ΑΠ 6/2004

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Προσβολή προσωπικότητας δια του τύπου - Αντικειμενική ευθύνη ιδιοκτήτη εντύπου - Παράλειψη στοιχείων σε δημοσίευμα -.

Δεν αποκλείεται ευθύνη του ιδιοκτήτη του εντύπου προς αποζημίωση ή χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη σε περίπτωση που σε δημοσίευμα παραλείπονται στοιχεία και από την αντίστοιχη παράλειψη προξενείται η προσβολή της τιμής ή υπολήψεως του ατόμου.

ΚΕΙΜΕΝΟ

Αριθμός 6/2004

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Α' Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Αθανάσιο Κρητικό, Αντιπρόεδρο Αρείου Πάγου, Σπυρίδωνα Γκιάφη, Ελευθέριο Τσακόπουλο, Γεώργιο Σαραντινό και Χρύσανθο Παπούλια, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 17 Νοεμβρίου 2003, με την παρουσία και της Γραμματέως Κωνσταντίνας Ξηροτύρη, για να δικάσει μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Κ.Γ. του Ε., κατοίκου Αρτας, ο οποίος εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Γρηγόριο Κοσσυβάκη.

Του αναιρεσιβλήτου: Α.Κ. του Δ., κατοίκου Αθηνών, ο οποίος παραστάθηκε αυτοπροσώπως επειδή είναι δικηγόρος.

Η ένδικη διαφορά έχει εισαχθεί με την από 27-9-2000 αγωγή του ήδη αναιρεσιβλήτου που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αρτας. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 99/2000 του ίδιου δικαστηρίου και 158/2002 του Εφετείου Ιωαννίνων. Την αναίρεση της τελευταίας αποφάσεως ζητεί ο αναιρεσείων με την από 6-8-2002 αίτησή του.

Κατά τη συζήτηση της αιτήσεως αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο Εισηγητής Αρεοπαγίτης Σπυρίδων Γκιάφης ανέγνωσε την από 5-11-2003 έκθεσή του, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της κρινόμενης αιτήσεως αναιρέσεως. Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, ο αναιρεσίβλητος την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

Από τα άρθρα 57, 59, 330, 914, 919 και 933 ΑΚ και 15, 361 και 362 ΠΚ συνάγεται ότι, αν κάποιος παράνομα προσβάλλεται στην προσωπικότητά του, ιδίως δε στην τιμή ή την υπόληψή του, από συμπεριφορά άλλου, νοούμενη ως θετική πράξη ή ως παράλειψη θετικής πράξεως, επιβαλλόμενης σ' αυτόν από το νόμο ή από δικαιοπραξία ή από την, κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη, καλή πίστη, ή προσβάλλεται στην προσωπικότητά του κατά τρόπο αντίθετο προς τα χρηστά ήθη, προσβάλλεται δε από πρόθεση, το δικαστήριο μπορεί, αφού λάβει υπόψη το είδος της προσβολής, να καταδικάσει τον προσβολέα να ικανοποιήσει την ηθική βλάβη εκείνου που έχει προσβληθεί. Εξάλλου, κατά τη διάταξη του άρθρου μόνου του Ν. 1178/1981, ο ιδιοκτήτης κάθε εντύπου υποχρεούται σε πλήρη αποζημίωση για την παράνομη περιουσιακή ζημία, καθώς και σε χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη, οι οποίες υπαιτίως προξενήθηκαν με δημοσίευμα το οποίο θίγει την τιμή ή την υπόληψη κάθε ατόμου, έστω και αν η κατά το άρθρο 914 του ΑΚ υπαιτιότητα, η κατά το άρθρο 919 του ΑΚ πρόθεση και η κατά το άρθρο 920 του ΑΚ γνώση ή υπαίτια άγνοια συντρέχει στον συντάκτη του δημοσιεύματος ή, αν αυτός είναι άγνωστος, στον εκδότη ή τον διευθυντή συντάξεως το εντύπου. Ωστόσο από την τελευταία αυτή διάταξη καθόλου δεν συνάγεται ότι αποκλείεται ευθύνη του ιδιοκτήτη του εντύπου προς αποζημίωση ή χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη σε περίπτωση που σε δημοσίευμα παραλείπονται στοιχεία και από την αντίστοιχη παράλειψη προξενείται η προσβολή της τιμής ή υπολήψεως του ατόμου. Στην προκείμενη περίπτωση, όπως προκύπτει από την προσβαλλομένη απόφαση, κατ' ορθή εκτίμησή της, το Εφετείο δέχθηκε τα ακόλουθα: Κατά το πριν από τις 10.3.2000 χρόνο ο ενάγων, που ήταν δικηγόρος και που στο παρελθόν είχε εκλεγεί έξι φορές βουλευτής στο Νομό Αρτας, ανακηρύχθηκε υποψήφιος βουλευτής του αναφερόμενου στην απόφαση Κόμματος για τις εκλογές της 6.4.2000, τα γεγονότα δε αυτά τα γνώριζε ο εναγόμενος, που ήταν ιδιοκτήτης, εκδότης και διευθυντής, και, άρα, και τέτοιος συντάξεως, της εκδιδόμενης στην Αρτα και αναφερόμενης στην απόφαση ημερήσιας εφημερίδας. Στις 10.3.2000 δημοσιεύθηκε σ' αυτήν την εφημερίδα και δι' αυτής κυκλοφόρησε δημοσίευμα άγνωστου συντάκτη, στο οποίο αναφερόταν ότι το ψηφοδέλτιο υποψήφιων βουλευτών του ως άνω Κόμματος συνέθεταν οι αναφερόμενοι στην απόφαση τρεις άνδρες, συνοδευόταν δε το δημοσίευμα με φωτογραφίες των εικόνων εκείνων των ανδρών, παραλειπόταν δε να αναφέρεται σ' αυτό το όνομα του ενάγοντος, του και μετέχοντος, βέβαια, στη σύνθεση του ψηφοδελτίου, συνοδευόμενο μάλιστα με φωτογραφία της εικόνας τούτου. Ακολούθως και έως τις 29.3.2000 επισκέφθηκε την Αρτα και εκεί παραχώρησε συνέντευξη ο αναφερόμενος στην απόφαση πρώην Υπουργός του ίδιου Κόμματος, κατά δε την επίσκεψη και τη συνέντευξη εκείνου παραβρέθηκαν και μάλιστα πλησίον εκείνου οι προμνημονευόμενοι τρεις άνδρες και ο ενάγων. Στις 29.3.2000 δημοσιεύθηκε στην ίδια εφημερίδα και δι' αυτής κυκλοφόρησε δημοσίευμα άγνωστου συντάκτη, όπου καλυπτόταν η κατά τα ανωτέρω επίσκεψη και συνέντευξη και στο οποίο αναφερόταν ότι σ' αυτές παραβρέθηκαν οι ως άνω τρεις άνδρες, συνοδευόταν δε το δημοσίευμα με φωτογραφίες των εικόνων του πρώην Υπουργού και των τριών ανδρών, παραλειπόταν δε να αναφέρεται σ' αυτό το όνομα του ενάγοντος, ενώ στις προαναφερόμενες φωτογραφίες παραλειπόταν η εικόνα του ενάγοντος. Ενόψει δε των προεκτιθέμενων και σχετικών με τις ιδιότητες του ενάγοντος γεγονότων, επιβαλλόταν από την, κατά την κρατούσα κοινωνική αντίληψη, καλή πίστη να αναφέρεται το όνομα του ενάγοντος σ' αυτά τα δημοσιεύματα και να εμφανίζεται η εικόνα τούτου στις συνοδευτικές αυτών των δημοσιευμάτων φωτογραφίες. Τα δε εν λόγω δημοσιεύματα προσέβαλαν την προσωπικότητα του ενάγοντος και ειδικότερα προσέβαλαν την τιμή και την υπόληψη αυτού, αφού τον παρουσίαζαν, έμμεσα αλλά σαφώς, στο αναγνωστικό κοινό της εφημερίδας ως ανάξιο να συγκαταλέγεται μεταξύ των υποψήφιων βουλευτών του ως ανωτέρω Κόμματος και γι' αυτό ως πολιτικού με προδιαγεγραμμένη την κακή πολιτική τύχη. Η εν λόγω δε προσβολή έλαβε χώρα κατά τον προεκτιθέμενο τρόπο, που ήταν αντίθετος προς τα χρηστά ήθη. Ο δε εναγόμενος, επιτρέποντας τη δημοσίευση και κυκλοφορία αυτών των δημοσιευμάτων, από πρόθεση προέβη στην κατά τα ανωτέρω προσβολή της προσωπικότητας του ενάγοντος, επιδιώκοντας μάλιστα τη μείωση της τιμής και της υπολήψεως αυτού. Στη συνέχεια το ίδιο δικαστήριο έκρινε ότι έπρεπε να επιδικαστεί στον ενάγοντα χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη του από την ως ανωτέρω προσβολή της προσωπικότητάς του κατ' αντίστοιχη αποδοχή της αγωγής. Ετσι το Εφετείο δεν παραβίασε την τελευταία, του Ν. 1178/1981, ούτε άλλωστε τις λοιπές από τις προδιαλαμβανόμενες διατάξεις ουσιαστικού δικαίου, ούτε στέρησε την απόφασή του από νόμιμη βάση εξαιτίας ελλείψεως αιτιολογίας ή ελαττώματος σ' αυτήν, αφού εξέθεσε σε εκείνη χωρίς αντιφάσεις και με πληρότητα και σαφήνεια το από τις αποδείξεις πόρισμα, στο οποίο κατέληξε, και τα πραγματικά γεγονότα, που εκείνο δέχθηκε και τα οποία ήταν αναγκαία για την εφαρμογή των προδιαλαμβανόμενων διατάξεων ουσιαστικού δικαίου, τις οποίες και εφάρμοσε, και γι' αυτό οι περί των αντιθέτων και από τους αριθ. 1 και 19 του άρθρου 559 ΚΠολΔ πρώτος και δεύτερος λόγοι της αναιρέσεως είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι. Ενόψει δε του ότι όπως προκύπτει από τα άρθρα 559 αριθ. 19 και 561 παρ. 1 ΚΠολΔ, έλλειψη αιτιολογίας της αναιρεσιβαλλομένης ή ελάττωμα σ' αυτήν, που αφορά την εκτίμηση των αποδείξεων, δεν επισύρει αναίρεση αν το από τις αποδείξεις πόρισμα εκτίθεται σε εκείνη την απόφαση με σαφήνεια (Ολ. ΑΠ 861/1984), η στο δεύτερο λόγο της αναιρέσεως αιτίαση, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση έχει ανεπαρκή αιτιολογία, αφού δεν αναφέρεται σε εκείνη από ποιο συγκεκριμένο αποδεικτικό μέσο αποδείχθηκε αφενός η υπαιτιότητα του εναγομένου και αφετέρου οι προσβλητικές της προσωπικότητας του ενάγοντος θετικές πράξεις αυτού, πρέπει, ως στηριζόμενο σε ελάττωμα στην αιτιολογία, το οποίο αφορά την εκτίμηση των αποδείξεων, τη στιγμή που το από τις αποδείξεις πόρισμα έχει εκτεθεί με σαφήνεια, να απορριφθεί ως απαράδεκτη.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από 6 Αυγούστου 2002 αίτηση του Κ.Γ. για αναίρεση της 158/2002 αποφάσεως του Εφετείου Ιωαννίνων. Και

Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στη δικαστική δαπάνη του αναιρεσιβλήτου, την οποία ορίζει σε χίλια εκατόν εβδομήντα (1.170) Ευρώ.-

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 4 Δεκεμβρίου 2003.

Δημοσιεύθηκε στο ακροατήριό του στις 5 Ιανουαρίου 2004.