ΓνδτΝΣΚ 312/2005

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Απευθείας ανάθεση εκπόνησης μελέτης εργασίας δήμου ή κοινότητας -.

Η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 269 του π.δ. 410/95 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), κατά την οποία επιτρέπεται η, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας για την εκπόνηση μελετών, απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό (30%) του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης δεν καταργήθηκε μετά την εφαρμογή του ν. 3316/2005.

ΚΕΙΜΕΝΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙΚ/ΚΩΝ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛIΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως 312 /2005

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

Τμήμα Α'

Συνεδρίαση της 15ης-6-2005

Σύνθεση

Πρόεδρος: Κωνσταντίνος Βολτής, Αντιπρόεδρος Ν.Σ,Κ.

Νομικοί Σύμβουλοι: Δημήτριος Λάκκος Ηλιος Παπαδόπουλος, Θεόδωρος Ρεντζεπέρης, Χαρίκλεια Παλαιολόγου, Νικηφόρος Κανιούρας, Βασίλειος Σσυλιώτης.

Εισηγητής: Χρήστος Μητκίδης, Πάρεδρος ΝΧΚ.

Αριθμός ερωτήματος: Υπ' αριθ. πρωτ. Δ17γ/05/77/Φ.8. ΓΕΝ/1-6-2005 έγγραφο της Διεύθυνσης Νομοθετικού Συντονισμού και Κωδικοποίησης (Δ17) της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Έργων του Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε.

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται, αν μετά την εφαρμογή του ν. 3316/2005 («Ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής συναφών υπηρεσιών») καταργήθηκε η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 269 του π.δ. 410/95 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), κατά την οποία επιτρέπεται η κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου, ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο, μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό του ανώτατου ορίου, αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης.

Επί του ερωτήματος αυτού το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους γνωμοδότησε τα ακόλουθα:

Α. 1. Στην παρ. 1 του άρθρου 269 του π.δ. 410/1995 (ΦΕΚ 231 Α') περί Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα, όπως ισχύει/ ορίζονται τα ακόλουθα:

«1. Με απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου ή του τοπικού συμβουλίου, επιτρέπεται κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας περί εκπόνησης μελετών η απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου. εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης, Σε περίπτωση που για οποιονδήποτε λόγο προκύψει μεγαλύτερη αμοιβή από αυτή που προεκτιμήθηκε και που έγινε αποδεκτή από τον ανάδοχο με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, η επιπλέον διαφορά θεωρείται ποινική ρήτρα, σε βάρος του, για εσφαλμένη προεκτίμηση. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και από τα δημοτικό και κοινοτικά ιδρύματα, τα δημοτικά και κοινοτικά νομικά πρόσωπα και τους συνδέσμους δήμων και κοινοτήτων.»

Η διάταξη αυτή θεσπίστηκε, για πρώτη φορά με την ως άνω μορφή, στο άρθρο 31 του ν. 1416/1984 (ΦΕΚ Α' 18) και έκτοτε μεταφέρθηκε και κωδικοποιήθηκε, ως άρθρο 239 στο π.δ. 76/85 (ΦΕΚ Α' 27), ως άρθρο 253 στο π.δ. 323/1989 (ΦΕΚ Α' 146) και τέλος ως άρθρο 269 στο ισχύον π.δ. 410/95.

2. Κατά τη γραμματική διατύπωση της ως άνω διάταξης εισάγεται μόνιμη και διαχρονική παρέκκλιση από τις ισχύουσες αλλά και τις μελλοντικές κοινές διατάξεις που ρυθμίζουν τις διαδικασίες ανάθεσης των μελετών. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή της παρέκκλισης είναι α) η ιδιότητα του αναθέτοντος φορέα (δήμος ή κοινότητα, δημοτικό ή κοινοτικό νομικό πρόσωπο, σύνδεσμος δήμων και κοινοτήτων) και β) η προεκτιμώμενη (αλλά και τελική) αμοιβή του μελετητή να μην υπερβαίνει ένα χρηματικό όριο, που συσχετίζεται με το εκάστοτε ισχύον όριο μέχρι του οποίου μπορεί να λαμβάνει μέρος στις διαδικασίες ανάθεσης μελετητής με πτυχίο Α' τάξης. Η διάταξη αυτή είναι ειδική και για την κατάργηση της πρέπει να εκφρασθεί ρητά η βούληση του νομοθέτη (αλλιώς ο όρος «εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία» δεν θα είχε απολύτως κανένα νόημα).

3. Με τη διάταξη εισάγονται τρεις σημαντικότατες παρεκκλίσεις από το γενικό νομικό πλαίσιο στο θέμα της ανάθεσης μελετών, όπως τούτο ίσχυε κατά το χρόνο θέσπισης της (ν. 716/1977): α) η δυνατότητα απευθείας ανάθεσης των μελετών, β) η επιλογή .μελετητή από τις τάξεις των πτυχίων και γ) η αποδέσμευση από την εφαρμογή του κώδικα αμοιβών μηχανικών (π.δ. 696/74), ότι η προεκτιμηθείσα αμοιβή είναι η οριστική αμοιβή του μελετητή, η οποία δεν εξαρτάται από τις ποσότητες εργασιών που προκύπτουν οπό τον προϋπολογισμό του έργου. Σκοπός του νόμου είναι η διευκόλυνση των δήμων, των κοινοτήτων και των νομικών τους προσώπων, στην ανάθεση και εκπόνηση μελετών με πολύ μικρό οικονομικό αντικείμενο, λαμβανομένης υπόψη της ιδιαίτερης φύσεως των μελετών και των έργων των φορέων αυτών και της εγγενούς αδυναμίας των τεχνικών υπηρεσιών τους να εφαρμόσουν τις πολύπλοκες και χρονοβόρες κοινές διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία ανάθεσης των μελετών.

4. Τα όρια προϋπολογισμού μελετών στις οποίες μπορούν να λαμβάνουν μέρος οι μελετητές ανάλογα με την τάξη του πτυχίου τους, αναπροσαρμόζονται κάθε χρόνο με απόφαση του Υπουργού ΠΕΧΩΔΕ, βάσει του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή. Σύμφωνα με την τελευταία απόφαση Δ15/οικ/9361/2004 (ΦΕΚ 421 Β'), τα ανώτατα όρια προεκτιμώμενης αμοιβής των διαφόρων κατηγορών μελετών, στους διαγωνισμούς των οποίων μπορούν να λάβουν μέρος μελετητές με πτυχίο Α' τάξης, είναι:

- για τις κατηγορίες 1, 10, 13, 14 και 16- 33.485 ΕΥΡΩ,

- για τις κατηγορίες 2, 6, 11, 15, 19, 20, 21, 22 και 27 - 20.091 ΕΥΡΩ και

- για τις. κατηγορίες μελετών 3, 4, 5, 7, 8, 9, 12, 17, 18, 23, 24, 25 και 26 ·- 10.037 EYPΩ.

Συνεπώς τα όρια μέχρι των οποίων μπορούν να ανατεθούν μελέτες, κατά τη διαδικασία της παρ. 1 του άρθρου 269 π..δ. 410/95, από τους δήμους, τα δημοτικά ιδρύματα και λοιπά νομικά πρόσωπα και τους συνδέσμους δήμων και κοινοτήτων είναι σήμερα αντίστοιχα 10.045 EYPΩ, 6027,3 EYPΩ και 3.346 ΕΥΡΩ.

Β. 1. Ο πρόσφατος νόμος 3316/2005 (ΦΕΚ Α' 42) αντικατέστησε το νομικό· πλαίσιο του ν. 716/77 και των εκτελεστικών του διαταγμάτων. Στο άρθρο 2 παρ. 2 ορίζονται οι κατηγορίες μελετών στις οποίες εφαρμόζεται ο νέας νόμος. Οι κατηγορίες αυτές ταυτίζονται με αυτές του ν. 716/77, μι κάποιες επουσιώδεις αλλαγές (λ·.χ. προστίθεται μια νέα κατηγορία υπ 'αριθ. 28 - μελέτες συστημάτων πληροφορικής και δικτύων).

Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 45, ο νόμος εφαρμόζεται στις μελέτες όλων εν γένει των αναθετουσών αρχών, όπως προσδιορίζονται στην παρ. 9 του άρθρου 1 (μεταξύ των αναθετουσών αρχών συγκαταλέγονται και οι ΟΤ.Α. Α' και Β' βαθμού), οι οποίες προκηρύσσονται με προκήρυξη δημοσιευόμενη μετά την έναρξη ισχύος του (22-2-2005). Κατ' εξαίρεση διατηρούνται προσωρινά σε ισχύ οι διατάξεις του ν. 716/77 και των εκτελεστικών του διαταγμάτων, μόνο καθόσον αφορούν την έκδοση βεβαιώσεων εγγραφής (πτυχίων) στα μητρώα Μελετητών και Γραφείων/Εταιρειών Μελετών.

Στην παρ. 2 του άρθρου 46 ορίζονται οι διατάξεις που καταργούνται ρητά και τέλος κατά την περ. ε' καταργείται «κάθε γενική ή ειδική διάταξη αντίθετη σε διατάξεις του παρόντος νόμου».

2. Στο άρθρο 10 του ν. 3316/2005 καθορίζονται οι εξαιρετικές περιπτώσεις στις οποίες επιτρέπεται η διαδικασία ανάθεσης με διαπραγματεύσεις, είτε κατόπιν δημοσίευσης σχετικής προκήρυξης (παρ. 1) είτε και χωρίς δημοσίευση προκήρυξης (παρ. 2).

Εκτός των λοιπών περιπτώσεων της παρ. 2, που αφορούν ανάθεση συμβάσεων με διαπραγμάτευση, χωρίς περιορισμό μεν από άποψη οικονομικού αντικειμένου, αλλά με πλείστες προϋποθέσεις υπό τις οποίες κρίνεται δικαιολογημένη η προσφυγή στον τρόπο αυτό ανάθεσης, υφίσταται και η περίπτωση στ', κατά την οποία επιτρέπεται η χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση, χωρίς δημοσίευση σχετικής προκήρυξης «όταν συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την ανάθεση μελέτης με προεκτιμώμενη αμοιβή μέχρι 15.000 ΕΥΡΩ (χωρίς ΦΠΑ) και ύστερα από γνωμοδότηση του αρμοδίου Τεχνικού Συμβουλίου και αφού προηγηθεί σχετική αναγγελία με προθεσμία πέντε (5) ημερών στην ιστοσελίδα του TEE. Στην περίπτωση αυτή η καθορισμένη προεκτιμώμενη αμοιβή αποτελεί το ανώτατο όριο της συμβατικής αμοιβής του αναδόχου. Το συνολικό ύψος των συμβάσεων, που μπορούν να ανατεθούν κατ' έτος με την διάταξη αυτή, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 5% των συνολικών ετήσιων πιστώσεων της αναθέτουσας Αρχής για την εκπόνηση μελετών. Συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση των διατάξεων της περίπτωσης αυτής είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.»

Η διάταξη αυτή είναι γενική κατά το πεδίο εφαρμογής της, ισχύει δηλαδή γενικά και χωρίς διακρίσεις, για όλες τις αναθέτουσες αρχές, όπως ορίζονται στην παρ. 9 του άρθρου 1. Είναι σαφές ότι κατά τούτο, το πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 1 του άρθρου 269 π.δ. 410/95 είναι ειδικό, αφού εφαρμόζεται μόνο στους ΟΤΑ Α' βαθμού (δήμους και κοινότητες) και αφορά συμβάσεις με πολύ μικρότερο οικονομικό αντικείμενο.

Γ. Πρόκειται συνεπώς για δύο διατάξεις που δεν εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό, εκ των οποίων η πρώτη χρονικά εκφράζει την πάγια κατά τα τελευταία είκοσι και πλέον έτη βούληση της πολιτείας να ρυθμίζεται εξαιρετικά το αντικείμενό της, σε σχέση με τις κοινές διατάξεις περί ανάθεσης των συμβάσεων μελετών, για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών των Δήμων, των κοινοτήτων και των νομικών προσώπων που αυτές ελέγχουν. Η μεταγενέστερη χρονικά διάταξη είναι γενικότερη, αφορά όλες τις αναθέτουσες αρχές και ρυθμίζει με γενικό τρόπο τη δυνατότητα των αρχών αυτών να αναθέτουν συμβάσεις χωρίς ανοιχτό διαγωνισμό, όταν υφίσταται επείγουσα περίπτωση και η προεκτιμώμενη αμοιβή της σύμβασης δεν υπερβαίνει ένα ορισμένο γενικό όριο.

Συνεπεία των ανωτέρω, κατά τη διαμορφωθείσα στο τμήμα ομόφωνη γνώμη, ο ν. 3316/05 δεν κατήργησε τη διάταξη του άρθρου 269 παρ. 1 του π.δ. 410/1995 (Δ.Κ.Κ.), επειδή η ρύθμιση που περιέχει είναι γενική, ενώ η προγενέστερη ειδικότατη, εξοπλισμένη μάλιστα με τη βούληση της πολιτείας να ισχύει κατά παρέκκλιση της «εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας», γεγονός που απαιτεί ρητή και πανηγυρική διάταξη για την κατάργησή της.

Δ. Ενόψει όσων προεκτέθηκαν, η απάντηση στο ερώτημα που τέθηκε είναι ότι η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 269 του π.δ. 410/95 (Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας), κατά την οποία επιτρέπεται η, κατά παρέκκλιση των διατάξεων της εκάστοτε ισχύουσας νομοθεσίας για την εκπόνηση μελετών, απευθείας ανάθεση της εκπόνησης μελέτης εργασίας, του δήμου ή κοινότητας ή του τοπικού συμβουλίου σε πτυχιούχο μελετητή ή μελετητικό γραφείο οποιασδήποτε τάξης πτυχίου, εφόσον η προεκτιμώμενη αμοιβή δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το τριάντα στα εκατό (30%) του ανώτατου ορίου αμοιβής πτυχίου Α' τάξης, που ισχύει κάθε φορά για την αντίστοιχη κατηγορία μελέτης δεν καταργήθηκε μετά την εφαρμογή του ν. 3316/2005.