ΜΠρΚορ. 224/2006

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή - Τεχνητή γονιμοποίηση - Παρένθετη μητρότητα - Ηλικία κυοφόρου -.

Ο νόμος 3305/2005, στο άρθρο 4 παρ.1 εδ.β΄ αυτού έθεσε συγκεκριμένο όριο ως προς την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής, ορίζοντας επί λέξει ότι «Σε περίπτωση που το υποβοηθούμενο πρόσωπο είναι γυναίκα, ως ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής νοείται το πεντηκοστό έτος», χωρίς να ορίσει τίποτα αναφορικά με την ηλικία της κυοφόρου, για τις περιπτώσεις της παρένθετης μητρότητας. Ερώτημα ανακύπτει εάν το ως άνω ηλικιακό όριο θα έπρεπε να τηρείται και για την κυοφόρο ή εάν ήταν δυνατόν να υπάρξει απόκλιση και να επιτρέψει το δικαστήριο η κυοφόρος να είναι άνω των 50 ετών. Επιτρέπεται η κυοφορία από τρίτη γυναίκα (την κυοφόρο) ωαρίων ξένων προς την ιδία, καίτοι η γυναίκα αυτή είναι 52 ετών.

ΚΕΙΜΕΝΟ

ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

Αριθμός απόφασης 224/2006

Σύμφωνα με την διάταξη του άρθρου 1458 ΑΚ, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το πρώτο άρθρο του νόμου 3089/2002, για την «Ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή», ορίζεται ότι η μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας γονιμοποιημένων ωαρίων, ξένων προς την ίδια και η κυοφορία από αυτήν, επιτρέπεται με δικαστική άδεια που παρέχεται πριν από τη μεταφορά, εφόσον υπάρχει έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία των προσώπων που επιδιώκουν να αποκτήσουν τέκνο και της γυναίκας που θα κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της αν αυτή είναι έγγαμη. Η δικαστική άδεια, παρέχεται ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί να αποκτήσει τέκνο, εφόσον αποδεικνύεται ότι αυτή είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει και ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι, ενόψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία. Από τη διάταξη του άρθρου 1464 ΑΚ, προκύπτει περαιτέρω, ότι σε περίπτωση τεχνητής γονιμοποίησης, αν η κυοφορία έγινε από άλλη γυναίκα υπό τους όρους του άρθρου 1458 ΑΚ, μητέρα του τέκνου τεκμαίρεται η γυναίκα στην οποία δόθηκε η σχετική δικαστική άδεια. Το τεκμήριο αυτό ανατρέπεται, με αγωγή προσβολής της μητρότητας που ασκείται μέσα σε προθεσμία έξι μηνών, από τον τοκετό. Περαιτέρω από τη διάταξη του άρθρου 799 ΚΠολΔ, προκύπτει ότι όταν ζητείται κατά το νόμο να χορηγηθεί άδεια για μεταθανάτια τεχνητή γονιμοποίηση ή για κυοφορία τέκνου από άλλη γυναίκα, αρμόδιο είναι το δικαστήριο, στην περιφέρεια του οποίου έχει τη συνήθη διαμονή της η αιτούσα ή εκείνη που θα κυοφορήσει το τέκνο. Ο δικαστής διατάζει να γίνει η συζήτηση κεκλεισμένων των θυρών, εάν κρίνει ότι η δημοσιότητα πρόκειται να είναι επιβλαβής στα χρηστά ήθη ή ότι συντρέχουν ειδικοί λόγοι προστασίας της ιδιωτικής ή οικογενειακής ζωής των διαδίκων. Σύμφωνα δε με τη διάταξη του άρθρου 8 του Ν. 3089/2002, ορίζεται ότι τα άρθρα 1458 και 1464 ΑΚ εφαρμόζονται μόνο στην περίπτωση που η αιτούσα και η κυοφόρος γυναίκα έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα. Τέλος σύμφωνα με το άρθρο 7 του ίδιου προαναφερθέντος νόμου, με το οποίο προστέθηκε νέο εδάφιο στην πρώτη παράγραφο του άρθρου 20 του Ν. 344/1976 «περί ληξιαρχικών πράξεων», ορίσθηκε ότι στην περίπτωση τέκνου που γεννήθηκε από παρένθετη κυοφόρο γυναίκα, στο ληξιαρχείο προσάγεται και η δικαστική άδεια που δόθηκε στη γυναίκα που επιθυμεί το τέκνο, έτσι ώστε ο ληξίαρχος να την εγγράψει ως μητέρα. Από τον συνδυασμό των διατάξεων προκύπτει ότι η παρένθετη μητρότητα, δηλαδή η μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων στο σώμα άλλης γυναίκας και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με δικαστική απόφαση που παρέχεται πριν από τη μεταφορά, ύστερα από αίτηση της γυναίκας που επιθυμεί το παιδί. Οι προϋποθέσεις για να χορηγηθεί η άδεια είναι καταρχήν η γυναίκα που επιθυμεί το παιδί να μην μπορεί να κυοφορήσει η ίδια, πλην όμως να βρίσκεται σε ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής (όπως προσδιορίζεται στη διάταξη του άρθρου 1455 παρ. 1 εδ. 1 ΑΚ), ενώ η γυναίκα που αναλαμβάνει να κυοφορήσει πρέπει να είναι, ενόψει της κατάστασης της υγείας της, κατάλληλη για κυοφορία. Στο δικαστήριο πρέπει εξάλλου να προσκομίζεται έγγραφη και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνία μεταξύ των μερών, δηλαδή των προσώπων που επιθυμούν το παιδί και της κυοφόρου γυναίκας, καθώς και του συζύγου της τελευταίας αν αυτή είναι έγγαμη, με την οποία εκτός από την συμφωνία τους για την διενέργεια της πράξης, να δηλώνουν ότι τα γονιμοποιημένα ωάρια, που εμφυτεύονται στη μήτρα της κυοφόρου, δεν θα ανήκουν στην ίδια (βλ. σχετ. Κουνουγέρη - Μανωλεδάκη, «Τεχνητή γονιμοποίηση και Οικογενειακό Δίκαιο», Ο νόμος 3089/2002 για την ιατρική υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Εκδόσεις Σάκκουλα, σελ. 39 επ., Τ.Κ. Βιδάλης, Το πρόταγμα της οικογενείας: Η συνταγματικότητα του νόμου για την «ιατρική υποβοήθηση στην ανθρώπινη αναπαραγωγή» ΝοΒ 51 σελ. 832, Νόμος 3089/2002 Εισηγητική έκθεση, Κώδικας Νομικού Βήματος, τόμος 50, σελ. 2622, ΜΠΑ 1320/2004 Αρμ 2004, 374, ΜΠΗρακλ 678/2003 ΝοΒ 2004, 274).

Με την κρινόμενη αίτηση, η αιτούσα ζητεί να της δοθεί η άδεια, προκειμένου να γίνει μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας και ειδικότερα της μητέρας της ****** εξωσωματικώς γονιμοποιημένων ωαρίων, ξένων προς την ίδια, προκειμένου να κυοφορήσει το τέκνο που η αιτούσα και ο σύζυγός της επιθυμούν να αποκτήσουν. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η κρινόμενη αίτηση αρμοδίως και παραδεκτώς εισάγεται για να συζητηθεί ενώπιον του Δικαστηρίου τούτου κατά τη διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας (άρθρο 739 επ. ΚΠολΔ και 121 ΕισΝΑΚ), δεδομένου ότι έχει τηρηθεί η νόμιμη προδικασία, με την επίδοση αντιγράφου στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Κορίνθου (βλ. την υπ' αριθμ. ****** έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας στο Πρωτοδικείο Κορίνθου *****). Είναι νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 1455, 1456 και 1458 ΑΚ, όπως τροποποιήθηκαν και ισχύουν σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του Ν. 3089/2002, 739, 740 και 799 παρ. 1 του ΚΠολΔ. Πρέπει επομένως, να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.

Από την εκτίμηση της κατάθεσης του μάρτυρα που εξετάστηκε στο ακροατήριο και περιέχεται στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης, καθώς και από τα έγγραφα που επικαλείται και νόμιμα προσκομίζει η αιτούσα, αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά: Η αιτούσα, ηλικίας 29 ετών, κάτοικος Κορίνθου, τέλεσε νόμιμο πολιτικό γάμο με τον ***** στις *****, ο οποίος ιερολογήθηκε με το Χ.Ο. Δόγμα στις ****** κανόνες, πλην όμως και παρά την έντονη επιθυμία τους δεν έχουν αποκτήσει δικά τους τέκνα. Τούτο διότι, σύμφωνα με την από 19-5-2006 βεβαίωση του ιατρού, μαιευτήρα - γυναικολόγου, ****** σε συνδυασμό με το υπ' αριθμ. ***** πιστοποιητικό του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Αλεξάνδρα», συντρέχει αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο. Ειδικότερα η αιτούσα είναι αδύνατον να κυοφορήσει, διότι υπάρχει συγγενής έλλειψη της μήτρας (σύνδρομο Rokitansky). Eν όψει τούτων η αιτούσα είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει τόσο στο παρόν όσο και στο μέλλον, παρά το ότι βρίσκεται σε ηλικία φυσικής αναπαραγωγής. Παρά ταύτα κρίνεται κατάλληλη για την παροχή ωαρίου, το οποίο, αφού γονιμοποιηθεί εξωσωματικά με σπέρμα του συζύγου της, θα κυοφορηθεί από παρένθετη μητέρα. Εξάλλου έχει ήδη υποβληθεί στις απαιτούμενες ιατρικές εξετάσεις προγενετικού ελέγχου και είναι απολύτως υγιής γυναικολογικά, κλινικά και εργαστηριακά. Περαιτέρω η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι η μητέρα της ***** το γένος *****, έγγαμη με τον ****** με τον οποίο έχει αποκτήσει, εκτός της αιτούσης, δύο ακόμη τέκνα. Η ανωτέρω, ηλικίας 52 ετών, σύμφωνα με την από ***** βεβαίωση του ιδίου ως άνω ιατρού *******, είναι γυναικολογικώς υγιής και δύναται να κυοφορήσει. Προσκομίζεται εξάλλου η υπ' αριθμ. *****έγγραφη δήλωση - συναίνεση ενώπιον της Συμ/φου Αθηνών ***** της αιτούσας, του συζύγου της, της μητέρας της αιτούσας, κατοίκου ***** , και του συζύγου της τελευταίας, με την οποία συναίνεσαν εγγράφως για τη μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων της αιτούσας στο σώμα της μητέρας της και την κυοφορία τους από την τελευταία για λογαριασμό της αιτούσας. Ειδικότερα συμφωνήθηκε να εμφυτευθούν ιατρικώς στο σώμα της ***** ωάρια της αιτούσας, εξωσωματικά γονιμοποιημένα με το σπέρμα του συζύγου της αιτούσας, προκειμένου η ανωτέρω ****** να τα κυοφορήσει ως παρένθετη μητέρα μέχρι τον τοκετό και στη συνέχεια το τέκνο ή τα τέκνα που θα γεννήσει, το οποίο/τα οποία θα είναι τέκνο /τέκνα της αιτούσας και του συζύγου της, να το/τα παραδώσει σε αυτούς, χωρίς να λάβει για την προαναφερόμενη ενέργεια κανένα απολύτως οικονομικό αντάλλαγμα. Τέλος αποδείχθηκε ότι τόσο η αιτούσα όσο και η μητέρα της που θα κυοφορήσει έχουν την κατοικία τους στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, συντρέχουν όλες οι νόμιμες προϋποθέσεις, ώστε να δοθεί από το Δικαστήριο η άδεια για τη μεταφορά (ιατρικώς), στο σώμα της ***** ωαρίων της αιτούσας εξωσωματικά γονιμοποιημένων με το σπέρμα του συζύγου της, ****** και για την κυοφορία τους από την ανωτέρω, προκειμένου η αιτούσα και ο σύζυγος της να αποκτήσουν τέκνο και ως εκ τούτου πρέπει να γίνει δεκτή η αίτηση ως κατ' ουσίαν βάσιμη.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Δέχεται την αίτηση.

Χορηγεί άδεια για την μεταφορά (ιατρικώς), στο σώμα της ***** μητέρας της αιτούσας, ωαρίων της αιτούσας, εξωσωματικά γονιμοποιημένων με το σπέρμα του συζύγου της, ****** προκειμένου να κυοφορήσει αυτή ****** το τέκνο, που η αιτούσα και ο σύζυγός της επιθυμούν να αποκτήσουν.