ΤΡΑΠΕΖΑ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ»

ΤρΔΕφΠατρών 471/2018

Αστική ευθύνη δημοσίου - Τραυματισμός ανηλίκου σε παιδική χαρά - Ένσταση περί αποκλειστικής υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας του γονέα - Χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης -.

Τραυματισμός ανηλίκου σε παιδική χαρά από φθαρμένο παιχνίδι (τσουλήθρα). Αποκλειστική ευθύνη εναγομένου Δήμου για την πρόκληση του τραυματισμού, τα όργανα του οποίου δεν έλαβαν κατά παράβαση της σχετικής νόμιμης υποχρέωσής τους, όλα τα κατάλληλα προς αποτροπή ατυχημάτων προληπτικά μέτρα. Απόρριψη ενστάσεως του Δήμου περί αποκλειστικής υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας της μητέρας, καθώς αποδείχθηκε ότι επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και την απαιτούμενη προσοχή. Απόρριψη ενστάσεως του Δήμου περί συντρέχοντος πταίσματος του ανηλίκου στον τραυματισμό του. Αγωγή προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης του ανηλίκου, ο οποίος εκπροσωπείται από την ασκούσα αποκλειστικώς τη γονική επ’ αυτού μέριμνα μητέρα του. Επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης για την ηθική βλάβη του παθόντος.

(Η απόφαση δημοσιεύεται επιμελεία του δικηγόρου Πατρών Βασίλη Γαλανόπουλου, εκ μέρους του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών).

Αριθμός απόφασης: Α471/2018

ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ

ΤΜΗΜΑ Α΄- ΤΡΙΜΕΛΕΣ

Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του (αίθουσα Κακουργιοδικείου του Δικαστικού Μεγάρου Πατρών) στις 16 Δεκεμβρίου 2016, με δικαστές τους: Ιορδάνη Φωτιάδη, Πρόεδρο Εφετών Δ.Δ., Θεοδοσία Κυζίλου – Εισηγήτρια, Αικατερίνη Σακελλαροπούλου, Εφέτες Δ.Δ. και γραμματέα την Αναστασία Βλαχοπούλου, δικαστική υπάλληλο,

Για να δικάσει την έφεση με ημερομηνία κατάθεσης 24.11.2014,

Του Δήμου Πύργου, ο οποίος εκπροσωπείται από το Δήμαρχό του και παραστάθηκε με την από 6.12.2016 έγγραφη δήλωση (κατ' άρθρο 133 παρ. 2 του Κ. Διοικ. Δικ.) του πληρεξουσίου του δικηγόρου Φωτίου Λουμίτη,

Κατά της ..., κατοίκου Ιλίου Αττικής (οδός ...), ως ασκούσας τη γονική μέριμνα του εκτός γάμου ανηλίκου τέκνου της ..., η οποία δεν παραστάθηκε, αλλά παραστάθηκε ο ήδη ενηλικιωθείς ... μετά του πληρεξουσίου του δικηγόρου Τρύφωνος Καραντώνη, και

Κατά της 135/2014 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πύργου.

Κατά τη συζήτηση ο πληρεξούσιος του παρασταθέντος ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.

Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο

Αφού μελέτησε τη δικογραφία

Σκέφθηκε κατά το νόμο.

1. Επειδή, με την κρινόμενη έφεση, για την άσκηση της οποίας δεν απαιτείται κατά νόμο η καταβολή παραβόλου (άρθρο 276 παρ. 1 ν.3463/2006, Α΄ 114), ζητείται η εξαφάνιση της 135/2014 απόφασης του Τριμελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Πύργου, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η με ημερομηνία κατάθεσης 4.12.2008 αγωγή την οποία άσκησε η ... ως ασκούσα τη γονική μέριμνα του εκτός γάμου ανηλίκου τότε τέκνου της ... (βλ. την ./11.4.1995 ληξιαρχική πράξη γέννησης του Ληξιάρχου του Ειδικού Ληξιαρχείου Αθηνών, το ./15.1.2013 πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης του Δημάρχου Πύργου και την ./2.8.1999 πράξη εκούσιας αναγνώρισης τέκνου της συμβολαιογράφου Ιλίου Αττικής ...) και υποχρεώθηκε ο εκκαλών Δήμος να της καταβάλει το ποσό των 8.000,00 ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και έως την εξόφληση, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη το τέκνο της εξαιτίας τραυματισμού του σε παιδική χαρά του εν λόγω Δήμου, οφειλόμενου σε παράνομες παραλείψεις των οργάνων του.

2.Επειδή, όπως προκύπτει από την ανωτέρω ληξιαρχική πράξη γέννησης ο ... γεννήθηκε στις 6.4.1995 και συνεπώς ενηλικιώθηκε αυτός στις 6.4.2013, δηλαδή μετά τη συζήτηση της υπόθεσης στον πρώτο βαθμό (στις 17.1.2013) και πριν την άσκηση της κρινόμενης έφεσης (στις 24.11.2014). Με τα δεδομένα αυτά η κρινόμενη έφεση πρέπει, καθ' ερμηνεία του δικογράφου της, να θεωρηθεί ότι στρέφεται κατά του ..., ο οποίος νομίμως παρίσταται ιδίω ονόματι ως εφεσίβλητος (βλ. ΣτΕ 150/2013 7μ., 4034/2010 και πρβλ. ΣτΕ 427, 3048/2013, 3906/2014). Ο ισχυρισμός δε αυτού, που προβάλλεται με το κατατεθέν στην έδρα υπόμνημά του, ότι από τη μνεία στο δικόγραφο της κρινόμενης έφεσης ως εφεσίβλητης της μητέρας του υπό την ιδιότητα που νίκησε πρωτοδίκως γεννάται ακυρότητα του δικογράφου πρέπει να απορριφθεί.

3.Επειδή, ο Εισαγωγικός Νόμος του Αστικού Κώδικα (Εισ. Ν.Α.Κ. π.δ. 456/1984, Α΄ 164) στο άρθρο 105 ορίζει ότι «Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί, το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος…..» και στο άρθρο 106 ότι «Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους». Κατά την έννοια των διατάξεων αυτών, ευθύνη του Δημοσίου ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου ή από παραλείψεις οφειλόμενων νόμιμων υλικών ενεργειών αυτών, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου. Εξάλλου, υπάρχει ευθύνη του Δημοσίου ή του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, τηρουμένων και των λοιπών προϋποθέσεων του νόμου, όχι μόνον όταν με πράξη ή παράλειψη οργάνου του παραβιάζεται συγκεκριμένη διάταξη νόμου, αλλά και όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης (Σ.τ.Ε. 484/2018, 877, 1398/2013, 4133/2011 7μελούς, 1019/2008, 2741/2007, 2796/2006 7μελούς, 2579/2006, 2723/2003). Ο κατά τα ανωτέρω παράνομος χαρακτήρας της ζημιογόνου πράξης, παράλειψης ή υλικής ενέργειας αρκεί για να στοιχειοθετηθεί η ευθύνη του Δημοσίου, χωρίς να απαιτείται και η διαπίστωση πταίσματος του οργάνου του (Σ.τ.Ε. 484/2018, 1398/2013, 4133/2011 7μελούς, 1413/2006 7μελούς). Απαραίτητη, πάντως, προϋπόθεση για την επιδίκαση αποζημίωσης είναι, μεταξύ άλλων, η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παράνομης πράξης ή παράλειψης ή υλικής ενέργειας ή παράλειψης υλικής ενέργειας του δημόσιου οργάνου και της ζημίας που επήλθε (Σ.τ.Ε. 2187/2015, 1300/2014, 4133/2011 7μελούς). Αιτιώδης δε σύνδεσμος υπάρχει όταν, κατά τα διδάγματα της κοινής πείρας, η πράξη ή η παράλειψη είναι επαρκώς ικανή (πρόσφορη) και μπορεί αντικειμενικά κατά τη συνήθη και κανονική πορεία των πραγμάτων να επιφέρει τη ζημία και την επέφερε στη συγκεκριμένη περίπτωση (Σ.τ.Ε. 3839/2012 7μελούς,1219/2012, 3124, 2857, 750/2011, 322/2009 7μελούς, 334/2008 7μελούς, 1024/2005, πρβλ. Α.Π.425/2006). Δεν αποκλείεται καταρχήν η ύπαρξη του αιτιώδους συνδέσμου από το γεγονός ότι στο αποτέλεσμα συνετέλεσε και συνυπαιτιότητα του βλαβέντος, εφόσον δεν διακόπτεται ο αιτιώδης σύνδεσμος (Σ.τ.Ε. 484/2018, 877/2013, 473/2011, πρβλ. Α.Π.1653/2001, 53/2006). Περαιτέρω, κατά την έννοια των ίδιων διατάξεων, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 932 του Α.Κ., να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης, ή, σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου, λόγω ψυχικής οδύνης (ΣτΕ 484/2018, 410/2016, 1123/2015 1398/2013, 1219/2012, 1670/2011).

4. Επειδή, κατά τη διάταξη του άρθρου 916 του Α.Κ. «Όποιος δεν έχει συμπληρώσει το δέκατο έτος της ηλικίας του δεν ευθύνεται για τη ζημία που προξένησε», κατά δε την επόμενη διάταξη του άρθρου 917 του Α.Κ. «Όποιος έχει συμπληρώσει το δέκατο, όχι όμως το δέκατο τέταρτο έτος της ηλικίας του ευθύνεται για τη ζημία που προξένησε, εκτός αν ενήργησε χωρίς διάκριση.....». Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι με αυτές καθιερώνεται ο κανόνας, ότι ο ανήλικος των 10 έως 14 ετών ευθύνεται κατ' αρχήν για αδικοπραξία που τελεί, γιατί ενεργεί με διάκριση. Αντιθέτως δεν ευθύνεται αν ενεργεί χωρίς διάκριση. Από αυτά ακολουθεί ότι, εφόσον ο ανήλικος δεν ευθύνεται για την αδικοπραξία που τελεί, δεν μπορεί να του αντιταχθεί η εκ του άρθρου 300 του Α.Κ. ένσταση συντρέχοντος αυτού πταίσματος στην πρόκληση της δικής του ζημίας (Α.Π. 1611/2017, 731/2008, 1410/2006, Στε 740/2001). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 923 του Α.Κ., όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 21 του ν. 2447/1996 (Α΄ 278), «Όποιος έχει την εποπτεία ανηλίκου ή ενηλίκου, ο οποίος τελεί υπό δικαστική συμπαράσταση ευθύνεται για τη ζημία που τα πρόσωπα αυτά προξενούν παράνομα σε τρίτο, εκτός αν αποδείξει ότι άσκησε την προσήκουσα εποπτεία ή ότι η ζημία δεν μπορούσε να αποτραπεί. Την ίδια ευθύνη έχει και όποιος ασκεί την εποπτεία με σύμβαση». Εποπτεία είναι η επίβλεψη, επιτήρηση και προφύλαξη του εποπτευομένου, αναλόγως των περιστάσεων, προκειμένου δε περί ανηλίκου ασκείται από τους έχοντες τη γονική μέριμνα αυτού γονείς του, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1510 του Α.Κ. ή προκειμένου περί τέκνου που γεννήθηκε χωρίς γάμο των γονέων του από τη μητέρα του, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 1515 του Α.Κ., και περιλαμβάνεται στα καθήκοντα και δικαιώματα αυτών αλλά και στις υποχρεώσεις τους. Με τις πιο πάνω διατάξεις καθιερώνεται τεκμήριο μαχητό σε βάρος του γονέα (εποπτεύοντος) για την ύπαρξη πταίσματός του περί την άσκηση της εποπτείας, το μέτρο της οποίας εξαρτάται από το σύνολο των περιστάσεων και ιδίως την ηλικία, την ωριμότητα, τη μόρφωση, αλλά και την κατάσταση της υγείας (σωματικής και πνευματικής) εποπτεύοντος και εποπτευομένου (Α.Π. 1611/2017, 218, 1998/2014, 239/2010, 731/2008). Η διάταξη του άρθρου 923 του Α.Κ. έχει ως σκοπό την προστασία των τρίτων από παράνομη πράξη του εποπτευομένου, ενώ η ευθύνη του εποπτεύοντος απέναντι στον εποπτευόμενο για ζημία την οποία ο δεύτερος υφίσταται από αδικοπραξία τρίτου, στην πραγμάτωση της οποίας συνέβαλε και παραμέληση της εποπτείας, δεν καλύπτεται από τη διάταξη αυτή, αλλά κρίνεται με βάση την εκ του νόμου ή τη συμβατική σχέση, από την οποία πηγάζει η υποχρέωση της εποπτείας, είτε ενδεχομένως στη διάταξη του άρθρου 914 του Α.Κ., συνεπεία παράβασης του καθήκοντος επίβλεψης. Για τη βλάβη του ίδιου του εποπτευομένου υπάρχει εις ολόκληρο ευθύνη του τρίτου και του εποπτεύοντος, κατά τις διατάξεις των άρθρων 926, 927 του Α.Κ. (Α.Π.239/2010). Ομως το συντρέχον πταίσμα του εποπτεύοντος στην πρόκληση της ζημίας του εποπτευομένου δεν μπορεί να αντιταχθεί από τον εναγόμενο τρίτο, κατά της αγωγής αποζημιώσεως του εποπτευομένου, εφόσον δεν πρόκειται για πταίσμα του ιδίου του εποπτευομένου. Επομένως, στην περίπτωση αυτή, ο ισχυρισμός του εναγομένου τρίτου, περί συνυπαιτιότητας των γονέων του παθόντος ανηλίκου (ενάγοντος), κατ' άρθρο 300 του Α.Κ. δεν είναι νόμιμος. Είναι, όμως νόμιμος, όταν ο εποπτεύων γονέας ζητεί αποζημίωση από τον τρίτο για ιδία του ζημία (Α.Π. 48/2016, 532/2012, 1106/2011, 239/2010, ΣτΕ 740/2001). Στην τελευταία αυτή περίπτωση για τον προσδιορισμό της κατά το άρθρο 932 του Α.Κ. χρηματικής ικανοποίησης λαμβάνοντας υπόψη τόσο το συντρέχον πταίσμα του ενάγοντος γονέα, ο οποίος δεν άσκησε επαρκώς το καθήκον εποπτείας στο ανήλικο τέκνο του, όσο και το συντρέχον πταίσμα του ανηλίκου τέκνου έστω και εάν αυτό λόγω ηλικίας (π.χ. κάτω των 10 ετών) δεν έχει ικανότητα για αδικοπραξία (Α.Π. 204/2016, 1261/2007 και βλ. ΣτΕ 3256/2006).

5.Επειδή, εξάλλου, στο άρθρο 75 του ν. 3463/2006 – Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (Α΄ 114) με τον τίτλο «Αρμοδιότητες» ορίζεται ότι: «Ι. Οι δημοτικές και οι κοινοτικές αρχές διευθύνουν και ρυθμίζουν όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Οι αρμοδιότητες των Δήμων και Κοινοτήτων αφορούν, κυρίως, τους τομείς: α)....β)......γ) Ποιότητα Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών, στον οποίο περιλαμβάνεται, ιδίως: 1. Η εξασφάλιση και διαρκής βελτίωση των τεχνικών και κοινωνικών υποδομών στις πόλεις και τα χωριά όπως η κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση συστημάτων ύδρευσης, αφαλάτωσης, τηλεθέρμανσης, έργων ηλεκτροφωτισμού των κοινόχρηστων χώρων, η δημιουργία χώρων πρασίνου, χώρων αναψυχής, πλατειών και λοιπών υπαίθριων κοινόχρηστων χώρων.2......». Περαιτέρω, στο άρθρο 79 του ίδιου Κώδικα ορίζεται ότι: «1. Οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές, ρυθμίζουν θέματα της αρμοδιότητάς τους εκδίδοντας τοπικές κανονιστικές αποφάσεις, με τις οποίες: α).......δ)Καθορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις: δ1......δ2. Για τη χρήση των αλσών και των κήπων των πλατειών, των παιδικών χαρών και των λοιπών κοινόχρηστων χώρων δ3.....».

6. Επειδή, με την ένδικη αγωγή, την οποία άσκησε η ... ως ασκούσα τη γονική μέριμνα του εφεσίβλητου, εξέθεσε τα εξής: στις 25.4.2008 μετέβησαν η ίδια και το εκτός γάμου ανήλικο τότε τέκνο της από το Ιλιον Αττικής, όπου βρίσκεται η μόνιμη κατοικία τους, στο τοπικό διαμέρισμα Κ του Δήμου Πύργου Ηλείας για τις εορτές του Πάσχα. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας και περί ώρα 18.00 με 19.00 το τέκνο της, ηλικίας τότε 13 ετών (γεννηθέν στις 6.4.1995), μετέβη στη μοναδική παιδική χαρά που βρίσκεται εντός του οικισμού του προαναφερόμενου τοπικού διαμερίσματος όπου έπαιζαν και άλλα παιδιά. Όταν ανέβηκε στην εντός αυτής σιδερένια τσουλήθρα, στηριζόμενο στα κάγκελα της σκάλας αυτής και έφθασε στην ανώτερη βαθμίδα της, προκειμένου να αρχίσει την κατάβαση στην τσουλήθρα, το αριστερό του χέρι, στο ύψος του αγκώνα, καρφώθηκε στην κορυφή του αριστερού κάγκελου της σκάλας, που ήταν κομμένο σαν μια λόγχη, με αποτέλεσμα να προκληθεί θλαστικό τραύμα καμπτικής (έσω) επιφανείας αριστερού αγκώνος, το οποίο ήταν τόσο βαθύ που ταυτόχρονα προκάλεσε μερική διατομή τένοντος του δικεφάλου βραχιονίου. Αιμόφυρτο και σε ημιλιπόθυμη κατάσταση, μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείου Πύργου «Ανδρέας Παπανδρέου», όπου αφού εδόθησαν οι πρώτες βοήθειες, λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης και της αδυναμίας του Νοσοκομείου να αντιμετωπίσει το συμβάν, κρίθηκε απαραίτητη και πραγματοποιήθηκε άμεσα διακομιδή του με ασθενοφόρο στο Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πατρών «Καραμανδάνειο», όπου και εισήχθη στο χειρουργείο και έγινε συρραφή του τένοντος. Στο Νοσοκομείο αυτό παρέμεινε για νοσηλεία μέχρι την 29.04.2005, δηλαδή πέντε ημέρες, μεταξύ των οποίων και την ημέρα του Πάσχα, οπότε και εξήλθε με γύψινο νάρθηκα ΒΠΧΚ και χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής, ενώ μετά την έξοδο από το Νοσοκομείο το επισκέφθηκε εκ νέου, μεταβαίνοντας από το Κ, όπου αναγκαστικά παρέτειναν τη διαμονή τους, στις 2.05.2008, 6.05.2008, 9.05.2008, 20.05.2008 και στις 27.05.2008 σε προκαθορισμένα ραντεβού στο Ορθοπεδικό Τμήμα για παρακολούθηση της εξέλιξης της επούλωσης του τραύματος. Στις 20.05.2008 έγινε αφαίρεση του γύψινου νάρθηκα, χειρουργικός καθαρισμός του τραύματος συνεπεία νεκρώσεως τμήματος του δέρματος και συνεστήθησαν αλλαγές μέχρις επουλώσεως της πληγής. Όλο δε αυτό το χρονικό διάστημα από 25.04.2008 έως 27.05.2008 λόγω της αναγκαστικής παραμονής τους στο Κ προκειμένου να μεταβαίνουν στο Νοσοκομείο της Πάτρας για ιατρική παρακολούθηση, το ανήλικο τέκνο της εγκατέλειψε προσωρινά το Γυμνάσιο (Α΄ Τάξη Γυμνασίου Ιλίου Αττικής), στο οποίο φοιτούσε. Εξάλλου, όπως υποστήριξε η ενάγουσα, συνεπεία της διατομής του τένοντος, το αριστερό χέρι του τέκνου της εμφανίζει πλέον δυσκαμψία – αγκύλωση στον αγκώνα, υπαισθησία στην πρόσθια επιφάνεια του αριστερού αντιβραχίου και στιγμιαία μουδιάσματα, με αποτέλεσμα το χέρι του να καθίσταται πλέον μειωμένης λειτουργικότητας και να αποκλείεται η άσκηση εκ μέρους του στο μέλλον μιας σειράς επαγγελμάτων που απαιτούν αυξημένη ικανότητα – επιδεξιότητα (π.χ. χειριστή αεροσκάφους, που αποτελούσε και το όνειρό του, ή μηχανολόγου – μηχανικού κ.λπ.). Επίσης υποστήριξε ότι η ψυχική υγεία του τέκνου της επιβαρύνθηκε κατά πολύ από την ταλαιπωρία, τον πόνο και το φόβο των χειρουργικών και λοιπών επεμβάσεων που υπέστη για την αποκατάσταση του τραύματός του, σε συνδυασμό με τη νοσηλεία του ακόμα και την ημέρα του Πάσχα. Ενόψει τούτων, η ενάγουσα προέβαλε με την ένδικη αγωγή της ότι ο τραυματισμός του γιου της οφειλόταν σε αποκλειστική υπαιτιότητα των οργάνων του εναγόμενου Δήμου Πύργου κατά την ενάσκηση των καθηκόντων που τους έχουν ανατεθεί για τη λειτουργία και τη συντήρηση των παιδικών χαρών. Ειδικότερα, ισχυρίσθηκε ότι τα ανωτέρω όργανα δεν έλαβαν τα απαραίτητα και αναγκαία μέτρα συντήρησης και επισκευής εν γένει της παιδικής χαράς, με αποτέλεσμα, εκτός άλλων, οι σιδερένιες τσουλήθρες με τα κατεστραμμένα κάγκελα να έχουν μετατραπεί σε λόγχες για τα παιδιά που τις χρησιμοποιούν, άλλως δεν αντικατέστησαν τις τσουλήθρες αυτές με άλλες κατασκευασμένες από πλαστικό προκειμένου να αποφεύγονται τα ατυχήματα, άλλως δεν προέβησαν στο κλείσιμο της παιδικής χαράς ή τουλάχιστον στην τοποθέτηση προειδοποιητικών πινακίδων σχετικά με την επικινδυνότητά της. Ζήτησε δε η ενάγουσα, όπως το αίτημα της αγωγής περιορίσθηκε με προφορική δήλωση του πληρεξουσίου δικηγόρου της στο ακροατήριο, να υποχρεωθεί ο εναγόμενος Δήμος να της καταβάλει νομιμοτόκως το ποσό των 50.000,00 ευρώ, ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική βλάβη που υπέστη ο ανήλικος εκ του τραυματισμού του. Προς απόδειξη των ιστορούμενων ως άνω περιστατικών η ενάγουσα προσκόμισε και επικαλέσθηκε πρωτοδίκως τα εξής στοιχεία: 1) την ./6.5.2008 βεβαίωση του διοικητικού διευθυντή του Γενικού Νοσοκομείου Πύργου «Ανδρέας Παπανδρέου», η οποία χορηγήθηκε «για καταγγελία στο Δήμο» και στην οποία βεβαιώνεται ότι «όπως φαίνεται από το μητρώο Εκτάκτων Περιστατικών του Χειρουργικού Τομέα του Νοσοκομείου μας προσήλθε στις 25.04.2008 ο .... Βαθύ θλαστικό τραύμα έσω επιφανείας (αρ) αγκώνα με αγγειακή συμμετοχή», 2) το ./6.05.2008 πιστοποιητικό νοσηλείας του Αναπληρωτή Διευθυντή του Ορθοπεδικού Τμήματος του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Πατρών «Καραμανδάνειο» ..., στο οποίο αναφέρεται ότι: «Ο ασθενής ... νοσηλεύτηκε στην Ορθοπεδική Κλινική του Νοσοκομείου από 25.04.2008 έως 29.04.2008 λόγω θλαστικού τραύματος καμπτικής επιφάνειας αριστερού αγκώνος, με μερική διατομή του τένοντος του δικεφάλου βραχιονίου. Ο ασθενής αντιμετωπίστηκε χειρουργικά και έγινε καθαρισμός τραύματος, συρραφή του τένοντα και χορήγηση καταλλήλου αντιβιοτικής αγωγής. Ο ασθενής εξήλθε με γύψινο νάρθηκα ΒΠΧΚ. Έκτοτε ο ασθενής παρακολουθείται στα εξωτερικά ιατρεία της κλινικής» με συνημμένο το από 29.04.2008 εξιτήριο του εν λόγω Νοσοκομείου 3) το ./22.05.2008 πιστοποιητικό νοσηλείας του ιδίου ως άνω ιατρού, στο οποίο αναφέρεται ότι: «Ο ασθενής ..... παρακολουθείται στα εξωτερικά ιατρεία ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η τελευταία εξέταση έγινε στις 20.05.2008 κατά την οποία έγινε αφαίρεση του νάρθηκα, χειρουργικός καθαρισμός του τραύματος συνεπεία μικρής εκτάσεως νεκρώσεως του δέρματος και συνεστήθησαν αλλαγές μέχρι πλήρους επουλώσεως», 4) την ./10.10.2008 βεβαίωση του ανωτέρω ιατρού, στην οποία βεβαιώνεται ότι ο ασθενής ...: «...... πάσχει από τραύμα καμπτικής επιφανείας αριστερού αγκώνος από τετραμήνου, αντιμετωπισθέν χειρουργικά. Σήμερα εμφανίζει δυσχέρεια στην πλήρη έκταση του αγκώνος και υπαισθησία στην πρόσθια επιφάνεια του αριστερού αντιβραχίου», 5) την από 28.05.2012 γνωμάτευση του ιδιώτη πλαστικού χειρουργού …, στην οποία αναφέρεται ότι: «..... Εξήτασα σήμερα 28.05.2012 τον ασθενή ... και διέγνωσα α) επώδυνο μετατραυματική χηλοειδική ουλή (αρ) άγκωνος μήκους 15χ5 cm. Η προαναφερθείσα ουλή προκαλεί έντονα κινητικά προβλήματα τόσο κατά τη σύγκληση όσο και κατά τη διάνοιξη του αρ άνω άκρου. Ο ασθενής δύναται να προβεί σε επανορθωτική πλαστική χειρουργική αποκατάσταση το δε οικονομικό κόστος αναλύεται ως παρακάτω: 1) έξοδα παραμονής 2 ημερών στο νοσοκομείο 250 χ 2 = 500 ευρώ, 2) έξοδα προεγχειρητικού ελέγχου και έξοδα χειρουργείου ναρκώσεως = 2.500 ευρώ, 3) αμοιβή αναισθησιολόγου = 600 ευρώ, 4) αμοιβή πλαστικού χειρουργού – συνεργατών και μετεγχειρητικής παρακολούθησης = 6.000 ευρώ. Ητοι, σύνολο δαπανών εννέα χιλιάδες εξακόσια ευρώ (9.600), 6) τα από 2.05.2008, 6.05.2008, 9.05.2008, 20.05.2008 και 27.05.2008 δελτία παροχής υπηρεσιών παρακλινικών εξετάσεων εξωτερικών ασθενών, εκδοθέντα από το Γενικό Νοσοκομείο Παίδων Πατρών «Καραμανδάνειο» προς το ..., 7) τις νομίμως ληφθείσες (μετά από νόμιμη κλήτευση του εναγόμενου Δήμου, σχετ. η ./6-06-2012 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή του Πρωτοδικείου Ηλείας .) .../19.06.2012 ένορκες βεβαιώσεις των ..., κατοίκου Κ Ηλείας και ..., κατοίκου Β Ηλείας, αντίστοιχα, ενώπιον της συμβολαιογράφου Πύργου .... Η πρώτη μάρτυρας κατέθεσε ότι: «Στις 25.04.2008 η κ. ... είχε έρθει από την Αθήνα, όπου κατοικεί με το γιο της ... να περάσουν τις ημέρες του Πάσχα στον Κ, που είναι το χωριό τους. Πήγε το παιδί στην παιδική χαρά το απόγευμα της ίδιας μέρας, όπου ήταν και άλλα παιδιά να παίξουν. Εκεί ήταν και ο γιος μου και μετά από λίγο έρχεται στο σπίτι μας κάτασπρος σαν το πανί και μου λέει: «Μαμά ο . έκοψε το χέρι του στην τσουλήθρα της παιδικής χαράς», Εγώ τον ρώτησα «Πολύ;» γιατί πρώτη φορά είδα το παιδί μου να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Μου λέει: «Το χέρι του μαμά κρεμόταν το μισό και έτρεχε ποτάμι το αίμα». Τρέχω εγώ προς το σπίτι της μητέρας του … να δω τι συμβαίνει. Μητέρα και γιος είχαν φύγει αμέσως για το Νοσοκομείο και το μόνο που είδα ήταν αίματα παντού. Την παίρνω τηλέφωνο στο κινητό της και μου είπε αφού προσέφεραν τις πρώτες βοήθειες στο παιδί στο Νοσοκομείο του Πύργου το έδιωξαν για το Καραμανδάνειο της Πάτρας όπου μετά από μία ημέρα υποβλήθηκε σε εγχείρηση. Κατόπιν, όταν βγήκε το παιδί από το νοσοκομείο αναγκάστηκαν να μένουν στο Κ χάνοντας ο … τα μαθήματα του σχολείου διότι έπρεπε να πηγαίνει κάθε τρεις ημέρες στην Πάτρα για αλλαγή και παρακολούθηση. Από τότε το παιδί πιστεύω εγώ προσωπικά ότι δεν έχει ξεπεράσει το σοκ ενώ το χέρι του εμφανίζει κινητικά προβλήματα. Δεν μπορεί να ανοίξει καλά το χέρι του, δεν μπορεί να το κλείσει καλά, στο σημείο του αγκώνα όπου και τραυματίστηκε δεν έχει αίσθηση του δέρματος και επίσης σε τακτικά διαστήματα νοιώθει να μουδιάζουν τα δάκτυλα του χεριού του. Επίσης, δεν μπορεί να σηκώνει βαριά αντικείμενα. Η παιδική χαρά και τότε που χτύπησε ο . αλλά και πριν χτυπήσει θα έπρεπε να μη λειτουργεί. Ήταν σε άθλια κατάσταση, οι κούνιες ήταν σπασμένες, έλειπαν καθίσματα από τις κούνιες, όλα τα παιχνίδια της παιδικής χαρά ήταν σκουριασμένα, τα σίδερα τους είχαν κοπεί και ήταν αιχμηρά σα μαχαίρια. Ειδικά στην τσουλήθρα που τραυματίστηκε ο . τα σίδερα στη σκάλα ήταν σκισμένα και έτσι το αριστερό χέρι του παιδιού καρφώθηκε στο σημείο του αγκώνα και έκοψε τον τένοντα του. Στο έδαφος προεξείχαν διάφοροι σωλήνες. Ακριβώς στην είσοδο της παιδικής χαράς υπάρχει ανοικτό φρεάτιο μέχρι ακόμα και σήμερα, στο οποίο μπορεί να χωρέσει ένα μικρό παιδί. Η περίφραξη τότε είχε πέσει, δεν υπήρχε κανένας φύλακας ούτε κάποια προειδοποιητική ταμπέλα για τους κινδύνους της παιδικής χαράς. Η παιδική χαρά λειτουργούσε και λειτουργεί υπό την εποπτεία του Δήμου Πύργου, ο οποίος δεν είχε κάνει την παραμικρή συντήρηση από την αρχική τοποθέτηση της παιδικής χαράς. Το μόνο που έκανε ο Δήμος Πύργου ήταν ότι αφού συνέβη ο τραυματισμός μετά από δύο χρόνια περίπου έβαψε τις κούνιες, συμπλήρωσε τα καθίσματα, κατά κάποιο τρόπο συμμόρφωσε την παιδική χαρά. Παρά την ευθύνη του Δήμου για τον τραυματισμό του … δεν υπήρξε από την πλευρά του η παραμικρή συμπαράσταση στην οικογένεια». Η δεύτερη μάρτυρας κατέθεσε ότι: «Στις 25.04.2008 η κ. ... είχε έρθει από την Αθήνα όπου κατοικεί με το γιο της ... να περάσουν τις ημέρες του Πάσχα στον Κ που είναι το χωριό τους. Το βράδυ της ίδιας ημέρας την πήρα τηλέφωνο να μιλήσουμε προκειμένου να πάμε μαζί στον Επιτάφιο και τότε πληροφορήθηκα ότι βρίσκεται στο Νοσοκομείο Πύργου γιατί ο γιος της ο … είχε κόψει πολύ άσχημα το χέρι του στην παιδική χαρά του Κ και συγκεκριμένα στην τσουλήθρα. Η κατάσταση του παιδιού ήταν πολύ σοβαρή και θα μεταφερόταν στο Καραμανδάνειο με ασθενοφόρο. Με παρακάλεσε λοιπόν την επόμενη ημέρα να της πάω προσωπικά αντικείμενα του παιδιού και της ίδιας στο Καραμανδάνειο στην Πάτρα. Την άλλη μέρα το πρωί βρέθηκα στο Καραμανδάνειο την στιγμή που έμπαινε το παιδί στο χειρουργείο. Ήταν πολύωρο το χειρουργείο προκειμένου να γίνει η συρραφή του τένοντα και να καθαριστούν οι σκουριές και τα κομμάτια σίδερου που υπήρχαν στον αγκώνα του αριστερού χεριού του παιδιού όπως μας είπαν οι γιατροί. Λόγω της κρισιμότητας της κατάστασης του παιδιού δεν της επέτρεψαν να φύγει για Αθήνα για ένα μήνα προκειμένου να παρακολουθούν ανά τρεις ημέρες το παιδί. Το παιδί έπαθε σοκ από τον τραυματισμό αυτό και η ταλαιπωρία του ήταν πολύ μεγάλη. Ακόμα και σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά τον τραυματισμό η πληγή φαίνεται στο χέρι του και το χέρι του δεν ανοίγει και δεν κλείνει κανονικά δηλαδή αντιμετωπίζει κινητικά προβλήματα. Το σοκ ήταν ακόμα μεγαλύτερο για το παιδί καθώς συμμετείχε σε ομάδα μπάσκετ και μετά τον τραυματισμό αυτόν δεν θα μπορούσε να συνεχίσει το άθλημα. Είδα η ίδια την παιδική χαρά μετά τον τραυματισμό και διαπίστωσα ότι η κατάσταση της ήταν δραματική. Κάθε παιχνίδι και μια καρμανιόλα και ελεύθερη από παντού για να μπαίνουν τα παιδιά μέσα και να παίζουν χωρίς καμία προειδοποίηση για την επικινδυνότητά της. Ο Δήμος Πύργου δεν είχε κάνει την παραμικρή επισκευή στην παιδική χαρά που είναι η μοναδική στο Κ παρά το γεγονός ότι είναι ο Δήμος της πρωτεύουσας του Νομού και έχει οργανωμένη τεχνική υπηρεσία για αυτές τις καταστάσεις. Ήταν θέμα χρόνου να συμβεί ένα τέτοιο ατύχημα. Ο Δήμος Πύργου καμία βοήθεια δεν προσέφερε στον ... ούτε βεβαίως στο Νοσοκομείο πήγε κάποιος από το Δήμο για να δει τι έχει πάθει» και 8) 44 φωτογραφίες, στις οποίες απεικονίζεται αφενός παιδική χαρά με την εντός αυτής τσουλήθρα στην κατάσταση που περιγράφηκε από την ενάγουσα, αφετέρου το χέρι του ανηλίκου κατά το χρόνο που έφερε το γύψο, καθώς και σε μεταγενέστερο χρόνο. Αντιθέτως, ο εναγόμενος Δήμος, με το νομίμως κατατεθέν στις 22.1.2013 υπόμνημά του, προέβαλε ότι δεν αποδεικνύεται ότι ο τραυματισμός του ανηλίκου προήλθε από τη χρήση της τσουλήθρας της παιδικής χαράς, αφού δεν προσκομίζονται άλλα αποδεικτικά στοιχεία πέραν των καταθέσεων δύο μη αυτοπτών μαρτύρων, ενώ δεν υποβλήθηκε και μήνυση κατά παντός υπευθύνου για τα σχετικά αδικήματα (σωματική βλάβη, παράβαση καθήκοντος κ.λπ.). Περαιτέρω, ο Δήμος, επικαλούμενος τις διατάξεις των άρθρων 300,923,926,927,932,1510 και 1515 του Α.Κ., υποστήριξε ότι το ατύχημα οφείλεται αποκλειστικά σε υπαιτιότητα του ανηλίκου, άλλως σε συνυπαιτιότητα αυτού σε ποσοστό 80% «καθόσον εάν η μητέρα του ασκούσε την επιβαλλόμενη εποπτεία του δεν θα του συνέβαινε το παραπάνω ατύχημα». Τέλος, κατ' επίκληση των άρθρων 147 και 148 του Κ. Διοικ. Δικ. (ν. 2127/1999, Α' 97) ζήτησε να διαταχθεί πραγματογνωμοσύνη προκειμένου να διαπιστωθεί αφενός εάν υπάρχει το πρόβλημα στην επίμαχη παιδική χαρά, αφετέρου εάν η βλάβη του ανηλίκου είναι μόνιμη και προξενεί πράγματι τις συνέπειες που αναφέρονται στην αγωγή.

7. Επειδή, το πρωτόδικο δικαστήριο με την εκκαλούμενη απόφασή του, αφού έλαβε υπόψη της διατάξεις του άρθρου 75 παρ. 1 περ. γ' υποπερ. 1 του ν. 3463/2006, δέχθηκε εν μέρει την αγωγή, κατά πλειοψηφία, και υποχρέωσε τον ήδη εκκαλούντα Δήμο να καταβάλει στην ενάγουσα, ως ασκούσα τη γονική μέριμνα του ανηλίκου τέκνου της, το ποσό των 8.000,00 ευρώ, νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής και έως την εξόφληση. Συγκεκριμένα έκρινε τα ακόλουθα: «λαμβάνοντας ειδικότερα υπόψη ότι: 1) από τις προσκομισθείσες ένορκες βεβαιώσεις προκύπτει ότι οι μάρτυρες, καίτοι δεν ήταν αυτόπτες κατά τη χρονική στιγμή του τραυματισμού του υιού της ενάγουσας από τη χρήση της τσουλήθρας στην ως άνω παιδική χαρά, πλην όμως βεβαιώνουν την κακή συντήρηση, την ακαταλληλότητα και την επικινδυνότητα του συνόλου των παιχνιδιών της επίμαχης παιδικής χαράς, όχι μόνο κατά την στιγμή του ένδικου συμβάντος αλλά και για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από αυτό, 2) όσα καταθέτουν οι ανωτέρω μάρτυρες επιβεβαιώνονται από τις προσκομισθείσες φωτογραφίες, 3) η Τεχνική Υπηρεσία του εναγόμενου Δήμου είναι υπεύθυνη να λαμβάνει κάθε μέτρο για τη συντήρηση, βελτίωση και ανακαίνιση των κοινόχρηστων χώρων της περιφέρειας του Δήμου, μεταξύ των οποίων και οι παιδικές χαρές, η παράλειψη δε της σχετικής υποχρέωσης είναι ικανή κατά την κοινή πείρα και λογική να προκαλέσει τον τραυματισμό των, ανήλικων κατά κανόνα, παιδιών που επισκέπτονται τις παιδικές χαρές και κάνουν χρήση των παιχνιδιών, 4) η ενάγουσα – μητέρα του ανηλίκου, επέδειξε τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή που απαιτείται, καθώς αφενός, συνόδευε τον ανήλικο υιό της κατά την επίσκεψή του στην ένδικη παιδική χαρά, αφετέρου, φρόντισε πρωτίστως για την αποκατάσταση της υγείας του, σπεύδοντας κατά την στιγμή του τραυματισμού του, αμελητί, να διακομίσει τον υιό της στο Γενικό Νοσοκομείο Πύργου, όπως άλλωστε αποδεικνύεται και από τη σχετική βεβαίωση του Νοσοκομείου αυτού, 5) ο ισχυρισμός του εναγόμενου Δήμου περί συντρέχοντος πταίσματος του ανηλίκου στον τραυματισμό του, πέραν του ότι προβάλλεται αναποδείκτως, είναι και αβάσιμος, καθώς λόγω του νεαρού της ηλικίας του, της άγνοιας και της εν γένει ανωριμότητάς του, δεν μπορούσε να αντιληφθεί την επικινδυνότητα του συγκεκριμένου παιχνιδιού και, ως εκ τούτου, δεν νοείται υπαιτιότητά του ως προς το επελθόν ζημιογόνο αποτέλεσμα, κρίνει, κατά τη γνώμη που επικράτησε, ότι αποδείχθηκε ο τραυματισμός του υιού της ενάγουσας, όπως ιστορείται στην κρινόμενη αγωγή καθώς και ότι την αποκλειστική ευθύνη για την πρόκληση του τραυματισμού αυτού έχει ο εναγόμενος Δήμος, τα όργανα του οποίου δεν έλαβαν, κατά παράβαση της σχετικής νόμιμης υποχρέωσής τους, όλα τα κατάλληλα προς αποτροπή ατυχημάτων προληπτικά μέτρα (έλεγχος, συντήρηση και επισκευή της ως άνω παιδικής χαράς ή, εναλλακτικά, σφράγιση του χώρου και ειδική σήμανση), απορριπτομένων ως αβασίμων όλων των αντίθετων ισχυρισμών του εναγομένου. Περαιτέρω, όμως, το Δικαστήριο λαμβάνοντας υπόψη: 1) ότι πράγματι ο υιός της ενάγουσας νοσηλεύτηκε στην Ορθοπεδική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Παίδων Πατρών «ΚΑΡΑΜΑΝΔΑΝΕΙΟ» κατά το χρονικό διάστημα από 25-04-2008 έως 29-04-2008, ότι χορηγήθηκε σε αυτόν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή αλλά και ότι υποβλήθηκε σε τακτικές αλλαγές των τραυμάτων του για χρονικό διάστημα ενός μήνα μετά τον τραυματισμό του, 2) ότι σε κάθε περίπτωση ο τραυματισμός και μόνον του ανηλίκου αλλά και ολόκληρη η ταλαιπωρία που αυτός υπέστη τόσο από τη διαδοχική διακομιδή του στα ως άνω νοσηλευτικά ιδρύματα όσο και από τις επιγενόμενες επισκέψεις του αλλά και τη μόνιμη δυσμορφία του αριστερού του αγκώνα προκάλεσε σε αυτόν, όπως είναι άλλωστε φυσικό κατά την κοινή πείρα και λογική, έντονη ανησυχία, φόβο και άγχος και 3) την επί ένα μήνα αποχή από τα μαθήματά του εξαιτίας της αναγκαστικής παραμονής του στο Κ του Δήμου Πύργου, κρίνει, κατά πλειοψηφία, ότι, ο υιός της ενάγουσας, πράγματι, υπέστη από την ως άνω παράνομη παράλειψη των οργάνων του εναγομένου, ηθική βλάβη για την αποκατάσταση της οποίας πρέπει να επιδικασθεί στην ενάγουσα, για λογαριασμό του τέκνου της, χρηματική ικανοποίηση, το ύψος της οποίας πρέπει να καθορισθεί στο εύλογο ποσό των οκτώ χιλιάδων (8.000) ευρώ, κατά μερική αποδοχή του αγωγικού αιτήματος». Ήδη με την κρινόμενη έφεση ο εκκαλών Δήμος ζητεί την εξαφάνιση της πρωτόδικης απόφασης για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και εσφαλμένη εκτίμηση των αποδείξεων, επαναλαμβάνοντας τους πρωτοδίκως προβληθέντες ισχυρισμούς του περί μη απόδειξης των πραγματικών περιστατικών της βάσης της ένδικης αγωγής και περί υπαιτιότητας του ανηλίκου για το ατύχημα λόγω παραμέλησης άσκησης εποπτείας από τη μητέρα του, σύμφωνα με τα άρθρα 923 και 300 του Α.Κ. Επίσης προβάλλει ότι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο όφειλε, εφαρμόζοντας το άρθρο 147 του Κ. Διοικ. Δικ. στο οποίο απαριθμούνται τα αποδεικτικά μέσα, να διατάξει πραγματογνωμοσύνη για τη διακρίβωση της κατάστασης της παιδικής χαράς και της μονιμότητας της βλάβης της υγείας του εφεσίβλητου.

8. Επειδή, από τις ένορκες βεβαιώσεις των ..., οι οποίες νομίμως συνεκτιμήθηκαν από το πρωτόδικο δικαστήριο, δεδομένου ότι κατά το άρθρο 184 παρ. 1 του Κ. Διοικ. Δικ. οι μάρτυρες καταθέτουν όχι μόνο για πραγματικά γεγονότα που αντιλήφθηκαν με τις δικές τους αισθήσεις, αλλά και για αυτά που γνωρίζουν από διηγήσεις άλλων, δηλώνοντας το πρόσωπο από το οποίο τα πληροφορήθηκαν, σε συνδυασμό με τις προσκομισθείσες φωτογραφίες, οι οποίες δεν αμφισβητείται σαφώς από τον εκκαλούντα Δήμο ότι απεικονίζουν την παιδική χαρά Κ και στις οποίες η σιδερένια σκάλα της τσουλήθρας παρουσιάζεται φθαρμένη και σκουριασμένη με το αριστερό κάγκελο αυτής να απολήγει σε λόγχη, αλλά και σε συνδυασμό με το είδος και το σημείο τραυματισμού του εφεσίβλητου, αποδεικνύεται ότι ο τελευταίος τραυματίσθηκε κατά τη χρήση της συγκεκριμένης τσουλήθρας. Δεν είναι δε δυνατόν να συναχθεί τεκμήριο περί του αντιθέτου από μόνο το γεγονός ότι η μητέρα του εφεσίβλητου δεν υπέβαλε μήνυση κατά του Δημάρχου Πύργου ή κατά άλλου δημοτικού οργάνου όπως κατά του δημοτικού συμβούλου …., στον οποίο φαίνεται να είχε ανατεθεί κατά τον κρίσιμο χρόνο η εποπτεία της ομαλής λειτουργίας των παιδικών χαρών (βλ. την 141 Δ/26.2.2007 απόφαση του Δημάρχου Πύργου που προσκομίσθηκε από την ενάγουσα πρωτοδίκως). Εξάλλου, κατά τα άρθρα 151 και 159 του Κ. Διοικ. Δικ., το πρωτόδικο δικαστήριο είχε ευχέρεια και όχι υποχρέωση να διατάξει συμπληρωματική απόδειξη και πραγματογνωμοσύνη, η οποία, ενόψει της επάρκειας των στοιχείων που προσκομίσθηκαν σχετικά με την επικινδυνότητα της τσουλήθρας, ορθώς δεν κρίθηκε αναγκαία (ΣτΕ 432/2018, 2598/2015). Περαιτέρω, η ένσταση του εκκαλούντος Δήμου περί αποκλειστικής υπαιτιότητας, άλλως συνυπαιτιότητας του ανηλίκου κατά 80% στην επέλευση του ατυχήματος, δεν αφορούσε κατ' ουσίαν οποιαδήποτε παραβατική συμπεριφορά του ανηλίκου, η οποία, άλλωστε, δεν θα μπορούσε να στοιχειοθετηθεί από μόνη τη χρήση της τσουλήθρας, στην οποία υπήρχε ελεύθερη πρόσβαση και την επικινδυνότητα της οποίας δεν θα μπορούσε να αντιληφθεί κατ' εκτίμηση της ηλικίας και της ωριμότητάς του (βλ. ΣτΕ 2529/2002 σκ.5, Διοικ. Εφετ. Πειραιώς 870/2014), αλλά αφορούσε την υπαιτιότητα της μητέρας του λόγω της παραμέλησης άσκησης εποπτείας επ' αυτού. Και ναι μεν αναφέρεται εσφαλμένως στην εκκαλούμενη απόφαση ότι η μητέρα του εφεσίβλητου τον συνόδευε στην παιδική χαρά, αφού η ίδια δεν ισχυρίσθηκε με την αγωγή της κάτι τέτοιο, αντιθέτως δε με το κατατεθέν στις 25.1.2013 υπόμνημά της αντέκρουσε ότι «το τέκνο της κατευθύνθηκε και αποπειράθηκε να χρησιμοποιήσει τα παιχνίδια μιας λειτουργούσας παιδικής χαράς την οποία ουδείς μπορούσε να φαντασθεί ότι η ανευθυνότητα των οργάνων του Δήμου θα είχε καταστήσει φονική παγίδα», καθώς και ότι «εποπτεία του τέκνου δεν σημαίνει σφιχτό εναγκαλισμό αυτού και αστυνόμευση σε κάθε βήμα του», αλλά η προαναφερόμενη ένσταση, κατά τα εκτεθέντα στη σκέψη 4, ήταν απορριπτέα ως απαράδεκτη. Ειδικότερα, εφόσον την αγωγή προς αποκατάσταση της ηθικής του βλάβης άσκησε ο ίδιος ο εφεσίβλητος, εκπροσωπούμενος, βεβαίως, λόγω της ανικανότητας αυτού να είναι ιδίω ονόματι διάδικος, από την ασκούσα αποκλειστικώς την γονική επ' αυτού μέριμνα μητέρα του και όχι η τελευταία, ιδίω αυτής ονόματι, προς ανόρθωση της ζημίας που επήλθε σε αυτήν ατομικώς, δεν ήταν δυνατή η προβολή κατά του ιδίου του εφεσίβλητου ένστασης περί αποκλειστικής υπαιτιότητας ή συνυπαιτιότητας της μητέρας του, λόγω της τυχόν, κατ' άρθρο 923 Α.Κ., παραμέλησης άσκησης εποπτείας επ' αυτού, διότι δεν πρόκειται για συντρέχον πταίσμα του εποπτευόμενου ανηλίκου, αλλά του νομίμου αντιπροσώπου του προς τον οποίο και απευθύνονται οι επιτακτικοί κανόνες δικαίου (βλ. ΣτΕ 740/2001). Εν πάση περιπτώσει, η εν λόγω ένσταση ήταν απορριπτέα και ως αβάσιμη διότι υπερβαίνει το προσήκον μέτρο επιμέλειας η απαίτηση να συνοδεύει τον 13χρονο ανήλικο η μητέρα του σε μία παιδική χαρά, στην οποία ο εκκαλών Δήμος δεν είχε απαγορεύσει την πρόσβαση και στην οποία κατά το χρόνο του ατυχήματος έπαιζαν και άλλοι ανήλικοι, δίνοντας έτσι την εντύπωση της καλής λειτουργίας της, ενώ ο Δήμος, ενόψει των προαναφερομένων αρμοδιοτήτων του, είχε την υποχρέωση που επιβάλλεται από την καλή πίστη και την κρατούσα κοινωνική αντίληψη να λάβει με τα αρμόδια όργανά του τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των παιδιών από τον κίνδυνο που δημιουργούσε για αυτά η ύπαρξη της ανωτέρω τσουλήθρας στην παιδική χαρά και η παράλειψη της υποχρέωσής του αυτής συνδέεται αιτιωδώς με το ζημιογόνο αποτέλεσμα, δηλαδή τον τραυματισμό του ανηλίκου (πρβλ. ΣτΕ 1398/2013). Τέλος, η αμφισβήτηση από τον εκκαλούντα Δήμο της μονιμότητας της βλάβης της υγείας του εφεσίβλητου αφορά προδήλως το ύψος της χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης που του επιδικάσθηκε, κατ' εφαρμογή του άρθρου 932 του Α.Κ., δεδομένου ότι δεν επιδικάσθηκε σε αυτόν αποζημίωση κατά το άρθρο 931 του Α.Κ., το οποίο και αλυσιτελώς επικαλείται ο Δήμος με το κατατεθέν στις 6.12.2016 υπόμνημά του, προβάλλοντας μάλιστα ορθώς ότι στο άρθρο αυτό θεμελιώνεται αυτοτελής αξίωση για αποζημίωση (βλ. ΣτΕ 324, 1906/2015, 877/2013). Το πρωτόδικο δικαστήριο για τον προσδιορισμό της χρηματικής ικανοποίησης του εφεσίβλητου έλαβε υπόψη, μεταξύ άλλων, «τη μόνιμη δυσμορφία του αριστερού του αγκώνα», μολονότι, σύμφωνα με την από 28.5.2012 γνωμάτευση του ιδιώτη πλαστικού χειρουργού …, η δυσμορφία αυτή, η οποία και προκαλεί κινητικά προβλήματα, είναι δυνατόν να αποκατασταθεί. Ωστόσο, το Δικαστήριο, εκτιμώντας τις συνθήκες υπό τις οποίες συνέβη το ατύχημα, την νεαρή ηλικία του εφεσίβλητου κατά το χρόνο του ατυχήματος, την ψυχική και σωματική ταλαιπωρία που υπέστη από τη χειρουργική και λοιπές επεμβάσεις για την αποκατάσταση του τραύματός του και την επιρροή που άσκησε ο τραυματισμός του στην ψυχική του υγεία, καθόσον για ένα διάστημα στερήθηκε αυτά που απολαμβάνουν τα παιδιά της αντίστοιχης ηλικίας (παιχνίδια, διάφορες αθλητικές δραστηριότητες κ.λπ.), κρίνει ότι το ποσό των 8.000,00 ευρώ που του επιδικάσθηκε ως χρηματική ικανοποίηση για την ηθική του βλάβη του είναι εύλογο. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω, ορθώς με την εκκαλούμενη απόφαση, έστω και με διαφορετικές εν μέρει αιτιολογίες, έγινε μερικά δεκτή η ένδικη αγωγή και η κρινόμενη έφεση, με την οποία υποστηρίζονται τα αντίθετα, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμη.

9.Επειδή, τέλος, πρέπει να καταλογισθούν στον εκκαλούντα Δήμο τα δικαστικά έξοδα του εφεσίβλητου, ανερχόμενα σε 341,00 ευρώ (άρθρο 275 παρ. 1 και 4 του Κ. Διοικ. Δικ. και άρθρο 58 του ν. 4194/2013, Α' 208).

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την έφεση.

Επιβάλλει στον εκκαλούντα Δήμο τα δικαστικά έξοδα του εφεσίβλητου, ανερχόμενα σε τριακόσια σαράντα ένα (341,00) ευρώ.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Πάτρα στις 26.6.2018

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

παραλείπεται η υπογραφή του ΘΕΟΔΟΣΙΑ ΚΥΖΙΛΟΥ

λόγω μετάθεσής του

και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Δικαστηρίου στις 31.8.2018 με τη συμμετοχή στη σύνθεση του Δημητρίου Ράϊκου, Προέδρου Εφετών Δ.Δ., λόγω μετάθεσης του Ιορδάνη Φωτιάδη, Προέδρου Εφετών Δ.Δ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΡΑΪΚΟΣ ΘΕΟΔΟΣΙΑ ΚΥΖΙΛΟΥ

Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΥ

Ακριβές Αντίγραφο

Πάτρα 12-10-2018

Η Γραμματέας