υλική ζημία + 80.000 ευρώ χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη), νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής (6-10-2004) δεδομένου ότι τόκοι οφείλονται και σε περίπτωση μετατροπής του αιτήματος από καταψηφιστικό σε αναγνωριστικό (ΣτΕ 536/2004, 34/2003 }. Εξάλλου, το αίτημα του για κήρυξη της απόφασης αυτής ως προσωρινώς εκτελεστής, ενόψει της μετατροπής του αιτήματος σε αναγνωριστικό, πρέπει να απορριφθεί ως νόμω αβάσιμο (άρθρο 80 παρ. 3 και άρθρο 199 του Κ.Διοικ.Δικ.), Τέλος, σύμφωνα με όσα προαναφέρθηκαν, η δεύτερη ενάγουσα, ως σύζυγος του πρώτου, ο οποίος υπέστη άμεσα τη ζημία, δεν δικαιούται να λάβει χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη, καθόσον δεν είναι άμεσο θύμα της αδικοπραξίας.

Επειδή, κατ' ακολουθίαν, η κρινόμενη αγωγή, πρέπει να απορριφθεί ως προς τη δεύτερη ενάγουσα, να γίνει εν μέρει δεκτή ως προς τον πρώτο ενάγοντα και να αναγνωρισθεί η υποχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου να καταβάλει νομιμοτόκως στον πρώτο ενάγοντα, αποζημίωση και χρηματική ικανοποίηση συνολικού ποσού 90.231 ευρώ. Εξάλλου, κατ', εκτίμηση των περιστάσεων, η δεύτερη ενάγουσα πρέπει να απαλλαγεί από τη δικαστική του Δημοσίου, κατ' εφαρμογή του άρθρου 275 παρ.1 εδαφ. πέμπτο του Διοικ. Δικ., ενώ ως προς τον πρώτο ενάγοντα, πρέπει να συμψηφισθεί η δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων, λόγω της εν μέρει νίκης και ήττας τους, κατ' εφαρμογή του άρθρου 275 παρ.1 εδαφ. τρίτο του Κ.Διοικ.Δικ.

ΔΙΑ ΤΑΥΤΑ

- Αποβάλλει από τη δίκη την Ελληνική Αστυνομία,

- Απορρίπτει την αγωγή ως προς τη δεύτερη ενάγουσα, Μ. Μ..

- Δέχεται εν μέρει την αγωγή ως προς τον πρώτο ενάγοντα, Α. Δ..

- Αναγνωρίζει ότι το Ελληνικό Δημόσιο οφείλει να καταβάλει στον πρώτο ενάγοντα, για την αναφερόμενη στο σκεπτικό αιτία, το ποσό των ενενήντα χιλιάδων διακοσίων τριάντα ενός (90.231) ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής (6/10/2004).

- Απαλλάσσει τη δεύτερη ενάγουσα από τη δικαστική δαπάνη του Δημοσίου, (και) ενώ ως προς τον πρώτο ενάγοντα, συμψηφίζει τη δικαστική δαπάνη μεταξύ των διαδίκων.

Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα στις 8-12-2005 και 17-2-2006 και η απόφαση δημοσιεύτηκε στο ακροατήριο του κατά τη δημόσια συνεδρίαση της 30-3-2005.