ΜΔΠρΑθ 18440/2009

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Έκτακτη εισφορά άρθρου 18 ν. 3758/2009 -.

Η έννοια του οικονομικού έτους κατά το Σύνταγμα ταυτίζεται με την έννοια του όρου στη δημοσιονομική διαχείριση και όχι με την έννοια που δίδεται στη φορολογία εισοδήματος και δεδομένου ότι με τις διατάξεις του άρθρου 18 του ν. 3758/2009 με τις οποίες επιβάλλεται έκτακτη εφάπαξ εισφορά στο εισόδημα των φυσικών προσώπων θεσπίζεται οικονομικό βάρος που εκτείνεται πέραν του προηγουμένου της επιβολής του έτους, οι διατάξεις αυτές αντίκεινται στις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος με αποτέλεσμα οι διατάξεις αυτές του άρθρου 18 να μην είναι εφαρμοστέες ως αντισυνταγματικές.

ΚΕΙΜΕΝΟ

... 1. Επειδή με την κρινόμενη προσφυγή, για την οποία καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο, παραδεκτώς ζητείται: α) η ακύρωση του με αριθμό ειδοποίησης 2961/30.6.2009 (και αρ. χρημ. καταλόγου 1/2961) εκκαθαριστικού σημειώματος έκτακτης εισφοράς του άρθρου 18 του ν. 3758/2009 του Προϊσταμένου της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας (Δ.Ο.Υ.) Ψυχικού, με το οποίο καταλογίσθηκε εις βάρος του προσφεύγοντος έκτακτη οικονομική εισφορά ύψους 10.000 ευρώ και β) η επιστροφή ως αχρεωστήτως καταβληθέντος του ποσού αυτού με τον προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 38 παρ. 2 του ν. 1473/1984, όπως ισχύει, τόκο.

2. Επειδή παραδεκτώς παρεμβαίνουν προσθέτως προς υποστήριξη του προσφεύγοντος, κατ' άρθρο 113 παρ. 1 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, το κοινωφελές σωματείο με την επωνυμία «Συνήγορος του Φορολογούμενου», και η επιστημονική - επαγγελματική οργάνωση με την επωνυμία «Πανελλήνια Ένωση Φοροτεχνών Επιστημόνων», ως έχοντες έννομο συμφέρον να αποβεί η δίκη υπέρ αυτού, καθόσον μεταξύ των σκοπών του πρώτου περιλαμβάνεται και η προάσπιση των συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων των φορολογούμενων πολιτών έναντι της φορολογικής αρχής και η προστασία των εν γένει οικονομικών τους συμφερόντων (κατ' άρθρο 2 παρ. Α του εγκριθέντος δυνάμει της 6844/2007 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και καταχωρηθέντος με αύξοντα αριθμό 27245 στο βιβλίο σωματείων Καταστατικού του), ενώ μεταξύ των σκοπών της δεύτερης περιλαμβάνεται και η συμβολή της στην προαγωγή της επιστήμης του Φορολογικού Δικαίου (κατ' άρθρο 2 περ. 3 του εγκριθέντος δυνάμει της 2245/1996 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών και καταχωρηθέντος με αύξοντα αριθμό 20641 στο βιβλίο σωματείων Καταστατικού της).

3. Επειδή στην παρ. 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «Φόρος ή άλλο οποιοδήποτε οικονομικό βάρος δεν μπορεί να επιβληθεί με νόμο αναδρομικής ισχύος που εκτείνεται πέρα από το οικονομικό έτος το προηγούμενο εκείνου κατά το οποίο επιβλήθηκε». Εξάλλου, με το άρθρο 18 του ν. 3758/2009 «Εταιρείες Ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α'68/5.5.2009) ορίσθηκε ότι: «1.α.Επιβάλλεται έκτακτη εφάπαξ εισφορά στο εισόδημα των φυσικών προσώπων που φορολογούνται κατά τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν. 2238/1994), καθώς και στο εισόδημα σχολάζουσας κληρονομιάς. Επίσης στο εισόδημα των φυσικών προσώπων τα οποία φορολογούνται με βάση τις διατάξεις του άρθρου 5 του Ζ' Ψηφίσματος του έτους 1975 (ΦΕΚ 23 Α'). β. Για την επιβολή της εισφοράς λαμβάνεται υπόψη το συνολικό καθαρό εισόδημα, πραγματικό ή τεκμαρτό, φορολογούμενο ή απαλλασσόμενο του φυσικού προσώπου ή της σχολάζουσας κληρονομιάς των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008 εφόσον αυτό είναι εξήντα χιλιάδες ευρώ (60.000 ευρώ) και άνω. γ. Για την εξεύρεση του συνολικού εισοδήματος δεν προσμετρούνται τα εισοδήματα της παραγράφου 1 του άρθρου 14 και της περίπτωσης γ' της παραγράφου 4 του άρθρου 45 του Κ.Φ.Ε. 2. Η έκτακτη εφάπαξ εισφορά καθορίζεται στο ποσό των χιλίων ευρώ (1.000 ευρώ) για ετήσιο συνολικό ατομικό εισόδημα από εξήντα χιλιάδες ένα ευρώ (60.001 ευρώ) έως ογδόντα χιλιάδες ευρώ (80.000 ευρώ), στο ποσό των δύο χιλιάδων ευρώ (2.000 ευρώ) για εισόδημα από ογδόντα χιλιάδες ένα ευρώ (80.001 ευρώ) έως εκατό χιλιάδες ευρώ (100.000 ευρώ), ... στο ποσό των δέκα χιλιάδων ευρώ (10.000 ευρώ) για εισόδημα από τριακόσιες χιλιάδες ένα ευρώ (300.001 ευρώ) έως πεντακόσιες χιλιάδες ευρώ (500.000 ευρώ) ... και στο ποσό των είκοσι πέντε χιλιάδων ευρώ (25.000 ευρώ) για εισόδημα άνω των εννιακοσίων χιλιάδων ένα ευρώ (900.001 ευρώ). 3.α. Η εισφορά του παρόντος βεβαιώνεται οίκοθεν από τον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας που είναι αρμόδιος για τη φορολογία του φυσικού προσώπου ή της σχολάζουσας κληρονομιάς με βάση τους τίτλους βεβαίωσης που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 74 του Κ.Φ.Ε. β. Για τον υπολογισμό της εισφοράς εκδίδεται εκκαθαριστικό σημείωμα, αντίγραφο του οποίου αποστέλλεται στον υπόχρεο. γ. ... δ. ... 4.α.Η εισφορά που επιβάλλεται με αυτόν τον νόμο καταβάλλεται σε τρεις (3) ίσες διμηνιαίες δόσεις από τις οποίες η πρώτη μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από τη βεβαίωση της εισφοράς και η καθεμία από τις επόμενες μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του τρίτου και του πέμπτου μήνα, αντίστοιχα. β. Υπόχρεος σε καταβολή της εισφοράς είναι το φυσικό πρόσωπο στο όνομα του οποίου βεβαιώνεται αυτή. ... γ. ...».

4. Επειδή, σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του ανωτέρω ν. 3758/2009, προς αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, με το άρθρο 18 επιβλήθηκε στις ανωτέρω κατηγορίες φορολογουμένων έκτακτη εφάπαξ εισφορά, υπολογιζόμενη στα δηλωθέντα με τις δηλώσεις τους φορολογίας εισοδήματος του οικονομικού έτους 2008 εισοδήματα, ήτοι αυτά που αποκτήθηκαν κατά τη χρήση 2007. Ενόψει όμως του ότι, η έννοια του οικονομικού έτους κατά το Σύνταγμα ταυτίζεται με την έννοια του όρου στη δημοσιονομική διαχείριση και όχι με την έννοια που δίδεται στη Φορολογία Εισοδήματος (κατ' άρθρο 3 του ν. 2238/94), και του ότι οι διατάξεις του ανωτέρω άρθρου θεσπίζουν οικονομικό βάρος που εκτείνεται πέραν του προηγούμενου της επιβολής του έτους, αντίκεινται στην προπαρατεθείσα παρ. 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, ώστε να μην είναι εφαρμοστέες, ως αντισυνταγματικές (σχετ. Ολομ. ΣτΕ 1912/2009, 2863 - 2871/2003, 598 - 600/2003 κ.ά.).

5. Επειδή στηv πρoκειμέvη περίπτωση, από τα στoιχεία της δικoγραφίας, πρoκύπτoυv τα ακόλoυθα: Με το με αριθμό ειδοποίησης 2961/30.6.2009 (και αρ. χρημ. καταλόγου 1/2961) εκκαθαριστικό σημείωμα έκτακτης εισφοράς του Προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ. Ψυχικού, καταλογίσθηκε εις βάρος του προσφεύγοντος, κατ' εφαρμογή του άρθρου 18 του ν. 3758/2009, έκτακτη οικονομική εισφορά ύψους 10.000 ευρώ, υπολογισθείσα στα δηλωθέντα με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματός του οικονομικού έτους 2008 (χρήσης 2007) εισοδήματα, που ανήλθαν σε 377.637,69 ευρώ. Ήδη, με την κρινόμενη προσφυγή, όπως αναπτύσσεται με το νομίμως υποβληθέν υπόμνημα, ο προσφεύγων ζητεί την ακύρωση του ανωτέρω εκκαθαριστικού σημειώματος, ισχυριζόμενος, μεταξύ άλλων, ότι η αναδρομική κατά το παραπάνω άρθρο επιβολή έκτακτης εισφοράς εις βάρος του αντίκειται στην παρ. 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, ισχυρισμός, που προβάλλεται, άλλωστε, και από τους προσθέτως παρεμβαίνοντες.

6. Επειδή επ' αυτού, το καθ' ου η προσφυγή Ελληνικό Δημόσιο, δια του Προϊσταμένου της διάδικης Δ.Ο.Υ., προβάλλει ότι η εν λόγω εισφορά δεν αντίκειται στην προαναφερόμενη συνταγματική διάταξη, καθόσον δεν συνιστά φόρο αλλά έκτακτη οικονομική επιβάρυνση υπαγορευόμενη από λόγους δημοσίου συμφέροντος για την αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Όμως, ενόψει του ότι με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος, θεσπίζεται γενική απαγόρευση αναδρομικής επιβολής πέραν του προηγούμενου έτους οποιουδήποτε δυσμενέστερου των ισχυόντων οικονομικού μέτρου, ανεξαρτήτως του είδους αυτού ή της προσωρινότητας της επιβολής του και του ότι το ταμειακό συμφέρον του Δημοσίου δεν συνιστά λόγο καταστρατήγησης συνταγματικών διατάξεων (πρβλ. Ολομ. ΣτΕ 1663/2009), ο ισχυρισμός αυτός πρέπει να απορριφθεί ως νόμω αβάσιμος.

7. Επειδή, περαιτέρω, το ίδιο προβάλλει ότι η επιβολή της ένδικης εισφοράς επί του δηλωθέντος κατά τη χρήση του 2007 εισοδήματος - το οποίο δεν αποτελεί το αντικείμενο της εισφοράς αυτής αλλά κριτήριο επιβολής της - οφείλεται στο γεγονός ότι ήταν αδύνατη η επιβολή της σε μεταγενέστερη διαχειριστική χρήση, ενόψει του χρόνου κατά τον οποίο πρέπει κατά νόμο να υποβάλονται οι φορολογικές δηλώσεις, ώστε να υφίστανται στοιχεία για το συνολικό καθαρό εισόδημα των φυσικών προσώπων και των σχολαζουσών κληρονομιών. Ο ισχυρισμός αυτός είναι, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, απορριπτέος ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, καθόσον, ανεξαρτήτως του ότι ο νομοθέτης, λαμβανομένου υπόψη του τρόπου υπολογισμού της εισφοράς αυτής (βάσει του δηλωθέντος εισοδήματος της χρήσης 2007), του συνήθους χρόνου υποβολής των φορολογικών δηλώσεων των ως άνω υποκειμένων σε αυτή καθώς και του χρόνου δημοσίευσης της διάταξης με την οποία αυτή επιβλήθηκε (5.5.2009), δεν εκωλύετο να επιβάλει έκτακτη εισφορά για εγγύτερη αυτής του 2007 χρήση, ο ως άνω προβαλλόμενος δικαιολογητικός λόγος δεν αίρει την αντίθεση της επιβληθείσας εισφοράς στο άρθρο 78 παρ. 2 του Συντάγματος.

8. Επειδή σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά πιο πάνω, το Δικαστήριο λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη ότι η ένδικη εισφορά, υπολογιζόμενη επί των εισοδημάτων που έχουν αποκτηθεί πριν την 1.1.2008, δεν είναι νόμιμη ως αντικείμενη στο άρθρο 78 παρ. 2 του Συντάγματος, κρίνει ότι το προσβαλλόμενο εκκαθαριστικό σημείωμα με το οποίο επιβλήθηκε αυτή πρέπει να ακυρωθεί, παρέλκει δε η εξέταση των λοιπών λόγων της προσφυγής. Ακολούθως, ενόψει του ότι ο προσφεύγων παραδεκτώς ζητεί την επιστροφή του καταβληθέντος ποσού της εισφοράς αυτής εντόκως (Ολομ. ΣτΕ 248 - 9/2008), το Δικαστήριο κρίνει ότι πρέπει να του επιστραφεί αυτή ως αχρεώστητη με τον προβλεπόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 38 παρ. 2 του ν. 1473/1984, όπως αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 3 του ν. 2120/1993 και όπως ήδη ισχύουν, τόκο, σύμφωνα με το αίτημά του.

9. Επειδή κατ' ακολουθία, η προσφυγή και οι πρόσθετες παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν δεκτές, και να αποδοθεί στον προσφεύγοντα το καταβληθέν παράβολο (κατ' άρθρο 277 παρ. 9 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας), να απαλλαγεί όμως, κατ' εκτίμηση των περιστάσεων, το Ελληνικό Δημόσιο από τα δικαστικά έξοδα (κατ' άρθρο 275 παρ. 1 περ. ε' του ίδιου Κώδικα).

Δια ταύτα

Δέχεται τηv πρoσφυγή και τις ασκηθείσες παρεμβάσεις.

Ακυρώνει το με αριθμό ειδοποίησης 2961/30.6.2009 (και αρ. χρημ. καταλόγου 1/2961) εκκαθαριστικό σημείωμα έκτακτης εισφοράς του άρθρου 18 του ν. 3758/2009 του Προϊσταμένου της Δημόσιας Οικονομικής Υπηρεσίας Ψυχικού.

Υποχρεώνει τον ανωτέρω Προϊστάμενο να επιστρέψει στον προσφεύγοντα την καταβληθείσα εισφορά ποσού δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, ως αχρεώστητη, με τον οριζόμενο από τις διατάξεις του άρθρου 38 παρ. 2 του ν. 1473/1984, όπως αντικαταστάθηκαν από το άρθρο 3 του ν. 2120/1993 και όπως ισχύουν, τόκο.

Διατάσσει την απόδοση του καταβληθέντος παραβόλου στον προσφεύγοντα.

Απαλλάσσει το Ελληνικό Δημόσιο από τα δικαστικά έξοδα.

Η απόφαση δημοσιεύθηκε στο ακροατήριο του Δικαστηρίου κατά τη δημόσια συνεδρίαση της 21.12.2009.