ΑΠΔ 58/2010

’δεια σε δύο Νοσοκομεία για τη χορήγηση αντιγράφων του ιατρικού φακέλου ασθενούς σε τρίτο αιτούντα (ιατρό) για το σκοπό της δικαστικής χρήσης.

ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Αθήνα, 07-09-2010

Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/3368-1/07-09-2010

Α Π Ο Φ Α Σ Η 58/2010

(Τμήμα)

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τμήματος στο κατάστημά της την 7.9.2010 μετά από πρόσκληση του Προέδρου της, προκειμένου να εξετάσει την υπόθεση που αναφέρεται στο ιστορικό της παρούσας. Παρέστησαν οι Χ. Παληοκώστας, Αναπληρωτής Πρόεδρος, κωλυομένου του Προέδρου της Αρχής Χ. Γεραρή, Δ. Λιάππης και Π. Τσαντίλας, ως εισηγητής, αναπληρωματικά μέλη σε αντικατάσταση των τακτικών μελών Λ. Κοτσαλή και Α. Πράσσου αντίστοιχα, οι οποίοι αν και εκλήθησαν νομίμως εγγράφως δεν παρέστησαν λόγω κωλύματος. Δεν προσήλθαν λόγω κωλύματος το τακτικό μέλος Α.Ι. Μεταξάς και το αναπληρωματικό Γ. Λαζαράκος. Παρούσα χωρίς δικαίωμα ψήφου ήταν η Ε. Χατζηλιάση, νομικός ελεγκτής - δικηγόρος, ως βοηθός εισηγητή και η Ε. Παπαγεωργοπούλου, υπάλληλος του τμήματος διοικητικών και οικονομικών υποθέσεων, ως γραμματέας.

Η Αρχή έλαβε υπόψη τα παρακάτω:

Με τις με αριθμ. πρωτοκόλλου 6911/27.5.2010 (αριθμ. πρωτ. της Αρχής Γ/ΕΙΣ/3368/28.5.2010) και 5974/3.6.2010 (αριθμ. πρωτ. της Αρχής Γ/ΕΙΣ/3636/9.6.2010) αιτήσεις τους αντίστοιχα το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και το Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς ζητούν την άδεια της Αρχής, προκειμένου να χορηγήσουν στον τρίτο αιτούντα A, ιατρό, αντίγραφο του πλήρους ιατρικού φακέλου του B, ο οποίος νοσηλεύθηκε στα ανωτέρω νοσοκομεία. Συγκεκριμένα ο B για την αντιμετώπιση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής νοσηλεύθηκε αρχικά στην ιδιωτική κλινική με την επωνυμία «Ερρίκος Ντυνάν», όπου υπεβλήθη τον Οκτώβριο του 2002 σε εκτομή ανευρύσματος και τοποθέτηση σωληνωτού μοσχεύματος καθώς και σε αφαίρεση θρόμβου και τοποθέτηση καθετήρα εμβολεκτομής. Αμφότερες τις παραπάνω χειρουργικές επεμβάσεις διενήργησε ο ιατρός A, ο οποίος απασχολείται ως αγγειοχειρουργός στην προαναφερθείσα κλινική. Μετά τη λήψη εξιτηρίου από το «Ερρίκος Ντυνάν», ο ανωτέρω ασθενής, B, νοσηλεύθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς από το Νοέμβριο του 2002 έως τις 9.1.2003, ημερομηνία κατά την οποία διακομίστηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» λόγω σήψης. Στο τελευταίο αυτό νοσοκομείο υπεβλήθη σε νέες χειρουργικές επεμβάσεις και νοσηλεύθηκε μέχρι τον Απρίλιο του 2003.

Ο A ζητά αντίγραφο του πλήρους ιατρικού φακέλου του B, που τηρείται στο αρχείο του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό» καθώς και αυτού που τηρείται στο αρχείο του Γενικού Νοσοκομείου Λιβαδειάς, για την αντίκρουση της από 31.7.2007 και με γενικό αριθμό κατάθεσης 185538/2007 αγωγής που άσκησε ο τελευταίος ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών κατά του ιδίου και κατά του κοινωφελούς ιδρύματος «Ερρίκος Ντυνάν». Με την προαναφερθείσα αγωγή του, η οποία εκδικάζεται μετά από αναβολή στις 21.10.2010, ο ενάγων ζητά την καταβολή αποζημίωσης ύψους 53.122,5 € για περιουσιακή ζημία και χρηματικής ικανοποίησης ύψους 500.000 ευρώ για ηθική βλάβη που υπέστη κατά τους ισχυρισμούς του λόγω ιατρικού σφάλματος.

Η Αρχή, μετά από εξέταση όλων των παραπάνω στοιχείων και κατόπιν διεξοδικής συζήτησης,

ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

1. Επειδή, το άρθρο 2 στοιχ. β΄ του ν. 2472/1997 ορίζει ότι για τους σκοπούς του νόμου αυτού νοούνται ως «ευαίσθητα δεδομένα», τα δεδομένα που αφορούν, μεταξύ άλλων, στην υγεία.

2. Επειδή, το άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 2472/1997 ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι: «Τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα για να τύχουν νόμιμης επεξεργασίας πρέπει: α) Να συλλέγονται κατά τρόπο θεμιτό και νόμιμο για καθορισμένους, σαφείς και νόμιμους σκοπούς και να υφίστανται θεμιτή και νόμιμη επεξεργασία ενόψει των σκοπών αυτών. β) Να είναι συναφή, πρόσφορα, και όχι περισσότερα από όσα κάθε φορά απαιτείται εν όψει των σκοπών της επεξεργασίας (...)». Με τις διατάξεις αυτές καθιερώνονται ως θεμελιώδεις προϋποθέσεις για τη νομιμότητα κάθε επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και για τη νομιμότητα της σύστασης και λειτουργίας κάθε αρχείου, οι αρχές του σκοπού της επεξεργασίας και της αναλογικότητας των δεδομένων σε σχέση πάντα με το σκοπό επεξεργασίας. Συνεπώς, κάθε επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, που γίνεται πέραν του επιδιωκόμενου σκοπού ή η οποία δεν είναι πρόσφορη και αναγκαία για την επίτευξή του, δεν είναι νόμιμη.

3. Επειδή, το άρθρο 7 του ν. 2472/1997 ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι: «1. Απαγορεύεται η συλλογή και επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. 2. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η συλλογή και η επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων, καθώς και η ίδρυση και λειτουργία σχετικού αρχείου, ύστερα από άδεια της Αρχής, όταν συντρέχουν μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) Το υποκείμενο των δεδομένων έδωσε τη γραπτή συγκατάθεσή του εκτός εάν η συγκατάθεση έχει αποσπασθεί με τρόπο που αντίκειται στο νόμο ή τα χρηστά ήθη ή νόμος ορίζει ότι η συγκατάθεση δεν αίρει την απαγόρευση (...) γ) Η επεξεργασία αφορά δεδομένα που δημοσιοποιεί το ίδιο το υποκείμενο ή είναι αναγκαία για την αναγνώριση, άσκηση ή υπεράσπιση ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου (...)».

4. Επειδή, το άρθρο 11 παρ. 3 του ν. 2472/1997 ορίζει ότι: «Εάν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα ανακοινώνονται σε τρίτους, το υποκείμενο ενημερώνεται για την ανακοίνωση πριν από αυτούς».

5. Επειδή, το άρθρο 14 του ν. 3418/2005 (Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας) ορίζει, μεταξύ άλλων, ότι: «1. Ο ιατρός υποχρεούται να τηρεί ιατρικό αρχείο, σε ηλεκτρονική ή μη μορφή, το οποίο περιέχει δεδομένα που συνδέονται αρρήκτως ή αιτιωδώς με την ασθένεια ή την υγεία των ασθενών του. Για την τήρηση του αρχείου αυτού και την επεξεργασία των δεδομένων του εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν. 2472/1997(ΦΕΚ 50 Α΄). (...) 9. Δεν επιτρέπεται σε τρίτο η πρόσβαση σε ιατρικά αρχεία ασθενή. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η πρόσβαση: α) στις δικαστικές και εισαγγελικές αρχές κατά την άσκηση των καθηκόντων τους αυτεπάγγελτα ή μετά από αίτηση τρίτου που επικαλείται έννομο συμφέρον και σύμφωνα με τις νόμιμες διαδικασίες (...)». Επειδή, εξάλλου, το άρθρο 5 του ίδιου νόμου ορίζει ότι: «1. Τα ιατρικά πιστοποιητικά και οι ιατρικές γνωματεύσεις, καθώς και οι ιατρικές συνταγές που εκδίδονται κατά τους νόμιμους τύπους, έχουν το ίδιο κύρος και την ίδια νομική ισχύ ως προς τις νόμιμες χρήσεις και ενώπιον όλων των αρχών και υπηρεσιών, ανεξάρτητα από το αν εκδίδονται από ιατρούς που υπηρετούν σε Ν.Π.Δ.Δ. ή Ν.Π.Ι.Δ. ή ιδιώτες ιατρούς (…) 3. Τα ιατρικά πιστοποιητικά και οι ιατρικές γνωματεύσεις εκδίδονται μετά από προηγούμενη γραπτή ή προφορική αίτηση του προσώπου στο οποίο αφορούν ή, κατ’ εξαίρεση, τρίτου προσώπου που έχει έννομο συμφέρον και το αποδεικνύει, καθώς και όταν αυτό ρητά προβλέπεται στο νόμο (…) ». Επειδή, περαιτέρω, το άρθρο 13 ορίζει, μεταξύ άλλων: «3. Η άρση ιατρικού απορρήτου επιτρέπεται όταν: (...) β) Ο ιατρός αποβλέπει στη διαφύλαξη έννομου ή άλλου δικαιολογημένου, ουσιώδους δημοσίου συμφέροντος ή συμφέροντος του ίδιου του ιατρού ή κάποιου άλλου, το οποίο δεν μπορεί να διαφυλαχθεί διαφορετικά (...). 4. Η υποχρέωση τήρησης ιατρικού απορρήτου αίρεται, εάν συναινεί σε αυτό εκείνος στον οποίο αφορά, εκτός εάν η σχετική δήλωσή του δεν είναι έγκυρη, όπως στην περίπτωση, που αυτή είναι προϊόν πλάνης, απάτης, απειλής, σωματικής ή ψυχολογικής βίας, ή εάν η άρση του απορρήτου συνιστά προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας (...) ». Οι διατάξεις αυτές, που δεν καθιερώνουν απόλυτη προστασία του ιατρικού απορρήτου, επιφυλάσσουν, καθόσον αφορά την επεξεργασία ιατρικών δεδομένων, την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 2472/1997.

6. Επειδή, από το συνδυασμό των προαναφερθεισών διατάξεων προκύπτει ότι η συλλογή και κάθε περαιτέρω επεξεργασία τόσο των απλών όσο και των ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται, καταρχήν, εφόσον το υποκείμενο των δεδομένων έχει δώσει τη συγκατάθεσή του. Ωστόσο, η συλλογή και κάθε περαιτέρω επεξεργασία τόσο των απλών όσο και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται, κατ’ ξαίρεση, και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων στις περιπτώσεις που περιοριστικά προβλέπει ο νόμος. Ειδικότερα, επιτρέπεται για τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν στην υγεία (ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα), ιδίως, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του ν. 2472/1997, εφόσον είναι απολύτως αναγκαία για την άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματος ενώπιον δικαστηρίου. Επιπλέον, τόσο για τα απλά όσο και για τα ευαίσθητα δεδομένα ο σκοπός της επεξεργασίας πρέπει να είναι νόμιμος, σαφής και καθορισμένος και τα δεδομένα να μην υπερβαίνουν το σκοπό της επεξεργασίας.

7. Επειδή, στην υπό κρίση περίπτωση, ο A ζητεί με την ιδιότητα του τρίτου, με την έννοια του άρθρου 2 στοιχ. θ΄ του ν. 2472/1997, να του χορηγηθούν αντίγραφα των ιατρικών φακέλων του B που τηρούνται στα αρχεία του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «Λαϊκό» και του Γενικού Νοσοκομείου Λιβαδειάς αντίστοιχα. Από τα στοιχεία του φακέλου της υπόθεσης προκύπτει ότι ο προβαλλόμενος σκοπός επεξεργασίας συνίσταται στην αντίκρουση της στο ιστορικό αναφερόμενης αγωγής αποζημίωσης που άσκησε ο B ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών κατά του αιτούντος και είναι, συνεπώς, νόμιμος σύμφωνα και με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του ν. 2472/1997, 5 παρ. 3, 13 παρ. 3 στοιχ. β΄ και παρ. 4 και 14 παρ. 9 του ν. 3418/2005. Περαιτέρω τηρείται και η αρχή της αναλογικότητας κατά το άρθρο 4 παρ. 1 στοιχ. β΄ του ν. 2472/1997, η χορήγηση, δηλαδή, των αιτούμενων δεδομένων είναι απολύτως αναγκαία και πρόσφορη για την επίτευξη του επιδιωκόμενου σκοπού, καθώς τα δεδομένα σχετίζονται άμεσα με το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς, λαμβανομένης υπόψη της από 31.7.2007 αγωγής που κατέθεσε ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου ο B κατά του A. Συγκεκριμένα η γνώση των ιατρικών ενεργειών που έλαβαν χώρα κατά το διάστημα της νοσηλείας του B στο Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς και στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» είναι απαραίτητη, προκειμένου να διαπιστωθεί, εάν η βλάβη της υγείας του ασθενούς προήλθε από τις ιατρικές ενέργειες και παραλείψεις του A ή και από τις ιατρικές ενέργειες και παραλείψεις των μετέπειτα θεραπόντων ιατρών του B.

8. Επειδή, περαιτέρω, σύμφωνα με τα οριζόμενα στη διάταξη του άρθρου 11 παρ. 3 του ν. 2472/1997, το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και το Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς βαρύνονται, ως υπεύθυνοι επεξεργασίας, με την υποχρέωση να ενημερώσουν τον B ότι ευαίσθητα προσωπικά του δεδομένα θα ανακοινωθούν και χορηγηθούν στον Α.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Η Αρχή παρέχει στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και στο Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς την άδεια να χορηγήσουν στον Α, αντίγραφα των ιατρικών φακέλων που τηρούνται στα αρχεία τους και αφορούν στον Β αποκλειστικά για το σκοπό της δικαστικής χρήσης αυτών. Το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Λαϊκό» και το Γενικό Νοσοκομείο Λιβαδειάς, ως υπεύθυνοι επεξεργασίας, οφείλουν προηγουμένως να ενημερώσουν τον Β ότι ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του θα χορηγηθούν στον Α.

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος Η Γραμματέας

Χρήστος Παληοκώστας Ειρήνη Παπαγεωργοπούλου